ေန႕စြဲ။ ။ ေမလ (၁) ရက္ေန႕ ၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္

အလုပ္သမားမ်ားသို႕ ပန္ၾကားလႊာ

ေလးစားအပ္ပါေသာ ကာယ၊ ဥာဏအလုပ္သမား အေပါင္းတို႕- 
ယေန႕က်ေရာက္လာမယ့္ ၂၀၁၁ခုႏွစ္၊ ေမလ (၁) ရက္ေန႕ဟာ ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႕ ျဖစ္ပါတယ္။ မန္မာ့သမိုင္းတေလွ်ာက္မွာ ကာယ၊ ဥာဏ အလုပ္သမားၾကီးမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အင္မတန္ပင္ ၾကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္လွပါတယ္။ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕ကို ရင္ဆိုင္အန္တုခ့ၾဲကတ့ဲ ေရနံေျမ သပိတ္ေခါင္းေဆာင္ သခင္ဖိုးလွၾကီးနဲ႕ ေရနံေျမလုပ္သားေတြဟာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးရဲ႕ မီးရွဴးတန္ေဆာင္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၇၄) ခုႏွစ္မွာ မီးရထားအလုပ္သမားေတြ စတင္ခ့ဲတ့ဲ သပိတ္တိုက္ပြဲေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလုံးက အလုပ္သမားေတြ ဆီကို ကူးစက္ပ်ံ႕ႏံွ႕သြားခ့ျဲပီး စစ္အာဏာရွင္ေတြ တုန္လွဳပ္ေခ်ာက္ခ်ားေစတ့ဲ ဇြန္ (၆) ရက္ အေရးေတာ္ပုံၾကီးကို ျဖစ္ပြားေစခ့ဲပါတယ္။
ဒီအေရးေတာ္ပုံၾကီးမွာ အသက္ေပးလွဴသြားခ့ၾဲကတ့ဲ သမိုင္းခ်ည္ထည္စက္ရုံနဲ႕ ဆင္မလိုက္ သေဘၤာက်င္းက အလုပ္သမားၾကီးေတြဟာ ဆန္လံုေလာက္စြာရရွိေရး၊ ကုန္ေစ်းႏွဳန္းက်ဆင္းေရး၊ လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းေရး၊ ေနအိမ္ရရွိေရး၊ လုပ္ခလစာ တိုးျမင့္ေရး နဲ႕ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ရေရး ကို ေတာင္းဆိုခ့ၾဲကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာအရပ္ရပ္က ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ဖဲြ႕စည္းခြင့္ ရၾကပါတယ္။ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ နစ္နာေနတ့ဲ အခြင့္အေရးေတြနဲ႕ ဘ၀အာမခံခ်က္ ရရွိေရးအတြက္ အလုပ္သမားသမဂၢေတြက ဦးေဆာင္ျပီး၊ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ျမန္မာျပည္က စစ္အာဏာရွင္ေတြဟာ လြတ္လပ္ေသာ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ေပၚေပါက္မ်ားျပားလာမွာကို ေၾကာက္ရြံ႕ စိုးထိတ္ျပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက အလုပ္သမား လူတန္းစား တရပ္လုံးကို စစ္ဖိနပ္ေအာက္မွာ ျပားျပား၀ပ္ေနေအာင္ ဖိႏွိပ္ထားၾကပါတယ္။
ကာယ၊ ဥာဏ အလုပ္သမားၾကီးေတြတင္ မကပါဘူး။ အခုဆိုရင္ ျမန္မာျပည္သူတရပ္လံုးဟာ စစ္ကၽြန္ဘ၀မွာ ဘ၀ေတြ ပ်က္ေနၾကရျပီး၊ အနာဂတ္ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြ ေပ်ာက္ကြယ္ေနၾကရပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ေတြ မွာလဲ စစ္အာဏာရွင္ လက္ကိုင္ဒုတ္ေတြရဲ႕ ေခါင္းပံုျဖတ္ အႏိုင္က်င့္မွဳေတြကို ခါးစီး ခံေနၾကရတဲ့အျပင္၊ ထိုက္သင့္တ့ဲ လုပ္ခလစာေတကြ ို ျပည့္ျပည့္၀၀ မရၾကတာေၾကာင့္ လုပ္ငနး္ ခငြ ္က အျပန္မွာ ကိုယ့္သားသမီးငယ္ ေလးေတြ ဖ်ားနာေနတာ ေတြ႕ရရင္ေတာင္ ေဆးရုံ၊ ေဆးခန္းေတြဆီ ေခၚမသြားႏိုင္ၾကတ့ဲ အျဖစ္ဆိုးေတြကို
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကံဳေတြ႕ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါတယ္။ အလုပ္သမားၾကီးေတြရဲ႕ ေခၽြးစက္ေတြဟာ ကိုယ့္မိသားစု၊ ကိုယ့္ရပ္ရြာ၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြက္ ေကာင္းက်ိဳးမျဖစ္ေစပဲ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ သားစဥ္ ေျမးဆက္ေတြ ခံစား၊
စံစားဖို႕ ျဖစ္ေနတာကို ကာယ၊ ဥာဏအလုပ္သမား လူထုလူတန္းစားတရပ္လံုး အသိပင္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေခတ္သမိုင္း အဆက္ဆက္မွာ ေတာ္လွန္ေရးတပ္ဦးကေန ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခ့တဲ ့ဲ အစဥ္အလာန႕ဲ အညီ ျမန္မာတမ်ိဳးသားလံုး စစ္ကၽြန္ဘ၀က လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမား သမဂၢအစုအဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ျပီး၊ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးၾကီး ခ်ဳပ္ျငိမ္းေစေရးအတြက္ ဦးေဆာင္ပါ၀င္တိုက္ပြဲ၀င္ၾကပါရန္ ေမလ (၁)ရက္ေန႕မွာ က်ေရာက္မယ့္ ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႕မွာ ေလးစားစြာ ႏွိဳးေဆာ္ပန္ၾကားအပ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ လူထုလွဳပ္ရွားမွဳ အင္အားစုမ်ား
ျမိဳ႕ျပသူပုန္ မွတ္စုမ်ား
ခင္မမမ်ိဳး (ျမန္မာျပည္လြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္)
ျမိဳ႕ျပသူပုန္ဆိုတာ
ျမိဳ႕ျပသူပုန္ဆိုတာ ေတာထဲေတာင္ထဲမွာ အေျခစိုက္ ေတာ္လွန္ေနၾကသူေတြလိုပဲ
ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြကို တိုက္ပြဲ၀င္ ေတာ္လွန္ေနသူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တခုပဲ ကြာတာက operation area ျဖစ္တဲ့ လွဳပ္ရွားနယ္ေျမ ပါပဲ။
ျမိဳ႕ျပသူပုန္ရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားနယ္ေျမက ျမိဳ႕ၾကီးေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
 
သူပုန္တို႕၏ ထူးျခားေသာ ၀ိေသသမ်ား
သူပုန္ေတြဆိုတာ ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြကို
အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူလူထုဘက္က ရပ္တည္ေတာ္လွန္ေပးသူေတြျဖစ္တယ္။
လူထုကို ထိခိုက္ေအာင္ မလုပ္ဘူး။ ပစ္မွတ္က ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြနဲ႕
အာဏာရွင္ယႏၱရား ေဒါက္တိုင္ေတြပဲ ျဖစ္တယ္။
သူပုန္ေတြမွာ ႏိုင္ငံေရး ရည္မွန္းခ်က္ရွိတယ္။

ရည္မွန္းခ်က္တာ၀န္
ျမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္ရဲ႕ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္တာ၀န္ကေတာ့
ရန္သူစစ္အာဏာရွင္ေတြနဲ႕ စစ္အာဏာရွင္ ေဒါက္တိုင္ေတြကို စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ
ဖရိုဖရဲျဖစ္ေစမွဳ၊ အက္ေၾကာင္းထေစမွဳ၊ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရး ေပါင္းစပ္ႏိုင္ေအာင္
ျပင္ဆင္တည္ေဆာက္မွဳေတြနဲ႕ အာဏာရွင္ယႏၱရားကို ျဖိဳလဲပစ္ႏိုင္ဖို႕ပဲ ျဖစ္တယ္။

လိုအပ္ခ်က္မ်ား
အေရးၾကီးဆံုး လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး ပါပဲ။ သူပုန္လုပ္မယ့္လူ
တေယာက္ဟာ သတိၱရွိရမယ္၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္၊ နယ္ေျမကၽြမ္းေအာင္
ေလ့လာထားရမယ္၊ ကိုယ္လွဳပ္ရွားရမယ့္ နယ္ေျမက ကိုယ့္ဇာတိေျမ မဟုတ္တဲ့အခါ
အစစအရာရာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ရမယ္။ ဒီနယ္ရဲ႕ ဓေလ့ထံုးစံ၊ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ေတြ၊
နယ္ေျမခံလူထု အေျခအေနေတြ၊ နယ္ေျမထဲက ရန္သူ႕လူအ၀င္အထြက္
အေနအထားေတြ၊ ရန္သူ႕သတင္းေပးေတြကိုပါ တတ္ႏိုင္သမွ် ေလ့လာထားရမယ္။
 
 ေနရာေရြးခ်ယ္မွဳ
ျမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္မွာ ဆက္သြယ္ေရးကိရိယာ၊ လက္နက္ခဲယမ္း အားနည္းတယ္။
အလြယ္တကူ သယ္ယူေရႊ႕ေျပာင္းလို႕လဲ မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ေနထိုင္တဲ့ ေနရာနဲ႕
ပတ္သက္ျပီး အ၀င္လမ္း၊ အထြက္လမ္းေတြကို ေသခ်ာ ဂရုတစိုက္ ေရြးခ်ယ္ရမယ္။
၀ိုင္း၀န္းပိတ္ဆို႕ ဖမ္းဆီးဖို႕ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးတဲ့ ေနရာမ်ိဳး၊ ရန္သူုကို
ကိုယ့္ဘက္ကၾကိဳျပီး လက္ဦးမွဳ ယူႏိုင္မယ့္ ေနရာမ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္ဖို႕ လိုအပ္တယ္။
 
ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ႏိုင္မွဳ
ျမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္ဟာ အေရးၾကံဳခ်ိန္မွာ အထက္က ညြန္ၾကားခ်က္ကို ေစာင့္လို႕
မရဘူး။ ကိုယ္ၾကံဳေနရတဲ့ ျပႆနာ အခက္အခဲေတြကို ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္
အေကာင္းဆံုး ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႕ ၾကိဳးစားၾကရတယ္။ ဒီအတြက္
ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္၊ အေတြးအေခၚေတြနဲ႕ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ လွဳပ္ရွားႏိုင္မွဳက
အေရးၾကီးတယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရမွာကို မေၾကာက္ရဘူး။ ရန္သူနဲ႕ ရင္ဆိုင္ဆံုမိတဲ့အခါ
မေတြေ၀ရဘူး။ အေျခအေနေပၚ မူတည္ျပီး သူပစ္ကိုယ္ပစ္ လုပ္ရတာလဲ ရွိခ်င္ရွိမွာပဲ။
အဆိုးဆံုးအေျခအေနေတြနဲ႕ ၾကံဳရတဲ့အခါ ေသြးေအးဖို႕ လိုတယ္။
 
စိတ္ဓာတ္ခိုင္မာမွဳ
သူပုန္တေယာက္ဟာ အအိပ္အစားကိစၥေတြမွာ ဂ်ီးမမ်ားရဘူး။
ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေနႏိုင္ရမယ္။ ရန္သူက မရိပ္မိခင္မွာ
တျခားအသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းေတြ ေရွ႕ကျပျပီး ေနတတ္ဖို႕ လိုအပ္သလို
ရန္သူက ရိပ္မိသြားခ်ိန္ေတြမွာ ပုန္းေအာင္းေနထိုင္နည္းေတြလဲ သိရမယ္။
ပင္ပန္းတာ၊ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္တာ၊ ရာသီဥတုဒဏ္၊ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္တဲ့
ဒဏ္ေတြမွာလဲ စိတ္ဓာတ္ကို အက်မခံပဲ က်ားကန္ႏိုင္ရမယ္။
သူပုန္တေယာက္အတြက္ အေရးၾကီးဆံုးက စိတ္ဓာတ္ခိုင္မာမွဳပဲ။
 
ေလ့လာသင္ယူထားသင့္ေသာ နည္းပညာမ်ား
ေရကူးျခင္း၊ ေတာလမ္းခရီးသြားျခင္း၊ ကားေမာင္းျခင္း၊ ကားစက္ျပင္ျခင္း၊
ေရဒီယိုအသံုးျပဳျခင္း၊ တယ္လီဖုန္းအသံုးျပဳျခင္း၊ ေျမပံုဖတ္ျခင္း၊ ဓာတုေဗဒႏွင့္
အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာ အေျခခံမ်ား၊ စာကူးနည္း၊ စာရိုက္နည္းမ်ား၊ တံဆိပ္တံုး
လုပ္နည္းမ်ား၊ ေရွးဦးသူနာျပဳ၊ ေဆး၀ါးအေျခခံ၊ ကြန္ပ်ဴတာ နည္းပညာ၊
ဆက္သြယ္ေရးနည္းပညာ စတာေတြကို ေလ့လာသင္ယူထားသင့္တယ္။
 
လက္ဦးမွဳ ရယူျခင္း
အေျခအေနက ကိုယ့္လက္ထဲမွာ ရွိေနရမယ္။ ရန္သူ႕လက္ထဲ မရွိရဘူး။ ရန္သူ႕
အင္အားကို ကိုယ္သိရမယ္၊ ရန္သူ႕ေနရာကို ကိုယ္သိရမယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္ကို
ရန္သူမသိေအာင္ တတ္ႏိုင္သမွ် ဖုန္းကြယ္ေနရမယ္။ ကိုယ့္ေနရာကို ရန္သူမသိေစရဘူး။
ကိုယ့္အင္အားကို ရန္သူ မသိေစရဘူး။ ဘာပဲလုပ္လုပ္ လံုျခံဳေရးကို နံပါတ္တစ္ အေနနဲ႕
စိတ္ထဲမွာ ထားရမယ္။ သတင္းမွားေတြ ေပးရမယ္။ ဗယ္ေျခာက္ညာလွမ္းေတြ
လုပ္ရမယ္။ နယ္ေျမကၽြမ္းက်င္ဖို႕ လိုအပ္တယ္။
 
စီမံခ်က္မ်ား
ကိုယ္တာ၀န္ယူရတဲ့ အေျခအေန၊ နယ္ေျမ၊ တာ၀န္အၾကီးအငယ္၊ အမာလိုင္း၊
အေပ်ာ့လိုင္းအရ စီမံခ်က္ေတြ ကြာျခားမွဳရွိႏိုင္တယ္။ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးမွာ
အၾကမ္းမဖက္ လူထုတိုက္ပြဲပဲ လုပ္မွာလား၊ လူထုတိုက္ပြဲနဲ႕ လက္နက္ကိုင္
ေတာ္လွန္ေရးကို ေပါင္းစပ္တိုက္ပြဲ၀င္မွာလား ဆိုတဲ့ အခ်က္ေပၚမွာ မူတည္ျပီး
လုပ္နည္း လုပ္ဟန္ေတြ ကြဲျပားမွဳ ရွိႏိုင္တယ္။
 
လူထုတိုက္ပြဲ လမ္းေၾကာင္းေရြးခ်ယ္မွဳ
လူထုအစည္းအေ၀းေတြ လုပ္တဲ့အခါ escape plan ရွိဖို႕လိုအပ္တယ္။ ခ်ီတက္တဲ့
လမ္းေၾကာင္းကို ေရြးတဲ့အခါ ဘယ္လိုေနရာမ်ိဳးမွာ ေထာင္ေခ်ာက္ ဆင္ခံရႏိုင္တယ္။
ဘယ္လိုေနရာမ်ိဳးမွာ အာဏာရွင္ လက္ကိုင္ဒုတ္ေတြ စုေ၀း ထားႏိုင္တယ္ ဆိုတာေတြ
ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ျပီးမွ စစ္ေၾကာင္းေတြ လႊတ္သင့္တယ္။ မလႊတ္ခင္ ကတည္းက
စစ္ေၾကာင္းခ်ီတက္ရာ လမ္းတေလွ်ာက္က အားနည္းခ်က္ရွိေနႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြကို
ကိုယ့္ေရွ႕ေျပးေတြ ၾကိဳလႊတ္ထားသင့္တယ္။

လံုျခံဳေရးသတိ
အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူေတြဘက္က ရပ္တည္ျပီး ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ကို ေတာ္လွန္ေနတဲ့
ေတာ္လွန္ေရးသမားတေယာက္ဟာ ကိုယ့္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးသတိ အားနည္းမွဳေၾကာင့္
ကိုယ့္ရဲေဘာ္ေတြနဲ႕ ကိုယ့္ကို ေထာက္ခံေနတဲ့ ျပည္သူေတြ ဒုကၡမေရာက္ေအာင္
အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေစာင့္ထိန္းႏိုင္ရမယ္။ စကားသိပ္မ်ားတဲ့ လူေတြ ကိုယ့္ကလာဘ္စည္းထဲ
ေရာက္လာရင္ သတိျပဳဖို႕ လိုအပ္တယ္။ လွ်ိဳ႕၀ွက္ရမယ့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို
လုပ္ေနတဲ့ လူေတြဟာ ေျမေပၚႏိုင္ငံေရးမွာ အစည္းအေ၀းေတြ၊ စည္းရံုးေရးေတြ
ထင္ထင္ေပၚေပၚ လုပ္ေနရသူေတြနဲ႕ သီးျခားခြဲျပီး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရမယ္။
 
ေျမေပၚ-ေျမေအာက္ ကြာျခားခ်က္
ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရးမွာ လူအမ်ားက ကိုယ္လုပ္ေနတာေတြကို မသိေလေလ၊
ကိုယ့္အတြက္ လုပ္စရာ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားေလေလပဲ။ ေျမေပၚႏိုင္ငံေရးက်ေတာ့
လူအမ်ားက ကိုယ္လုပ္ေနတာကို သိေလေလ၊ ကိုယ့္ကို ၀န္းရံမယ့္လူ မ်ားေလေလ၊
လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ပိုေအာင္ျမင္ေလေလပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေျမေပၚနဲ႕ေျမေအာက္ကို
လိုင္းမပူးပါနဲ႕ ဆိုတာကို ေျမေအာက္ယူဂ်ီ စည္းကမ္းအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ထား ၾကတာ
ျဖစ္တယ္။ ေျမေအာက္သူပုန္ တေယာက္ဟာ တကို ္ပဲြေတြ ဆင္ႏဲျႊပီးရင္ေတာင္
မလိုအပ္ပဲနဲ႕ ကိုယ့္လက္ခ်က္ဆိုတာ လူသိမခံရဘူး။
 
ျမိဳ႕ျပသူပုန္ စည္းကမ္း
လိုင္းေတြ မပူးရဘူး။ မလိုအပ္ပဲ စကားအမ်ားၾကီး မေျပာရဘူး။ လိပ္စာစာအုပ္ေတြ၊
တယ္လီဖုန္းမွတ္တမ္းေတြကို အသံုးျပဳျပီးတာနဲ႕ ခ်က္ခ်င္းဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ရမယ္။
စာရြက္စာတမ္းေတြ မသိမ္းဆည္းထားရဘူး။ လူနာမည္ေတြ၊ ကိုယ္ေရးမွတ္တမ္းေတြ၊
လိပ္စာေတြ၊ ေျမပံုၾကမ္းေတြ၊ စီမံခ်က္ေတြကို ဦးေႏွာက္ထဲ စြဲေနေအာင္ မွတ္ျပီးတာနဲ႕
ဆက္စပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္း မွန္သမွ် ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ရမယ္။
 
ရန္သူကို အထင္မေသးပါနဲ႕
ရန္သူရဲ႕ ေထာက္လွမ္းေရး ဆိုတာက အခ်ိန္ေတြ၊ ေငြေတြနဲ႕ ရင္းျပီး စနစ္တက်
ေလ့က်င့္ေပးခံထားရတာျဖစ္တယ္။ ဒါကို အထင္ၾကီးေနရင္လဲ ကိုယ့္ဘက္က
တြန္႕ဆုတ္တတ္တယ္။ အထင္ေသးျပန္ရင္လဲ ကိုယ့္ဘက္က ေပါ့ဆတတ္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ အထင္ၾကီးစရာ မလိုဘူး။ ဒါေပမယ့္ အထင္ေသးလို႕လဲ မရဘူး။
သဲလြန္စ၊ သတင္းအစအန မရသြားေအာင္ အထူး သတိထားရမယ္။

ၾကြားတာကို ေရွာင္ပါ
ျမိဳ႕ျပသူပုန္ဆိုတာ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရး အသြင္နဲ႕ လွဳပ္ရွားသူေတြ ျဖစ္တယ္။
ကိုယ္တကယ္ ဘာေတြ လုပ္ေနလဲဆိုတာ လုူေတြ မသိေလ၊ ကိုယ့္အတြက္ လုပ္စရာ
အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုမ်ားေနေလေလပဲ။ ဒီအခ်က္ကို မလိုက္နာပဲ ကိုယ့္ကို
လူအထင္ၾကီးတာ ခံေစခ်င္လြန္းလို႕ ကိုယ္ဘာလုပ္လိုက္တယ္ဆိုတာကို
လိုက္ၾကြားတာဟာ သိပ္ေၾကာက္ဖို႕ ေကာင္းတယ္။ မိမိကိုယ္တိုင္ကိုသာမက
ပတ္သက္တဲ့ လူေတြကိုပါ ဒုကၡျဖစ္ေစတတ္တယ္။
 
တပ္ဦးကၽြံျခင္း သတိျပဳ
ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ လူတဦး တေယာက္တည္း၊ တဖြဲ႕တည္းနဲ႕လုပ္လို႕မရဘူး။ ေတာ္လွန္ေရး
အင္အားစုေတြအားလံုး စုေပါင္းလုပ္မွသာ ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္တယ္။ လူထုရဲ႕ေရခ်ိန္၊ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕
ပကတိအေျခအေန စတာေတြကို စနစ္တက် တြက္ခ်က္လုပ္ရတယ္။ ဒါကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္း
မျပဳတဲ့ ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္တေယာက္၊ အစုအဖြဲ႕တခု စတာေတြဟာ သူေအာင္ျမင္မယ္လို႕
ထင္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို အမ်ားနဲ႕ မညွိႏွိဳင္းပဲ တြန္းလုပ္တတ္ေလ့ရွိတယ္။ အဲဒီအခါမွာ
အေျခအေနနဲ႕အညီ ခ်ိန္ကိုက္မထြက္လာပဲ ကၽြံထြက္သြားတဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ျဖစ္လာျပီး၊
ရန္သူကို သြားဆြေပးလိုက္သလို ျဖစ္လာတတ္တယ္။။ ရန္သူက တကယ္စစ္ဆင္လာတဲ့
အခါက်ေတာ့ ျပင္ဆင္ျပီးသား မျဖစ္တဲ့အတြက္ ေတာ္လွန္ေရးတခုလံုး ေခ်မွဳန္းခံရတတ္တယ္။
 
ကိုယ့္အင္အားအမွန္ကို သိဖို႕လိုအပ္တယ္
ကိုယ့္အင္အားကို ရွိတာထက္ ပိုျပီး ျမင္လာတဲ့အခါ ရွိတဲ့ လူအင္အား၊
ေငြအင္အားထက္ အဆမတန္ ပိုျပီး သာလြန္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာၾကီးေတြကို
လုပ္မိတတ္တယ္။ ေတာ္လွန္ေရးကို ေထာက္ခံသူတိုင္း ေတာ္လွန္ေရးသမား ျဖစ္လာတာ
မဟုတ္ပါ။ ေထာက္ခံသူအင္အားကို ေတာ္လွန္ေရးတပ္အင္အားလို႕ တြက္ဆမိရင္
လက္ေတြ႕တိုက္ပြဲမွာ အခက္အခဲေတြ႕တတ္တယ္။
 
စိတ္လိုက္မာန္ပါ တိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္ျခင္းကို ေရွာင္ပါ
ေစာင့္သင့္တဲ့ အခ်ိန္အခါ၊ အခြင့္အလမ္းကို မေစာင့္ႏိုင္ပဲ စိတ္မရွည္ျဖစ္ျပီး၊ ရန္သူကို
အလ်င္အျမန္ ထိပ္တိုက္သြားရင္ဆိုင္ မိတာမ်ိဳးေတြ ရွိတတ္တယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ
အရွံဳးနဲ႕ ရင္ဆိုင္ရတတ္တယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေကာင္းဆိုတာ အခ်ိန္အခါ၊
အခြင့္အလမ္းကို စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႕ ေစာင့္ႏိုင္ရတယ္။ မိုက္ရူးရဲ မဆန္ရဘူး။
စိတ္လိုက္မာန္ပါ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်လိုက္တာနဲ႕ အႏၱရာယ္ေတြနဲ႕ ၾကံဳရႏိုင္တယ္။

ေဒါသထြက္ေနခ်ိန္မွာ ရန္သူကို ထိပ္တိုက္မရင္ဆိုင္ပါနဲ႕
လူတိုင္းဟာ ေဒါသထြက္ေနခ်ိန္ဆို အမွားေတြ လုပ္မိတတ္တယ္။ ေဒါသစိတ္နဲ႕
ရမ္းမိတတ္တယ္။ ရန္သူရဲ႕ ဟာကြက္ေတြကို မျမင္ဘူး။ ဘာအလုပ္ပဲ လုပ္လုပ္
ေသြးေအးေအးနဲ႕ အစီအစဥ္တက် လုပ္တတ္သူကသာ ယမ္းပံုမီးက်
စိတ္မထိန္းႏိုင္ပဲ ေပါက္ကြဲတတ္သူေတြကို အႏိုင္ယူႏိုင္တယ္။ ရန္သူကို ေဒါသစိတ္နဲ႕
ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕ လိုအပ္တယ္။

စီမံခ်က္ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ပါ
ဗ်ဴဟာ အခင္းအက်င္း၊ စီမံခ်က္မရွိတဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြဟာ မိုးေပၚကို
ေသနတ္ေထာင္ပစ္တာနဲ႕ တူပါတယ္။ ခြန္အားစိုက္ထုတ္ျခင္းနဲ႕ အေထာက္အကူ
ပစၥည္း အသံုးျပဳျခင္း ရွိတိုင္း ေအာင္ပြဲရႏိုင္တာ မဟုတ္ပါ။ ေအာင္ပြဲကို ဦးတည္ေစမယ့္၊
ပစ္မွတ္ကို ထိေစမယ့္ ဗ်ဴဟာအခင္းအက်င္းနဲ႕ စီမံခ်က္ေတြ ရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။
 
စိတ္ဓာတ္လက္နက္ကသာ အခရာ
အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားေတြဟာ ကိုယ့္ထက္ သာလြန္တဲ့ လက္နက္ေတြကို
ကိုင္ထားႏိုင္မွာ အေသအခ်ာပဲ။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ဓာတ္လက္နက္မွာေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ
သူပုန္ေတြကို မမွီပါ။ သူပုန္တေယာက္ရဲ႕ အရာရာကို စြန္႕ထားရဲတဲ့ စိတ္ဓာတ္ဟာ
အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားေတြရဲ႕ ေၾကးစားစိတ္ေတြထက္ အဆမတန္ ပိုျမင့္ျမတ္တယ္။
ပိုထက္ျမက္တယ္။ စိတ္ဓာတ္လက္နက္ကို မခ်ေသးသေရြ႕၊ ရန္သူကို မရွံဳးပါ။
 
မတရားမွဳသည္ ဥပေဒ ျဖစ္လာေသာအခါ
ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ျခင္းသည္
တာ၀န္တရပ္ ျဖစ္လာသည္
ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ပဋိပကၡႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳ

နိဒါန္း
စစ္ပြဲေတြ၊ ပဋိပကၡေတြနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြဟာ ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕ လူအမ်ားရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို ထိခိုက္ေနခဲ့တာ ႏစွ ္ေပါင္းမ်ားစာြ ရေိွ နခ့ပဲ ါျပီ။ ကမၻာ့လူ႕အဖဲြ႕အစည္းမွာ ပါ၀င္တ့ဲ ႏိုငင္ ံေတြနဲ႕ လူပုဂိၢဳလ္ေတြဟာ အၾကမ္းဖက္မွဳ (violence) အသြင္သ႑ာန္မ်ိဳးစံုကို ပဋိပကၡ (conflicts) ေတြကို ေျဖရွင္းဖို႕အတြက္ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ လူမ်ိဳးစုကြဲျပားမွဳ၊ ဘာသာေရးအယူအဆကြဲျပားမွဳ၊ ႏိုင္ငံေရးအျမင္ကြဲျပားမွဳစတဲ့ ကဲြျပားျခားနားမွဳေတြ အၾကားမွာ အတူတကြ ယွဥ္တြဲေနထိုင္မွဳကို ဦးစားေပးျခင္းမရွိပဲ၊ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာေအာင္ အၾကမ္းဖက္မွဳ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းမွဳေတြ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေတာင္းဆိုမွဳေတြ ေပၚထြက္ေနခ်ိန္မွာပဲ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ၊ တန္းတူညီမွ်ျခင္း မရွိမွဳ၊ ဗိုလ္က်စိုးမိုးမွဳ၊ လူ႕အခငြ ့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွဳ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ (state terrorism) စတာေတြေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာတ့ဲ ပဋိပကၡေတြကလဲ အမ်ားအျပား ရွိေနဆဲပါပဲ။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုရာ၀ယ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာကို စစ္ပြဲေတြမရွိတာ၊ စစ္ပြဲေတြအဆံုးသတ္တာလို႕ လူအမ်ားက သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးမွာ သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳ ဓေလ့ထံုးစံေပၚ မူတည္ျပီး အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားစြာရွိပါတယ္။ အတူတကြယွဥ္တြဲေနထိုင္မွဳ၊ အတြင္းစိတ္သေဘာ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းမွဳ၊ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္အင္အားသံုးမွဳမ်ား ကင္းေ၀းမွဳ စတာေတြဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရဲ႕ အႏွစ္သာရေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္တိုင္းအေတးြ အေခၚေတြကေန ျမစ္ဖ်ားခံလာတ့ဲ ျငိမး္ ခ်မ္းေရးသိပံၸကေတာ့ စစ္ပြဲေတြမျဖစ္လာေအာင္ ကာကြယ္ေရးနဲ႕ စစ္ပြဲေတြအဆုံးသတ္ေရးကို အာရုံစိုက္ခ့ပဲ ါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕ ပတ္သက္တ့ဲ ေလ့လာသုေတသနျပဳမွဳေတြဟာ တစတစန႕ဲ
စစ္ပြဲေတြသာမကေတာ့ပဲ၊ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ တည္ရွိေသာ အေနအထား (state of peace) ကို ထိခိုက္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကိုပါ ခ်ဲ႕ထြင္လာခ့ပဲ ါတယ္။
၂၀ ရာစု ကာလ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ေပၚေပါက္လာတ့ဲ အမ်ိဳးသမီးလွဳပ္ရွားမွဳေတြေၾကာင့္ လူတဦးခ်င္းစီေပၚမွာ သက္ေရာက္ေနတ့ဲ အၾကမ္းဖက္မွဳ (violence) ကိုလဲ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေလ့လာသူမ်ားက ထည့္သြင္းေလ့လာမွဳေတြ ျပဳလုပ္လာၾကပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး လွဳပ္ရွားသူမ်ားက အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို တိုက္ခိုက္ေနေသာ စစ္ပြဲေတြလို႕ သတ္မွတ္ယူဆရတဲ့ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာ္ကားမွဳေတြကို မရပ္စဲႏိုင္ရင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရွိမွာ မဟုတ္ဘူးလို႕ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ လူတဦးနဲ႕တဦးအၾကားမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြအျပင္ မိမိကိုယ္ကို ထိခိုက္ေစျခင္းနဲ႕ ေသေၾကာင္းၾကံမွဳ ျပဳလုပ္ျခင္းေတြဟာလဲ အတြင္းစိတ္ျငိမ္းခ်မ္းမွဳ (‘inner peace’) မရွိျခင္းေၾကာင့္လို႕ ယူဆျပီး၊ ေလ့လာဆန္းစစ္မွဳေတြ ျပဳလုပ္လာၾကပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးသုေတသီတဦးျဖစ္တဲ့ Johan Galtung က ေဆးပညာနယ္ပယ္မွာ ေရာဂါဘယဆိုတာကို က်န္းမာေရးရဲ႕ ဆန္းက်င္ဘက္အေနနဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္ကို နမူနာ ယူျပီး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးသုေတသန နယ္ပယ္မွာ အၾကမ္းဖက္မွဳ ဆိုတာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရဲ႕ ဆန္႕က်င္ဘက္အေနနဲ႕ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ အၾကမ္းဖက္မွဳရဲ႕ ဆန္႕က်င္ဘက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အသြင္သ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕တည္ရွိေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မွသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မယ္လို႕ ထင္ျမင္ယူဆမွဳေတြရွိပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ေလွ်ာ့ခ်မွဳ ဆိုတာမွာ စစ္ပြဲေတြမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမွဳကေန စျပီး၊ လူႏွစ္ဦးအၾကားမွာ ရိွေနတ့ဲ အမုန္းတရားေတြ၊ ေဒါသေတြ၊ အာဃာတ ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်မွဳအထိ အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။ ဒီလိုလူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ အလႊာအသီးသီးမွာ အသြင္သ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို ေလွ်ာ့ခ်တာကို ‘negative peace‘ လို႕ ေခၚဆိုသတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဥပမာ- အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မွဳျပဳလုပ္တဲ့ အိမ္ေထာင္ဘက္ကိုကြာ ရွင္းတာ၊ လူအမ်ားေသေစတတ္တ့ဲ နယူးကလီးယား လက္နက္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ထိန္းခ်ဳပ္တာနဲ႕ လူအခ်င္းခ်င္းေက်းကၽြန္အျဖစ္ အႏိုင္က်င့္ေစခိုင္းမွဳေတြကို ပယ္ဖ်က္ျခင္း စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာကို ဒီလို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းအသြင္နဲ႕ negative peace အျဖစ္ သတ္မွတ္မွဳေတြ ရွိသလို၊ positive peaceအေနနဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ state of harmony ေပၚထြက္လာျခင္းလို႕ သတ္မွတ္မွဳေတြလဲ ရွိပါတယ္။ State of harmonyဆိုတာမွာ လြတ္လပ္မွဳ၊ တရားမွ်တမွဳ၊ တန္းတူညီမွ်မွဳ၊ ေသြးစည္းမွဳ၊ ေရရွည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ၊ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမွဳနဲ႕ အေျခခံလူသားလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းႏိုင္မွဳ စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီလို state of harmony ေပၚထြက္လာဖို႕အတြက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးယဥ္ေက်းမွဳ (Culture of Peace) ရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ 1999 UN Declaration on a Culture of Peace မွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးယဥ္ေက်းမွဳဆိုတာ လူ႕ဘ၀ကိုေလးစားတန္ဖိုးထားျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားအားရပ္စဲျခင္း၊ အၾကမ္းမဖက္ေရး သေဘာတရားမ်ားကို ပညာေပးစည္းရံုးမွဳ၊ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာမွဳနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳတို႕ျဖင့္ က်င့္သံုးျခင္း၊ အျခားႏိုင္ငံမ်ား၏ ႏိုင္ငံေတာ္အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ၊ နယ္ေျမပိုင္နက္ကို ေလးစားတန္ဖိုးထားျခင္း၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး အခြင့္အလမ္းမ်ားအား ေလးစားတန္ဖိုးထား၍ ျမွင့္တင္ျခင္း၊ က်ားမတန္းတူညီမွ်အခြင့္အေရးမ်ားအား ေလးစားတန္ဖိုးထား၍ ျမွႈင့္တင္ျခင္း၊ ပဋိပကၡျပႆနာမ်ားအား ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းျခင္း၊ လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚခြင့္၊ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္ စေသာအခြင့္အေရးမ်ားအား ေလးစားတန္ဖိုးထား၍ ျမွင့္တင္ျခင္း၊ လြတ္လပ္မွဳ၊ တရားမွ်တမွဳ၊ သည္းခံခြင့္လႊတ္မွဳ၊ ေသြးစည္းညီညြတ္မွဳ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ၊ အမ်ားသေဘာဆႏၵအား ေလးစားမွဳ၊ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာမွဳ၊ အျပန္အလွန္ နားလည္မွဳစသည့္ သေဘာတရားမ်ား လူ႕အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကားတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာျခင္း စတဲ့ သေဘာတရားေတြ အေပၚမွာ အေျခခံတ့ဲ စနံ မူနာတန္ဖိုး သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ၊ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မွဳေတြ၊ ဘ၀ေနထိုင္မွဳေတြ ျဖစ္ေၾကာင္း အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားခ့ပဲ ါတယ္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာကို ဒီလို negative peace, positive peace ေတြအေနနဲ႕ သတ္မွတ္မွဳေတြ ရွိေပမယ့္၊ ဒီလိုသတ္မွတ္မွဳေတြဟာ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြနဲ႕သာ ဆိုင္ျပီး၊ ပဋိပကၡေတြ ေပၚထြက္လာတာနဲ႕ state of peaceကြယ္ေပ်ာက္သြားႏိုင္ေၾကာင္း Galtung က ဆိုထားခဲ့ျပီး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ ပဋိပကၡေတြကို အၾကမ္းမဖက္ေသာ အျပဳအမူနဲ႕ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ေသာ စြမ္းရည္ရွိျခင္းလို႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ပဋိပကၡေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ နည္းမ်ားစြာရွိပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ စစ္ပြဲေတြကေတာ့ ျပႆနာေတြ ေျဖရွင္းဖို႕အတြက္ ေပးဆပ္ရမွဳမ်ားတဲ့ ေျဖရွင္းနည္းေတြပါပဲ။ အၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ လူေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ အသက္ေတြ၊ ဘ၀ေတြ ပ်က္စီးရံုမကပဲ၊ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႕ စိတ္ဒဏ္ရာေတြပါ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ က်န္ခဲ့ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပဋိပကၡေတြကို ကိုယ္ခ်င္းစာနာမွဳ၊ တီထြင္ဆန္းသစ္မွဳ၊ အၾကမ္းမဖက္မွဳ စတာေတြအေပၚမွာ အေျခခံျပီး ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္မွသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႕ ပညာရွင္ေတြက ေရးသားတင္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ပဋိပကၡဆိုရာ၀ယ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးသိပၸံပညာရပ္က ပဋိပကၡဆိုတာ ဆိုး၀ါးမွဳ၊ အၾကမ္းဖက္မွဳ မဟုတ္ပဲ လူေတြရဲ႕ဘ၀၊ လူမွဳဆက္ဆံေရးနဲ႕ လူသားဖံြ႕ျဖိဳး တိုးတက္မွဳမွာ ပမုံ ွန္ျဖစ္ပာြ းေနတ့ဲ အရာျဖစ္တယ္လို႕ ရွဳျမင္သုံးသပ္ပါတယ္။ လူတိုင္း၊ အဖဲြ႕အစည္းတိုင္း၊ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြ ရွိျပီး၊ ဒီရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြ အၾကားမွာ မတူညီကြဲျပားမွဳေတြ၊ သဟဇာတမရိွမွဳေတြ ျဖစ္လာတ့အဲ ခါ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာႏငို ္ပါတယ္။ ဒီလို ပဋိပကၡေတြဟာ အသြင္သ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ျဖစ္တည္ေနတတ္ျပီး လူတေယာက္ရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ ဒြိဟျဖစ္ေနျခင္း (intra-personal conflict)၊ လူႏွစ္ဦးအၾကား ပဋိပကၡ (interpersonal conflict) ၊ အုပ္စုတြင္း ပဋိပကၡ (intra-group conflict)၊ အုပ္စုမ်ားအၾကားမွ ပဋိပကၡ (intergroup conflict), ႏိုင္ငံတြင္းပဋိပကၡ (national (intra-state) conflicts) နဲ႕ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကားမွ ပဋိပကၡ ( international (interstate) conflicts) ဆိုျပီး၊ အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားပါတယ္။
ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာရတ့ဲ အေၾကာင္းရင္းေတမြ ွာ ဒီလို ကြဲျပားျခားနားျပီး၊ သဟဇာတမျဖစ္တ့ဲ ရည္မွနး္ ခ်က္ပန္းတိုင္ေတြ (Content or contradiction) အျပင္၊ သက္ဆိုင္သူေတြရဲ႕ အျမင္သေဘာထား (Attitude) နဲ႕ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံု (Behaviour) ေတြလဲ ပါ၀င္တယ္လို႕ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဒါနဲ႕ပတ္သက္ျပီး၊ ပဋိပကၡေအဘီစီ သံုးနာညီၾတိဂံ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ပဋိပကၡေတြတိုင္းမွာ ေအဘီစီ အခ်က္ေတျြဖစ္တ့ဲ Attitude, Behaviour and Content ဆိုတာေတြရိွေနျပီး၊ ဒီသုံးမ်ိဳးက ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ဒီအခ်က္သံုးခုကို ေလ့လာျခင္းအားျဖင့္ ပဋိပကၡေတြအေပၚမွာ နားလည္မွဳ ပိုရွိျပီး၊ ဒီလိုပဋိပကၡေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကိုလဲ ရွာေဖြလာႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- အားလပ္ရက္တရက္မွာ ေယာက်္ားျဖစ္သူက အိမ္မွာ စာဖတ္ခ်င္ျပီး၊ မိန္းမျဖစ္သူက ေစ်း၀ယ္ထြက္လိုတဲ့အခါ သူတို႕ဆီမွာ မတူညီကြဲျပားတဲ့ content or contradiction ေတြ ရွိေနပါျပီ။ ဒီအခါမွာ တဦးတဘက္ကျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ဦးစလံုးကျဖစ္ေစ သူတို႕ရဲ႕ မိသားစုဆက္ဆံေရးကို အားလပ္ရက္အသံုးခ်မွဳ အျမင္သေဘာထား (attitude) ေတြထက္ ပိုျပီး တန္ဖိုးထားရင္ (သို႕မဟုတ္) တဘက္နဲ႕တဘက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႕ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံု (behaviour) ေတြကို နားလည္မွဳေပးႏိုင္ရင္၊ ဒီမိသားစုမွာ ကြဲျပားမွဳေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ shared strategy ေပၚထြက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ပဋိပကၡဆိုတာ ျပႆနာမဟုတ္ပဲ ဒါကိုရွဳျမင္သံုးသပ္ပံုနဲံ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းပံုကသာ ျပႆနာျဖစ္ေၾကာင္းပညာရွင္ေတြက မးီ ေမာင္းထိုး ေဖာ္ျပခ့ၾဲကပါတယ္။ အထက္က ေဖာ္ျပထားတ့ဲ ဥပမာမွာ ေယာက်္ားျဖစ္သူက 'မင္းသြားခ်င္တိုင္း အျမဲလိုက္မပို႕ေပးႏိုင္ဘူး၊ မင္းဘာသာသြား၊ ငါစာဖတ္စရာရွိတယ္'လို႕ ေျပာျပီး၊ မိန္းမျဖစ္သူကလဲ 'ရွင္ဟာမိန္းမေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို မလိုက္ေလ်ာေပးႏိုင္တဲ့ ေယာက်္ားပဲ။ ရွင္ပို႕ေပးမွ သြားရမွာ မဟုတ္ဘူး။ ကၽြန္မဘာသာတကၠဆီနဲ႕ သြားမယ္' ဆိုျပီး၊ အျပန္အလွန္ေအာ္ဟစ္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားလာခဲ့ျပီ ဆိုပါစို႕။ ဒီလို conflict escalationျဖစ္ပာြ းလာမွဳဟာ 'ငါမွန္တယ္၊ သူမွားတယ္'ဆိုတ့ဲ အျမင္သေဘာထား (attitudes) နဲ႕ တဘက္နဲ႕တဘက္ ေအာ္ဟစ္မွဳ၊စပြ ္စြေဲ ျပာဆိုမွဳေတြ ျပဳလုပ္တ့ဲ အျပဳအမူ (behaviour) ေတြေၾကာင့္ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အျမင္သေဘာထားနဲ႕ အျပဳအမူေတြအေပၚမွာ အေျခတည္ျပီး၊ ပဋိပကၡေတြ ၾကီးထြားလာခ်ိန္မွာ မိန္းမျဖစ္သူက တကၠဆီနဲ႕ အျပင္ထြက္သြားခဲ့လို႕ တဘက္နဲ႕ တဘက္စြပ္စြဲမွဳေတြ၊ ရန္ပြဲေတြ မျဖစ္လာရင္ေတာင္ ဒါဟာ ျပီးဆံုးသြားတဲ့ ပဋိပကၡလို႕ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။
တိုက္ဆိုင္ခ်ိန္မွာ အခ်ိန္မေရြး ျပန္လည္ေပၚထြက္လာႏိုင္ပါတယ္။
ပဋိပကၡအေရးေလ့လာသူ Keltner ရဲ႕ ‘struggle spectrum’ အရ ပဋိပကၡေတြ ဆင့္ကဲျဖစ္ေပၚမွဳေတြမွာ
အဆင့္ေျခာက္ဆင့္ရွိပါတယ္။ ပထမအဆင့္ကေတာ့ ကြဲျပားမွဳျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယအဆင့္ကေတာ့ သေဘာတူညီခ်က္ မရမွဳပါ။
အဲဒီအခါမွာ အျငင္းပြားမွဳ အဆင့္ကို တက္သြားျပီး၊ သူမွန္တယ္-ငါမွန္တယ္နဲ႕ ေျပာဆိုမွဳေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ
စြပ္စြဲေျပာဆိုမွဳေတြ ရွိလာျပီး၊ ရန္ပြဲအသြင္ ေရာက္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒီလို ပဋိပကၡအဆင့္ေတြတိုင္းမွာ ဦးတည္ရာ
ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ တခုကေတာ့ ပဋိပကၡေတြ ပိုမိုၾကီးထြားလာျခင္း (conflict escalation) ျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယဦးတည္ရာကေတာ့
ပဋိပကၡေရခ်ိန္ ေလ်ာ့က်လာျခင္း (conflict de-escalation) ျဖစ္ပါတယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္ေပၚမွဳ အဆင့္ေတြမွာ
ပိုမိုၾကီးထြားလာျခင္း၊ ေလ်ာ့က်လာျခင္းက လူေတြရဲ႕ အျမင္သေဘာထားေတြနဲ႕ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမွဳေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။
လူမွဳစိတ္ပညာနဲ႕ လူမွဳမႏုႆေဗဒပညာရပ္ေတြမွာ ပဋိပကၡေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အျမင္သေဘာထားနဲ႕ ျပဳမူ
ေဆာင္ရြက္ပံုေတြကို ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ ထားပါတယ္။ အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းျခင္း၊ ျခိမ္းေခ်ာက္ျခင္း၊ အင္အားသံုးေျဖရွင္းျခင္း၊
အႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်ျခင္း၊ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း၊ တယူသန္ျခင္း၊ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ က်င့္သံုးျခင္း၊ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးအယူအဆ
အစြန္းေရာက္ျခင္း စတာေတြဟာ ပဋိပကၡေတြကို ၾကီးထြားေစႏိုင္ျပီး၊ လူသားဆန္မွဳ၊ သည္းခံခြင့္လႊတ္မွဳ၊ လူ႕သိကၡာကို
တန္ဖိုးထားမွဳ၊ ရိုးသားမွဳ၊ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳ၊ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမွဳ စတာေတြကေတာ့ ပဋိပကၡေတြကို ေလ်ာ့က်ေစ
ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပဋိပကၡေတြဟာ စစ္ပြဲေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြနဲ႕ မတူညီပါဘူး။ ပဋိပကၡေတြက ပံုမွန္ျဖစ္ပြားေနတဲ့
အရာေတြျဖစ္ျပီး၊ ေအဘီစီ အခ်က္ေတျြဖစ္တ့ဲ Attitude, Behaviour and Content သုံးခုေပါင္းစပ္ပါ၀င္ျပီး၊ စစ္ပြဲေတြကေတာ့
ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံု (Behaviour) နဲ႕ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စစ္ပြဲေတြကို ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံုအား ေျပာင္းလဲျခင္း
(behaviour change) နဲ႕ အဆံုးသတ္လို႕ရပါတယ္။ ပဋိပကၡေတြကိုေတာ့ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံု ေျပာင္းလဲရံုနဲ႕ ေျဖရွင္းလို႕
မရႏိုင္ပါဘူး။ ပဋိပကၡကို ျဖစ္ပာြ းေစတ့ ဲ အေၾကာင္းတရားေတြ၊ မတူညီတ့ဲ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြကို ပဋိပကၡျဖစ္ပြားမွဳအဆင့္
ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္တဲ့ အျမင္သေဘာထားေတြကိုင္စြဲျပီး၊ ျခိမ္းေခ်ာက္အင္အားသံုး အႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်ျခင္း မပါေသာ
ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံုေတြနဲ႕ ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႕ ပဋိပကၡမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူေတြအားလံုးက ၾကိဳးပမ္းၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မွဳ (violence) ဆိုရာ၀ယ္
အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာ ထိခိုက္မွဳတစံုတရာကို ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အင္အားအသံုးျပဳမွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရး
အဖြဲ႕ၾကီးကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာ မိမိကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေစ၊ အျခားသူတေယာက္ကိုျဖစ္ေစ၊ အျခားလူအုပ္စု (သို႕မဟုတ္)
လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို ျဖစ္ေစ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရေစမွဳ၊ ေသဆံုးေစမွဳ၊ စိတ္ဒဏ္ရာရေစမွဳ၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ေႏွာင့္ေႏွးေစမွဳတို႕ကို
ျဖစ္ပြားေစသည့္ အင္အားအသံုးျပဳမွဳလို႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခဲ့ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳသ႑ာန္ေတြမွာ လူတဦးနဲ႕တဦး
လက္သီးနဲ႕ထိုးၾကိတ္တာ၊ တုတ္နဲ႕ ရိုက္ႏွက္တာေတြကေန ေသေစႏိုင္တဲ့ လက္နက္ခဲယမ္းေတြကို အသံုးျပဳျပီး
တိုက္ခိုက္တာေတြအထိ ပါ၀င္ပါတယ္။ လူအမ်ားက အၾကမ္းဖက္မွဳလို႕ ဆိုလိုက္ရင္ ဗံုးခြဲတာေတြ၊
ေလယာဥ္ျပန္ေပးဆြဲတာေတြကိုပဲ ဆက္စပ္ေတြးမိသြားတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေတြက အၾကမ္းဖက္မွဳ အမ်ိဳးအစားတမ်ိဳးျဖစ္တဲ့
terrorism နဲ႕ ပတ္သက္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ (ဒီေနရာမွာ violence နဲ႕ terrorism ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးကို အၾကမ္းဖက္မွဳ၊
အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မွဳေတြနဲ႕ ဘာသာျပန္ၾကတာေၾကာင့္လဲ သေဘာတရားေတြ ေရာေထြးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ terrorism
က အၾကမ္းဖက္မွဳရဲ႕ အမ်ိဳးအစား တမ်ိဳးသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳမွာ မတရားဖိႏွိပ္ခံရမွဳကို လက္နက္ကိုင္ျပီး
ခုခံေတာ္လွန္ရတဲ့ ေတာ္လွန္စစ္လို လိုအပ္ခ်က္အရ ေပၚထြက္လာတဲ့ necessary forms of violence ဆိုတာမ်ိဳးေတြ
ရိွသလို၊ အျပစမ္ ့ဲ ျပည္သူေတကြ ို စာနာေထာက္ထားျခင္းကင္းစြာနဲ႕ မလိုအပ္ပဲ တိုက္ခိုက္မွဳေတြျဖစ္တ့ဲ terrorism လို
unnecessary forms of violence ေတြလဲ ရွိပါတယ္)
ျငိမ္းခ်မ္းေရးသိပၸံပညာရပ္မွာ အၾကမ္းဖက္မွဳ (violence) ဆိုတာကို တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳ (Direct Violence)၊
(Structural Violence) နဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳ (Cultural Violence) ဆိုျပီး သံုးမ်ိဳးခြဲျခားထားပါတယ္။
တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳက ထိုးၾကိတ္ရိုက္ႏွက္မွဳေတြ၊ လူသတ္မွဳေတြ၊ မုဒိန္းက်င့္မွဳေတြ၊ ေသနတ္ေတြ၊ ဗံုးေတြ၊ စစ္ပြဲေတြနဲ႕
သက္ဆိုင္ပါတယ္။ တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳမွာ လူသားေတြရဲ႕ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ ရပ္တည္မွဳ၊ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါး
က်န္းမာမွဳ၊ လြတ္လပ္မွဳ စတာေတြကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တဲ့ ၾကိဳတင္ရည္ရြယ္ထားေသာ အင္အားအသံုးျပဳမွဳ ပါ၀င္ပါတယ္။
တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္လူသား (၁.၆) သန္းခန္႕ ေသဆံုးတယ္လို႕ သုေတသနပညာရွင္ေတြက စစ္တမ္း
ေကာက္ယူေဖာ္ျပထားခ့ၾဲကပါတယ္။ တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳဟာ က်ဴးလြန္သူေတြ၊ သားေကာင္ေတြ၊ မိသားစု၀င္ကိုသာမက
လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၊ စီးပြားေရးအေျခအေနနဲ႕ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကိုပါ ထိခိုက္ေစပါတယ္။
ထိုးၾကိတ္ရိုက္ႏွက္မွဳေတြ၊ လက္နက္ပစၥည္းေတြ အသံုးျပဳတဲ့ တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကသာ လူသားေတြရဲ႕ အေျခခံ
လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ ရွိေနတဲ့ လူမွဳစီးပြား နဲ႕ ႏိုင္ငံေရး သ႑ာန္ (socioeconomic
and political structures) ေတြကလဲ လူသားေတြရဲ႕ ရွင္သန္ရပ္တည္မွဳကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ Structural
violence ေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ အဆင့္တိုင္းမွာ ရွိျပီး၊ လူမွဳစီးပြား အခြင့္အေရးေတြ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရျခင္းနဲ႕
သက္ဆိုင္ပါတယ္။ လုံျခံဳစိတ္ခ်ရမွဳကင္းမ့ျဲပီး က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တ့ဲ လုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာ အလုပ္လုပ္ရျခင္းဟာလဲ
အၾကမ္းဖက္ခံရျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူမွဳစီးပြားနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသ႑ာန္ေတြမွာ ျမွဳပ္ႏွံထားတဲ့ structural violence ေတြကို
hidden repression အေနနဲ႕ သတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚၾကပါတယ္။ လူမွဳေရး တန္းတူညီမွ်ျခင္း မရွိမွဳ၊ လူတန္းစားအလႊာ
ကြာဟခ်က္ၾကီးမွဳ၊ က်ားမခြဲျခားသတ္မွတ္မွဳ၊ အတင္းအၾကပ္စစ္မွဳထမ္းဥပေဒမ်ား ျပဌာန္းမွဳ၊ ပညာေရး-က်န္းမာေရး
၀န္ေဆာင္မွဳအားနည္းမွဳ၊ အလုပ္အကိုင္ရရွိေရး၊ ရာထူးတိုးျမွင့္ေရးစတာေတြမွာ တူညီေသာအခြင့္အလမ္း မရွိမွဳ စတာေတြဟာ
သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းျပည္မွာ structural violence ရွိေနတဲ့ သြင္ျပင္လကၡဏာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Structural violence ရွိေနတဲ့
တိုင္းျပည္မွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳနဲ႕ လူအမ်ားဘ၀အနာဂတ္ ေပ်ာက္ဆံုးမွဳေတြ ၾကံဳေတြ႕လာရတတ္ပါတယ္။
အသက္ရွင္ရပ္တည္ေနရေပမယ့္ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါး က်န္းမာမွဳ မရွိပဲ၊ လြတ္လပ္မွဳေတြ ေပ်ာက္ဆံုးေနတာဟာ exploitative or
repressive structures ေတြရဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ခံစားရလို႕ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ အၾကမ္းဖက္မွဳတခုကေတာ့ ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳ (cultural violence) ျဖစ္ပါတယ္။
ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳ ရွိျခင္းဆိုတာ ယဥ္ေက်းမွဳ မတူညီေသာ အုပ္စုေတြ အခ်င္းခ်င္း တိုက္ခိုက္ေနတာကို
ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလိုတိုက္ခိုက္ေနရင္ေတာ့ ဒါက တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳ ေခါင္းစီးေအာက္ ေရာက္သြားမွာပါ။
ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာက တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ structural violence ႏွစ္မ်ိဳးကို
အားေပးေထာက္ခံျခင္း (သို႕မဟုတ္) လက္ခံေစျခင္းရွိတဲ့ ဘာသာေရးယံုၾကည္ခ်က္၊ ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚ၊ အႏုပညာ၊
သိပၸံပညာနဲ႕ ဘာသာစကားေတြ ရွိေနျခင္းကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- ရန္သူကို တိရစာၦန္ေတြ၊ ေရာဂါဘယဆိုးေတြနဲ႕
ႏွိဳင္းယွဥ္တတ္မွဳ၊ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားခ်ိန္မွာ ငါနဲ႕မတူ ငါ့ရန္သူလို သေဘာထားတတ္မွဳ၊ သူတပါးကို ခြဲျခားဆက္ဆံတတ္မွဳ၊
အာဏာအလြဲ သံုးစားျပဳတတ္မွဳ၊ မတရားဖိႏွိပ္ခံရျခင္းကို မိမိတို႕ အားနည္းခ်က္ဟု ယူဆျပီး လက္ခံမွဳ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မွဳ အမ်ိဳးအစားသံုးမ်ိဳးဟာ ပဋိပကၡ ေအဘီစီသံုးနာညီ ၾတိဂံပါ အခ်က္ေတြနဲ႕ ဆက္ႏြယ္မွဳရွိပါတယ္။ structural
violence ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတ့ဲ အက်ိဳးဆက္ေတြဟာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးကို ဦးတည္သြားေစတ့ဲ
အေျခခံအေၾကာင္းတရားေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳဟာ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မွဳေတြကို
သက္ေရာက္ေစႏိုင္ျပီး၊ ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳက အျမင္သေဘာထားေတြကို သက္ေရာက္ေစတတ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ပဋိပကၡေတကြ ို ေျဖရွင္းတ့အဲ ခါ၊ ျပဳမေူ ဆာင္ရြက္မွဳေတြကို ေျပာင္းလဲျပီး တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳကို
အဆံုးသတ္ျခင္း၊ structure ဆိုင္ရာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္မွဳ၊ မတရားမွဳေတြကို ဖယ္ရွားျပီး structural violence ကို
အဆံုးသတ္ျခင္းနဲ႕ အျမင္သေဘာထားေတြကို ေျပာင္းလဲျပီး ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳကို အဆံုးသတ္ျခင္းေတြကို
ဘက္စံုေထာင့္စံု ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုပါတယ္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ အၾကမ္းဖက္မွဳရဲ႕ ဆန္႕က်င္ဘက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသေဘာတရားကို လက္ခံျပီး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရး
ေဆာင္က်ဥ္းဖို႕ ၾကိဳးပမ္းသူေတြက အၾကမ္းမဖက္ေသာ အေတြးအေခၚ၊ အျမင္သေဘာထားေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာဖို႕
ၾကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံု (behaviour) ေတြကို ေျပာင္းလဲဖို႕ ၾကိဳးပမ္းမွဳမရွိပဲ၊
အျမင္သေဘာထား (attitudes) ေတြ ေျပာင္းလဲရံုနဲ႕ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ Behaviour change ကို အၾကမ္းမဖက္ေသာ အျပဳအမူ
ျဖစ္လာေစဖို႕ ဆိုတာမွာကလဲ လံုျခံဳေရးရွိတယ္လို႕ ခံစားရမွဳ (sense of security) ရွိမွ ျဖစ္ပါတယ္။ ညဘက္အျပင္ထြက္ရင္
မလံုျခံဳႏိုင္ဘူးလို႕ ခံစားရလို႕ လက္နက္ေဆာင္သြားတတ္သူမ်ားရဲ႕ behaviour ကို အၾကမ္းမဖက္ေသာ အျမင္
သေဘာထားေတြ ျဖန္႕ျဖဴးေပးရံုနဲ႕ ေျပာင္းလဲလို႕ မရႏိုင္ပါဘူး။ လက္နက္ေဆာင္သြားဖို႕ မလိုအပ္ေတာ့တဲ့ sense of security
ရွိလာမွသာ လက္နက္နဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳ မလုပ္ဘူးဆိုတဲ့ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံု ေျပာင္းလဲျခင္း ရွိလာမွာပါ။
ဒီလိုပါပဲ။ က်ားဆိုးတေကာင္ရဲ႕ ျခိမ္းေခ်ာက္မွဳရွိေနတဲ့ ရြာတရြာမွာ တုတ္၊ ဓား လက္နက္ ကိုင္ေဆာင္ထားျခင္းကိုလဲ
အၾကမ္းမဖက္ အေတြးအေခၚ၊ အျမင္သေဘာထားေတြ ျဖန္႕ျဖဴးေပးျပီး၊ လက္နက္ကိုင္စြဲျခင္း ရပ္တန္႕ဖို႕ လုပ္လို႕မရပါ။ အျမင္
သေဘာထားနဲ႕ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မွဳက အၾကမ္းမဖက္ျခင္း အသြင္ေဆာင္ လာသည္ပဲထား၊ က်ားဆိုးအႏၱရာယ္ကေတာ့
ကင္းေ၀းမွာ မဟုတ္ပါ။ က်ားသနားမွ ႏြားခ်မ္းသာမယ့္ ဘ၀ ေရာက္သြားၾကရံုပဲ ရွိမွာပါ။ အဲဒီအခါမွာ လူေတြကလဲ ႏြားေတြ
မဟုတ္တ့အဲ တြက္ က်ားဆိုးအႏၱရာယ္ကို ခခု ံကာကြယ္ဖို႕ တုတ္၊ ဓား လက္နက္ေတြ ျပန္လည္ကိုင္ေဆာင္လာဦးမွာပဲ
ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ပညာရွင္ေတြက အၾကမ္းဖက္မွဳသံသရာစက္၀န္း (cycle of violence) လို႕ သတ္မွတ္ေခၚဆိုၾကပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ က်ားဆိုးန႕ဲ တူတ့ဲ အႏၱရာယ္ကို ဖယ္ရွားျပီး၊ sense of security ရိွလာခ်ိန္က်မွသာ အၾကမ္းမဖက္ေသာ
အျမင္သေဘာထားမ်ား ျဖန္႕ျဖဴးမွဳ၊ အၾကမ္းဖက္သ႑ာန္ ျပဳမူေဆာင္ရြက္တတ္မွဳနဲ႕ ပဋိပကၡျပႆနာမ်ားကို
အၾကမ္းမဖက္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေျဖရွင္းႏိုင္ေသာ စြမ္းရည္ရွိလာမွဳတို႕နဲ႕ ေရရွည္ခံျငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ
ျဖစ္ပါတယ္။
နိဂံုး
နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ေလ်ာ့နည္းျပီး၊ လြတ္လပ္မွဳ၊ တရားမွ်တမွဳ၊ တန္းတူညီမွ်မွဳ၊
ေသးြ စည္းမွဳ၊ ေရရွည္ဖံ႕ြ ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ၊ ေတ႕ြ ဆုံေဆြးေႏြးမွဳနဲ႕ အေျခခံ လူသားလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းႏိုင္မွဳ
စတာေတြအေပၚမွာ အေျခတည္တ့ဲ state of harmony ေပၚထြက္လာျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မွဳေတြကို
ေျပာင္းလဲျပီး တိုက္ရိုက္အၾကမ္းဖက္မွဳကို အဆံုးသတ္ျခင္း၊ structure ဆိုင္ရာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္မွဳ၊ မတရားမွဳေတြကို ဖယ္ရွားျပီး
structural violence ကို အဆံုးသတ္ျခင္းနဲ႕ အျမင္သေဘာထားေတြကို ေျပာင္းလဲျပီး ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳကို
အဆံုးသတ္ျခင္းေတြကို ဘက္စံုေထာင့္စံု ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ေလ်ာ့နည္းဖို႕ ဆိုတာ အၾကမ္းမဖက္မွဳ
အျမင္သေဘာထားေတြ၊ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မွဳေတြ ရွိလာရံုနဲ႕ မလံုေလာက္ပါဘူး။ sense of security ရွိေစမယ့္ political and
socio-economic structures ေတြ ရွိဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ structural violence ရွိေနရင္ လူသားလံုျခံဳေရး (Human Security)
ကို ထိခိုက္ေစတဲ့အတြက္ ေရရွည္ခံ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ဖို႕ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ structural violence
ျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ ႏိုင္ငံေရး-လူမွဳစီးပြားေရး စနစ္ေတြကို ဖယ္ရွားျပီးမွသာ ေရရွည္ခံ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ
ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။
ခင္မမမ်ိဳး (၂၈၊ ၄၊ ၂၀၁၁)
ရည္ညြန္းကိုးကား။
Brock-Utne B (1997). Linking the micro and macro in peace and development studies. In Turpin J and Kurtz
L (eds). The web of violence: from interpersonal to global. Chicago, University of Illinois Press.
Farmer P (2005). Pathologies of power: health, human rights, and the new war on the poor. Berkeley CA,
University of California Press.
Galtung J (1996). Peace by peaceful means: peace and conflict, development and civilisation. London,
Prio/Sage.
Galtung J (2002). What is peace studies? In Johansen J, Vambheim V (eds). Three papers by Johan Galtung.
Tromsø, Centre for Peace Studies, University of Tromsø.
Galtung J (2004). Transcend and transform: an introduction to conflict work. London, Pluto Press.
Keltner J (1997). The management of struggle: elements of dispute resolution through negotiation,
mediation and arbitration. Cresskill, NJ, Hampton Press.
WHO (2002). World report on violence and health. Geneva, WHO.

ေခတ္မွီတိုးတက္တဲ့ဒို ့ကမာၻ


 တခါက အလြန္ေခတ္မွီေသာျဂိဳလ္တခုမွ ျဂိဳလ္သားတစ္စု ေျမကမာၻသို႔ေရာက္လာျပီး လူသားေတြရဲ ့ တိုးတက္မႈကို ေလ့လာစမ္းသပ္ၾကတယ္။ ပထမ အေမရိကန္အစိုးရအဖြဲ ့ အစည္းအေဝးထိုင္ေနတဲ့ အခန္း ထဲကို အမ်ိဳးမတူထူးျခားတဲ့ သတၳဳလံုးနွစ္လံုးကိုျပစ္ထဲ့ထားျပီး တံခါးပိတ္ထားတယ္။ တပတ္ၾကာေတာ့ တံခါးဖြင့္လိုက္တဲ့အခါ စၾကၤာဝဋာတခုလံုးကိုဆက္သြယ္နိုင္မဲ့  ကြန္ျပဴတာေတြထြက္လာတယ္။  ျဂိဳလ္သားေတြဟာ ဝမ္းသာေက်နပ္သြားျပီး  “ဒီလူေတြ ေတာ္တယ္ တခ်ိန္မွာ ငါတို႔လို စၾကၤာဝဋာ ကို ဦးေဆာင္လိပ့္မယ္”။  ေနာက္တစ္ခါ တရုပ္အစိုးရအဖြဲ ့ အစည္းအေဝး ထိုင္ေနတုန္း အဲဒီ သတၳဳလံုးနွစ္လံုးကိုျပစ္ထဲ့ထားျပန္တယ္။ တစ္ပတ္ၾကာေတာ့ တံခါးဖြင့္လိုက္တဲ့အခါ ေရႊေတြ ေငြေတြ အျပံ ုလိုက္ထြက္လာ ျပန္တယ္။ ျဂိဳလ္သားေတြ လဲဝမ္းသာေက်နပ္သြားျပီး     “ဒီလူေတြလဲ ေတာ္တယ္ ေနာင္တခ်ိန္မွာ စၾကၤာဝဋာ ၾကီးရဲ ့စီးပြားေရး ကိုခ်ဳတ္ကိုင္လိမ့္မယ္”။ ဒီလိုနဲ ့ ဗိုလ္ျပဳတ္သိန္းစိန္ရဲ့ ျမန္မာအစိုးရအဖြဲ ့ အစည္းအေဝး ထိုင္ေနတုန္း အဲဒီလို ဘဲ စမ္းသပ္ျပန္တယ္။ ဒီတခါေတာ့ ျဂိဳလ္သားေတြ ခ်က္ခ်င္းဘဲ သူတို ့ ျဂိဳလ္ ကို အျမန္ဆံုး ျပန္ေျပး ၾကပါေတာ့ တယ္။ ဘာေၾကာင္လဲ ဆို ေတာ့ အစုလိုက္ အျပံ ုလိုက္ ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဒုကၡသယ္ေတြကို သူတို ့ ျဂိဳလ္ကိုေခၚမသြားနိုင္လို ့ပါ။

ျပည္တြင္းလူငယ္လႈပ္ရွားမႈ။

NLD လူငယ္ေတြနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရးတက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားဟာ ၂၇.၄.၂၀၁၁ ရက္ေန႕နဲ႔ ၂၈.၄.၂၀၁၁ ရက္ေန႔မ်ားတြင္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႕ခ်ဳပ္၏လမ္းညႊန္မႈၿဖင္႔ ရံုးခ်ဳပ္တြင္ၿပဳလုပ္ေသာ ( ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္ေၿမာက္ေရး ၊ ၿပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရး ၊ ႏိုင္ငံတကာသို႕အသီးသီးေရာက္ရွိေနေသာ ၿမန္မာ႕ဒုကၡသည္မ်ား အား အမိႏိုင္ငံသို႕ ၿပန္လည္ခိုလံႈခြင္႔ရရွိရန္ ႏွင္႔ ႏိုင္ငံေရးၿပႆနာမ်ားအားႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းၿဖင္႔ေၿဖရွင္းရန္ ) စသည္႕ ေတာင္းဆိုလႊာမ်ားအား ရန္ကုန္တိုင္းအတြင္းရွိၿမိဳ႕နယ္အသီးသီးတြင္လည္းေကာင္း ၊ ခရီးသည္တင္ယာဥ္လိုင္းမ်ားေပၚတြင္ လည္းေကာင္း ၊ ေစ်းအသီးသီးတြင္လည္းေကာင္း ၿပည္သူလူထုသိရွိေစရန္ လိုက္လံေ၀ငွခဲ႔ပါသည္ ။ ၿပည္သူလူထုကလည္းစိတ္ပါ၀င္စားစြာေမးၿမန္းၿခင္းမ်ားကိုလည္း ၾကံဳဆံုရပါသည္ ။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတထံသို႕ေပးပို႔မည္ၿဖစ္ေသာ ထိုေတာင္းဆိုလႊာ စာရြက္ပိုင္းမ်ားႏွင္႔တကြ ၿပည္သူလူထု၏လက္မွတ္မ်ားကိုလည္း လက္ခံရရွိပါသည္။ ေနာက္ရက္မ်ားတြင္လည္း ထပ္မံလုပ္ေဆာင္သြားမည္ၿဖစ္ေၾကာင္းသတင္းေကာင္းျဖန္ ့လိုက္ပါတယ္။

ငါ့ထုိင္ခံုဘယ္သူေရႊ႔တာလည္း

အုတ္ခံုေပၚကလူေတြကၾကည့္ေနတာလား။ေတြးေနတာလား။

ယုံပါအခ်စ္ရယ္ မေျပာခ်င္သူပါ

ေၾသာ္- ဆိုေပမယ့္......


ငါးစာကိုျမင္ျပီး
ငါးမွ်ားခ်ိတ္ကို
မျမင္တဲ့ငါး၊
တံစို႕ထိုးမီးကင္ခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္..........

ေျမြေဟာက္ေတြကို
အလမၼာယ္ျပတတ္တဲ့
ေျမြဆရာ၊
ေျမြေပြးကိုက္ခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္.......

ေတာ၀က္ေတြကို
လင့္စင္ေပၚကေနမပစ္ပဲ
ေျမေပၚဆင္းပစ္ခ်င္တဲ့ မုဆိုး၊
ေတာ၀က္ပက္ခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္.......

က်ားေျခရာေနာက္
တေကာက္ေကာက္လိုက္ရင္း
ေနာက္ကို လွည့္မၾကည့္တဲ့
ေတာရိုင္းမုဆိုး၊
က်ားကိုက္ခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္......

က်ံဳးမသြင္းပဲ
ဆင္ဖမ္းခ်င္တဲ့
ဆင္မုဆိုး၊
ေတာဆင္ရိုင္းနင္းခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္......

မီးအႏၱရာယ္ မသိပဲ
မီးနဲ႕ကစားခ်င္တဲ့
လူမမယ္ကေလး၊
မီးေလာင္ခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္......

အရင္းပဲ ရွိျပီး
ေစ်းကြက္မျမင္တတ္တဲ့
စီးပြားေရးသမား၊
ေဒ၀ါလီခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္........

ေသနတ္မပါပဲ
တိုက္ပြဲၾကားသြားခ်င္တဲ့
စြန္႕စားေရးသမား၊
က်ည္သင့္ခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္......

ေတာင္ထိပ္ကိုသြားခ်င္ျပီး
လမ္းမရွာတတ္တဲ့
ေတာင္တက္သမား၊
လမ္းထြင္ရင္း
ေတာင္ေပၚမေရာက္ေတာ့တာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္.........

ဖြက္ထားတဲ့
လက္ကို မျမင္ပဲ
ေၾကာင္ကေလးကို
ေပြ႕ခ်ီခ်င္တဲ့သူ၊
ေၾကာင္ကုတ္ခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္....

လူတကာကို
အယံုလြယ္၊
အေကာင္းျမင္တတ္သူ၊
ေနာက္ေက်ာ ဓါးထိုးခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္......

ဓါးကိုင္နည္းမသိပဲ
ဓါးနဲ႕ ၾကက္သြန္လွီးတဲ့သူ၊
ဓါးရွခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္......

ဘရိတ္ေပါက္ေနတဲ့ကားကိုမွ
လီဘာနင္းျပီး
အရွိန္ျမွင့္ခ်င္တဲ့
ကားဆရာ၊
ကားတိုက္မွဳျဖစ္တာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္......

ေရမကူးတတ္ပဲ
ေရထဲဆင္းခ်င္သူ၊
ေရနစ္ေသရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္.....

လွဳပ္လိုက္တဲ့ လက္တိုင္းကို
လက္ဆြဲႏွဳတ္ဆက္ဖို႕လို႕
ထင္ျမင္တတ္သူ၊
ရင္၀ ဓါးစိုက္ခံရတာ
အဆန္းတၾကယ္
မဟုတ္ဘူး ဆိုေပမယ့္။

ေၾသာ္- ဆိုေပမယ့္၊ ဆိုေပမယ့္....

ခင္မမမ်ိဳး (၃၊ ၈၊ ၂၀၁၁)


ယုံပါအခ်စ္ရယ္ မေျပာခ်င္သူပါ

စိန္စီေသာလမ္းထက္ ဆီ
မင္းကို ေရႊလက္နဲ႔တြဲျပီး အကိုေခၚခဲ့တယ္၊
မင္းေပ်ာ္မွာပါ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုရင္
ငါဟာ....မင္းကို
ငါ့ရဲ့့ အခ်စ္ရဆံုးအေမ ဒိုင္ယာနာလိုျဖစ္သြားမွာ
အရမ္းစိုးရိမ္ကဲမိေနလို႔ပါပဲ...ကိတ္။

မ်ဳိးဂုဏ္ျမင့္ေပမယ့္
မ်ဳိးျခင္းထပ္မွ ျမတ္မယ္ဆိုတဲ့အသိစိတ္
ငါ့ဆီမွာ စိုးစဥ္းမွ မရွိရိုးအမွန္ပါ...ကိတ္။
လူဟာ...လူပါပဲ
အနိမ့္အျမင့္ မခြဲျခားတတ္တဲ့ ငါ့ရဲ့စိတ္အစဥ္ကို
မင္းသိမွာပါ...
ငါမင္းကို ဘယ္ေလာက္အထိခ်စ္သလဲဆိုတာ
ဧပရယ္...ဟာ
ငါ့အခ်စ္ကို သက္ေသထူလိုက္တာပဲ...ကိတ္။
ငါ...ေပ်ာ္ေနပါတယ္ မင္းနဲ႔လက္ထပ္ရမွာကို
ငါ့...ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုလည္း
ငါ...ဂုဏ္ယူေက်နပ္မိေနတယ္...ကိတ္။
မဂၤလာဦး...ညမွာ
အနမ္းဖြဖြေလး မင္းကိုေပးျပီး
ငါမင္းကို ဘယ္ေလာက္ထိခ်စ္သလဲ...ဆိုတာ
ယံုပါအခ်စ္ရယ္....မေျပာခ်င္သူပါ။

အေမ့သား(ဒိန္းမတ္)
ဝီလီယံႏဲ႔ ကိတ္ မဂၤလာဦးေန႔မွသည္...ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႔စြာ
သက္ဆံုးတိုင္ ကိုယ္၏ က်မၼာျခင္း စိတ္၏ ခ်မ္းသာျခင္းျဖင့္
အႏ ၱရာယ္ကင္း ေဘးရွင္းျပီး အိုေအာင္ မင္းေအာင္နဲ႔
ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ ေပါင္းသင္းႏိူင္ၾကပါေစ...။

ကိုဗလိုင္(ခ)ေအာင္စိုး(ဒိန္းမတ္)

တပ္မေတာ္သို႔ပန္ၾကားလႊာ

(၆၆) ၾကိမ္ေျမာက္ေတာ္လွန္ေရးေန႔ သဝဏ္လႊာ

Nanotechnology အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

Nanotechnology အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

၂၁ရာစု ကမၻာ့နည္းပညာေလာကမွာ နယူးကလီးယား နည္းပညာနဲ႕ အျပိဳင္ နာမည္ၾကီးလာတဲ့ နည္းပညာ ဆန္းတခုကေတာ့ နာႏိုနည္းပညာ (Nanotechnology) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းပညာရပ္ဆိုင္ရာ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ ကမၻာ့အင္အားၾကီးႏိုင္ငံေတြမွာ အျပိဳင္အဆိုင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳေတြ ျပဳလုပ္လာၾကပါတယ္။ Venture Capital Investor ျဖစ္တဲ့ Steve Jurvetson က နာႏိုနည္းပညာဟာ စက္မွဳေတာ္လွန္ေရးလွိဳင္းလံုးတခု ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း ခန္႕မွန္းေျပာဆိုလာခဲ့ပါတယ္။

နာႏိုနည္းပညာ ဆိုရာ၀ယ္

နာႏိုနည္းပညာဆိုတာ အလြန္ေသးငယ္တဲ့ အရာ၀တၳဳမ်ားဆိုင္ရာ နည္းပညာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္နာႏိုမီတာဟာ အက္တမ္ ၅ခုရဲ႕ အက်ယ္အ၀န္းခန္႕သာ ရွိျပီး၊ 10-9 m နဲ႕ ညီမွ်ပါတယ္။ DNA strand တခုဟာ ႏွစ္နာႏိုမီတာရွိျပီး၊ ေသြးနီဥဆဲလ္ရဲ႕ အက်ယ္အ၀န္းက ၇၀၀၀ နာႏိုမီတာ ရွိပါတယ္။ လူ႕ဆံပင္ရဲ႕ ဆံခ်ည္မွ်င္ဟာ ၈ သိန္းနာႏိုမီတာနဲ႕ ညီမွ်ျပီး၊ ပရြက္ဆိတ္တေကာင္ရဲ႕ အရြယ္အစားဟာ ငါးသန္းနာႏိုမီတာနဲ႕ ညီမွ်ပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာရွိတဲ့ သက္ရွိ၊ သက္မဲ့ အရာ၀တၳဳေတြအားလံုးဟာ အက္တမ္နဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ နာႏို နည္းပညာကို အသံုးျပဳျပီး၊ အက္တမ္ေလးေတြနဲ႕ အရာ၀တၳဳေတြကို ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္လို႕ ရပါတယ္။

နာႏိုနည္းပညာ၏ ေကာင္းက်ိဳး၊ ဆိုးက်ိဳးမ်ား

နာႏိုအရြယ္အစား ရိုေဘာ့ေတြျဖစ္တဲ့ နာႏိုေဘာ့ေတြကို တည္ေဆာက္လာႏိုင္ခဲ့ရင္ လူ႕ေလာကအတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူးရွိေစမယ္လို႕လဲ သိပၸံပညာရွင္ေတြက ခန္႕မွန္းသတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ ဥပမာ- ေမာ္လီက်ဴးအနည္းငယ္သာ ပါ၀င္တဲ့ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ နာႏိုေဘာ့ေတြကို တည္ေဆာက္လာႏိုင္ခဲ့ရင္ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြကို ဖ်က္ဆီးတာေတြ၊ ေသြးေၾကာမွ်င္ ေလးေတြကို ျပင္ဆင္တာေတြနဲ႕ တစ္ရွဳးေတြ တည္ေဆာက္မွဳေတြကို ျပဳလုပ္ႏိုင္မယ္လို႕ တြက္ဆျပီး သုေတသနေတြ ျပဳလုပ္ေနၾကပါတယ္။

အခုဆိုရင္ နာႏိုနည္းပညာကို အသံုးျပဳျပီး ေရသန္႕စင္စနစ္ တီထြင္ဖို႕ သုေတသနျပဳမွဳေတြ၊ အစားအစာေတြရဲ႕ အရသာနဲ႕ ပါ၀င္မွဳေတြကို လိုအပ္သလို ေျပာင္းလဲႏိုင္ဖို႕ သုေတသနျပဳမွဳေတြ၊ ကာကြယ္ေဆးနဲ႕ ေရာဂါကုသေရး နည္းပညာသစ္ ရွာေဖြေရးအတြက္ သုေတသနျပဳမွဳေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနပါျပီ။ Estrasorb လို႕ အမည္ရွိတဲ့ skin lotion ဟာ ကမၻာ့ေဆး၀ါးေစ်းကြက္ထဲကို ပထမဆံုး ၀င္ေရာက္လာတဲ့ နာႏိုနည္းပညာ အသံုးျပဳေဆး၀ါးျဖစ္ပါတယ္။

နာႏိုနည္းပညာကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာေအာင္ သုေတသန ျပဳျခင္းအားျဖင့္ ေနေရာင္ျခည္ဆဲလ္ေတြကို ထုတ္လုပ္လာႏိုင္မယ္လို႕ ယူဆျပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနၾကတဲ့ သုေတသန စီမံကိန္းေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ေရနံယိုစိမ့္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားတဲ့အခါ oil spill ထဲမွာပါ၀င္တဲ့ အက္တမ္ေတြကို သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိခိုင္မွဳမရွိေအာင္ နာႏိုပိုက္လိုင္းေလးေတြနဲ႕ ေျပာင္းလဲ ျပဳျပင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေနၾကတဲ့ သုေတသန စီမံကိန္းေတြလဲ ရွိပါတယ္။

ေရာဂါရွာေဖြကုသေရး၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးနဲ႕ စစ္လက္နက္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြအတြက္ နာႏိုနည္းပညာရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကို ေလ့လာသုေတသနျပဳေနဆဲမွာပဲ၊ ေစ်းကြက္ထဲေရာက္လာတဲ့ နာႏိုနည္းပညာအသံုးျပဳ ကုန္ပစၥည္းေတြျဖစ္တဲ့ ေနေရာင္ကာမွန္ေတြ၊ spray ဗီတာမင္ေတြနဲ႕ wrinkle-resistant fabric ေတြရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကိုလဲ စားသံုးသူအခ်ိဳ႕ ခံစားေနၾကရပါျပီ။

သို႕ေပမယ့္လဲ လံုျခံဳေရး ဆန္းစစ္ေလ့လာသူ ပညာရွင္အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရး၊ သတင္းနဲ႕ နည္းပညာ၊ စြမ္းအင္၊ ေဆး၀ါးပစၥည္း၊ ေထာက္လွမ္းေရးကိရိယာနဲ႕ စစ္လက္နက္ပစၥည္း ဆန္းသစ္တီထြင္ေရး တို႕အတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္တဲ့ နာႏိုနည္းပညာဟာ ကမၻာ့လံုျခံဳေရးကို ျခိမ္းေခ်ာက္လာႏိုင္ေၾကာင္း ထင္ျမင္ယူဆၾကပါတယ္။

စစ္လက္နက္ပစၥည္းေတြကို နာႏိုနည္းပညာအသံုးျပဳျပီး ထုတ္လုပ္မွဳဟာ ကုန္က်စရိတ္သက္သာျပီး၊ ျမန္ဆန္လာႏိုင္ပါတယ္။ လက္နက္ေတြရဲ႕ အရြယ္အစား ပမာဏကလဲ ေသးငယ္တဲ့အတြက္ အသံုးျပဳရတာ ပိုမိုလြယ္ကူလာႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ- ကြန္ပ်ဴတာနည္းပညာနဲ႕ sensor နည္းပညာေတြကို နာႏိုနည္းပညာနဲ႕ ေပါင္းစပ္တီထြင္ထားတဲ့ smart bullets ေတြဟာ ပစ္မွတ္ကို တိတိက်က် ေဖာ္ထုတ္တိုက္ခိုက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဓာတုလက္နက္နဲ႕ ဇီ၀လက္နက္ ထုတ္လုပ္မွဳေတြမွာလဲ အေထာက္အကူျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ autonomous fighting systems ေတြကို တီထြင္ ဆန္းသစ္မွဳေတြလဲ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ စစ္ေျမျပင္က စစ္သားေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးအေျခအေနကို ၀တ္ထားတဲ့ စစ္ယူနီေဖာင္းေတြကေနတဆင့္ ေသးငယ္တဲ့ sensors ေတြကို အသံုးျပဳျပီး စစ္ေဆးၾကည့္ရွဳႏိုင္တဲ့ သုေတသနစီမံကိန္းေတြနဲ႕ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္မွဳ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမွဳေတြကို စစ္ယူနီေဖာင္းေတြကတဆင့္ exterior support ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္တဲ့ သုေတသနစီမံကိန္းေတြလဲ စတင္ေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ေရး သမားေတြဆီမွာ nano-weapons of mass destruction ေတြ ေရာက္ရွိသြားမယ့္အေရးကလဲ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီထက္ပိုျပီး ေၾကာက္မယ္ဖြယ္ရာ ေကာင္းတဲ့ အေရးကေတာ့ အစားအစာ လံုျခံဳေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ ႏိုင္ငံတကာ လံုျခံဳေရး ေလ့လာသူမ်ား ပါ၀င္တဲ့ ETC အုပ္စုက နာႏိုနည္းပညာဟာ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑၊ ထုတ္လုပ္ေရးက႑ ေတြကေန တဆင့္ အစားအစာ၊ စားသံုးမွဳ သ႑ာန္ေတြကိုပါ သက္ေရာက္မွဳ ရွိလာေစႏိုင္ေၾကာင္း တင္ျပထားခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုနာႏို နည္းပညာရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳး၊ ဆိုးက်ိဳး သက္ေရာက္ႏိုင္မွဳေတြ ၾကီးမားလာတာနဲ႕အမွ် ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ နာႏိုနည္းပညာအေပၚ အာရံုစိုက္မွဳေတြကလဲ ၾကီးထြားလာပါေတာ့တယ္။



နာႏိုနည္းပညာအား အာရံုစိုက္ျခင္း

ကနဦးအစမွာ နာႏိုနည္းပညာကို အင္အားၾကီးႏိုင္ငံေတြကသာ အာရံုစိုက္ၾကေပမယ့္၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြကပါ အာရံုစိုက္လာၾကပါတယ္။ အဓိက အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ နာႏိုနည္းပညာဟာ nano-divide လို႕ေခၚတဲ့ နာႏိုနည္းပညာကို ပိုင္ဆိုင္တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြနဲ႕ မပိုင္ဆိုင္တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြအၾကား ကြာျခားမွဳကို ျဖစ္လာေစႏိုင္လို႕ပါပဲ။ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားေစႏိုင္တဲ့ ကုန္ပစၥည္းေတြကို နာႏိုနည္းပညာအသံုးျပဳႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ထုတ္လုပ္ျပီး၊ ကမၻာ့ေစ်းကြက္ကို လက္၀ါးၾကီးအုပ္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားလာႏိုင္တယ္လို႕ ပညာရွင္ေတြက သံုးသပ္လာၾကပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ နာႏိုနည္းပညာနဲ႕ ဆက္ႏြယ္တဲ့ စက္မွဳေတာ္လွန္ေရးသာ ေပၚထြက္လာခဲ့ရင္ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းေတြကို နာႏိုနည္းပညာနဲ႕ တည္ေဆာက္လာႏိုင္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကမၻာ့ commodity market ၾကီးတခုလံုး ဖရိုဖရဲ ျဖစ္သြားႏိုင္ျပီး၊ နည္းပညာမရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳကို ထိခိုက္လာေစႏိုင္ေၾကာင္း စိုးရိမ္ပူပန္မွဳေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ေျမေအာက္သယံဇာတပစၥည္းေတြျဖစ္တဲ့ ေရႊနဲ႕ တိုင္ေတနီယမ္သတၱဳေတြကို နာႏိုနည္းပညာအသံုးျပဳျပီး တန္ဖိုးျမွင့္တင္ႏိုင္မယ့္ သုေတသန စီမံကိန္းေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနၾကျပီ ျဖစ္ပါတယ္။

တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးအေျခအေနဟာ သဘာ၀သယံဇာတပစၥည္းေတြနဲ႕ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ အေပၚမွာ မူတည္ေနတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာလဲ နာႏိုနည္းပညာ ေလ့လာမွဳေတြ၊ သုေတသန စီမံကိန္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္မွဳေတြ ျပဳလုပ္လာၾကပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳဟာ သဘာ၀သယံဇာတ အရင္းအျမစ္အေပၚမွာ မူတည္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို နည္းပညာႏွင့္ လူသားအရင္းအျမစ္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳနဲ႕ ျငင္းဆိုခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ကမၻာေပၚမွာ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့ပါတယ္။

နာႏိုနည္းပညာ ေတာ္လွန္ေရး ေအာင္ျမင္သြားခဲ့ရင္ေတာ့ သဘာ၀သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ ပိုင္ဆိုင္မွဳရဲ႕ competitive advantage ဟာ ေလ်ာ့က်ပ်က္ျပယ္သြားေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ နာႏိုနည္းပညာ ေတာ္လွန္ေရးဟာ ကမၻာ့စီးပြားေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာကိုသာမက ကမၻာ့စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ အေျပာင္းအလဲေတြကိုပါ ဦးတည္သြားႏိုင္ေၾကာင္း ေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ နာႏိုလက္နက္ အျပိဳင္အဆိုင္ ထုတ္လုပ္မွဳ (nano arms race) လဲ ျဖစ္ပြားလာႏိုင္ပါတယ္။

နိဂံုး

နည္းပညာတိုင္းမွာ ေကာင္းက်ိဳး၊ ဆိုးက်ိဳးေတြ ဒြန္တြဲေနပါတယ္။ ေကာင္းက်ိဳးေတြကို အေကာင္းဆံုး ရယူခံစားႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းျပီး၊ ဆိုးက်ိဳးေတြ နည္းႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္ ျပဳလုပ္ဖို႕ကိုေတာ့ လူသားေတြကသာ ၾကိဳးပမ္းၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုးတက္ေျပာင္းလဲေနတဲ့ နည္းပညာရဲ႕ အေျခအေနကို မ်က္ေခ်မျပတ္ အာရံုစိုက္ျခင္း၊ သင့္ေလ်ာ္ေသာ မူ၀ါဒမ်ား၊ စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ျခင္းစတဲ့ pre-cautionary approach ကို အသံုးျပဳျပီး နာႏိုနည္းပညာရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳအေပၚ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္ ႏိုင္မွဳေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ နည္းပညာကို တလြဲဆံပင္ေကာင္း အသံုးျပဳျပီး၊ လူသားေတြရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို ျခိမ္းေခ်ာက္လာမယ့္ ဆိုးက်ိဳးေတြကိုလဲ justice approach နဲ႕ တားဆီးေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၊ ၄၊ ၂၀၁၁)
ရည္ည႔ႊန္းကိုးကား။ ။

ETC Group (2004) “26 Governments Tiptoe Toward Global Nano Governance: Grey Governance?”, 30 June 2004

4th Nanoforum General Report: “Benefits, Risks, Ethical, Legal and Social Aspects of Nanotechnology”, first published in June 2004, updated October2005

Ministry of Defence, UK (2003) 'Nanotechnology: Its Impact on Defence and the MoD'

Petersen J.L. & Egan D.M. (2002) ‘Small Security: Nanotechnology and Future Defense’, Defense Horizons 8

ဂရိ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳ

"စစ္အာဏာရွင္ေတြကို စစ္အရာရွိေတြ ကိုယ္တိုင္က ဆန္႕က်င္လိုက္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္

ဂရိႏိုင္ငံတြင္းက ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြရဲ႕ အရွိန္အဟုန္ကို တိုးျမွင့္ေပးလိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

တိုးျမင့္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္နဲ႕အတူ တိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္ဖို႕ လိုအပ္တယ္ဆိုတာကို သတိျပဳမိတာေၾကာင့္

ႏို၀င္ဘာ လေရာက္ေတာ့ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြ လက္တြဲျပီး အာဏာရွင္ကို သပိတ္ေမွာက္ၾက ပါေတာ့တယ္"

ေရွးေခတ္ ဂရိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အမ်ိဳးသားေတြထက္ နိမ့္က်သူမ်ားအျဖစ္သာ ယူဆထားခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ လူမွဳေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးရာေတြမွာ ဘာမွ အေရးၾကီးသူေတြ မဟုတ္ဘူးလို႕ ထင္ျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဂုဏ္ရည္ျမင့္မားျပီး ေလးစားဖြယ္ရာ ေကာင္းတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးသူမ်ားအျဖစ္သာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက သတ္မွတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုထံုးတမ္းစဥ္လာေတြ ရွိတဲ့ ဂရိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ သီးျခားကိုယ္ပိုင္ ရပ္တည္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ ဘ၀တသက္တာလံုး ဖခင္ေတြ၊ အိမ္ေထာင္ဘက္ေတြနဲ႕ သားေယာက်္ားေလးေတြအေပၚမွာပဲ မီွခိုေနၾကရပါတယ္။



ေရွးေခတ္ဂရိႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းတာ၀န္ဆိုတာ ကေလးေမြးဖြားတာ၊ အစားအစာ ခ်က္ျပဳတ္တာနဲ႕ အိမ္မွဳကိစၥေတြ ျပဳလုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းတာ၀န္ ဆိုတာ ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးရာ ေတြးေခၚစဥ္းစားတာ၊ အၾကံေပးတာ၊ စစ္မက္ျဖစ္ပြားခ်ိန္မွာ တိုက္ပြဲ၀င္တာေတြနဲ႕ မိသားစုကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွးေခတ္ဂရိျပည္က အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္မွဳေတြ မလုပ္ရဲၾကပါဘူး။ အိမ္ေထာင္ဘက္ လင္ေယာက်္ားေတြကို မရိုေသရင္ နတ္ဘုရားေတြက စိတ္ဆိုးျပီး ျပစ္ဒဏ္ခတ္တယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆေတြကလဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ အျမစ္တြယ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ ရိုက္ႏွက္ညွဥ္းပမ္းမွဳေတြ၊ နတ္ဘုရားေတြက ေပးမယ့္ ျပစ္ဒဏ္ေတြကို ေၾကာက္ရြံ႕ျပီး ဘ၀တေလွ်ာက္လံုး အမ်ိဳးသားေတြထက္ နိမ့္က်သူေတြအျဖစ္ပဲ ခံယူက်င့္သံုးေနခဲ့ၾကပါတယ္။




ဒါေပမယ့္လဲ (၁၉) ရာစုေရာက္ေတာ့ ဂရိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီး စာေရးဆရာေတြ အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္လာပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီး စာေရးဆရာေတြျဖစ္တဲ့ Artemis၊ Thaleia၊ Eurydice တို႕ဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ပညာေရး၊ လူမွဳေရး အေျခအေန နိမ့္က်မွဳေတြကို မီးေမာင္းထိုး ေဖာ္ျပလာၾကပါတယ္။ (၁၈၈၇) ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားသူ Calliope Parren က ဦးေဆာင္ျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဆိုတဲ့ သတင္းစာကို စတင္ထုတ္ေ၀ပါေတာ့တယ္။ အေၾကာက္တရားေတြ လႊမ္းမိုးေနတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုအတြင္းမွာ လူ႕အခြင့္အေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အခါ ကေလာင္လက္နက္ဟာ အေရးၾကီးလွပါတယ္။ လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားေတြ၊ စည္းမ်ဥ္းေတြ၊ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ၊ အေတြးအေခၚေတြကို လူထုထဲမွာ ကနဦး ခ်ျပဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒီလို ခ်ျပျပီး အေတြးအေခၚ အုတ္ျမစ္ခ်ျပီးမွ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြဟာ ေကာက္ရိုးမီးေတာက္ပမာ ၀ုန္းခနဲ ထေတာက္တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြထက္ ပိုျပီး ေအာင္ျမင္တတ္ပါတယ္။ ဂရိအမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားသူေတြဟာ ဒီကေလာင္လက္နက္ကို အသံုးျပဳျပီး အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးကို စတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။




အေတြးအေခၚ အုတ္ျမစ္ခ်ျပီး လွဳပ္ရွားတဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဂရိအမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳဟာ တစတစ က်ယ္ျပန္႕လာခဲ့ျပီး၊ မ်ိဳးဆက္သစ္ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း ေခါင္းေဆာင္အမ်ားအျပားကို ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၂၀) ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ အမ်ိဳးသမီး ဂီတဆရာမတဦးျဖစ္တဲ့ Theodoropoulou က အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးလွဳပ္ရွားမွဳ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၃၀ ကာလေတြေရာက္ေတာ့ စစ္အာဏာရွင္ Ioannis Metaxas ရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို တားဆီးပိတ္ပင္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ ဂရိအမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္ကာလ ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြမွာ က်ရာေနရာကေန တက္တက္ၾကြၾကြ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ဒုတိယကမၻာစစ္ျပီးကာလ ေရာက္ေတာ့ ဂရိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳေတြ အမ်ားအျပား ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ျမိဳ႕ျပ လူေနမွဳအေဆာက္အအံု ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာမွဳ၊ စက္မွဳႏိုင္ငံေတာ္သစ္ တည္ေဆာက္လာမွဳ၊ လူလတ္တန္းစား လူဦးေရ မ်ားျပားလာမွဳေတြနဲ႕အတူ အမ်ိဳးသမီးမဲေပးခြင့္ အခြင့္အလမ္းေတြလဲ ရရွိလာပါတယ္။




ဒါေပမယ့္လဲ (၁၉၆၇) ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ ဂရိႏိုင္ငံမွာ Papadopoulos စစ္အာဏာသိမ္းမွဳ ျဖစ္ပြားပါေတာ့တယ္။ စစ္အာဏာရွင္ေတြဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ၀တ္စားဆင္ယင္မွဳနဲ႕ လွဳပ္ရွားသြားလာမွဳေတြကိုပါ ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းသားပြဲေတာ္ေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႕ ယွဥ္တြဲျပီး ေက်ာင္းသူေတြ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲခြင့္ကိုပါ တားျမစ္ပိတ္ပင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အာဏာသိမ္းစကာလမွာ လူအမ်ားစုေ၀းခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ေဟာေျပာခြင့္ေတြကို ပိတ္ပင္ထား တာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ေခတၱရပ္တန္႕သြားေပမယ့္၊ အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲ ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳ ကြန္ယက္ေတြကို ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္း ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကာလေတြမွာ တႏိုင္ငံလံုးစစ္က်ြန္ဘ၀ကို က်ေရာက္ေနခ်ိန္ျဖစ္တာေၾကာင့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ျဖိဳဖ်က္ျပီးမွသာ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းေတြ ရရွိလာႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ဂရိအမ်ိဳးသမီး ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ေက်ာင္းသူေတြက သိနားလည္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြမွာ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။




(၁၉၇၃)ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးက အရွိန္ေကာင္း လာခဲ့ပါတယ္။ ေမလမွာ ဂရိေရတပ္မေတာ္က အရာရွိေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာ စစ္ေရး ပူးတြဲေလ့က်င့္မွဳ လုပ္ေနရာကေန ဂရိႏိုင္ငံကို မျပန္ေတာ့ပဲ ေရတပ္သေဘၤာကို ေရာမကို ဦးတည္ ခုတ္ေမာင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ အနီးဆံုး ေလဆိပ္ကေန တယ္လီဖုန္းနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းစာနယ္ဇင္းေတြကို အေၾကာင္းၾကားျပီး ဂရိစစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ လူထုအေပၚ ဖိႏွိပ္မွဳေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဆန္႕က်င္လိုက္ၾကပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ေတြကို စစ္အရာရွိေတြ ကိုယ္တိုင္က ဆန္႕က်င္လိုက္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီျဖစ္ရပ္ဟာ တကမၻာလံုးကို ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားျပီး ဂရိႏိုင္ငံတြင္းက ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြရဲ႕ အရွိန္အဟုန္ကို တိုးျမွင့္ေပးလိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တိုးျမင့္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္နဲ႕အတူ တိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္ဖို႕ လိုအပ္တယ္ဆိုတာကို သတိျပဳမိတာေၾကာင့္ ႏို၀င္ဘာ လေရာက္ေတာ့ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြ လက္တြဲျပီး အာဏာရွင္ကို သပိတ္ေမွာက္ၾက ပါေတာ့တယ္။ ေက်ာင္းသားလွဳပ္ရွားမွဳေတြကို အာဏာရွင္ေတြက သတ္ျဖတ္ႏွိမ္နင္းတာေၾကာင့္ ဂရိစစ္တပ္တြင္းက အရာရွိေတြကိုယ္တိုင္က စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို လက္မခံႏိုင္ၾကေတာ့ပဲ (၁၉၇၄) ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ အာဏာရွင္စနစ္ၾကီး ျပိဳလဲသြားခဲ့ပါတယ္။




ဂရိအမ်ိဳးသမီး တက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူေတြနဲ႕ ေက်ာင္းသူအမ်ားအျပားဟာ အာဏာရွင္စနစ္ ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြမွာ ဖမ္းဆီးႏိွပ္စက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းကို ခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ ဂရိအမ်ိဳးသမီး ေတြဟာ ဇြဲလံု႕လ မေလွ်ာ့ပဲ အဆံုးသတ္ေအာင္ပြဲရတဲ့အထိ အမ်ိဳးသားေတြနဲ႕ ရင္ေဘာင္တန္းျပီး တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳလမ္းေၾကာင္းကိုလဲ မေသြမဖည္ ဆုပ္ကိုင္ထားခဲ့ၾကျပီး အာဏာရွင္စနစ္ကို ဖယ္ရွားျပီး ေနာက္ပိုင္းကာလေရာက္ေတာ့ မျပီးဆံုး ေသးတဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ဆက္လက္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဂရိအမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ဇြဲလံု႕လနဲ႕ ေနာက္မဆုတ္စတမ္း တိုက္ပြဲ၀င္ရဲတဲ့ အားမာန္ေတြေၾကာင့္ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွာ က်ားမ တန္းတူညီမွ်ခြင့္ကို အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ေျမယာဥပေဒသစ္ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ တန္းတူညီမွ် လုပ္အားခ ရရွိေရး၊ ပညာသင္ခြင့္ အခြင့္အလမ္း ရရွိေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြကိုလဲ ေအာင္ျမင္စြာ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၈၁) ခုႏွစ္ကေန စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ့ ဂရိအစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား အဆက္ဆက္မွာလဲ အမ်ိဳးသမီး ၀န္ၾကီးတဦး အနည္းဆံုးပါ၀င္ျပီး၊ အမ်ိဳးသမီး ဒုတိယ၀န္ၾကီးမ်ားစြာ ပါ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြမွာလဲ အမ်ိဳးသမီး ေခါင္းေဆာင္အမ်ားအျပား ေပၚထြက္လာခဲ့ျပီး ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ ဂရိကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္က ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။


အမ်ိဳးသမီးေတြဆိုတာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရးရာေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေရးၾကီးသူေတြ မဟုတ္ဘူးလို႕ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတဲ့ ဂရိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အခုဆိုရင္ အမ်ိဳးသမီး ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး ပညာရွင္ေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြ အမ်ားအျပားေပၚထြက္လာခဲ့ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ပညာရွင္ Laura Cram က ဒီလိုေျပာင္းလဲမွဳေတြဟာ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးနဲ႕ ဒီမိုကေရစနစ္ ထြန္းကားေရး တိုက္ပြဲေတြမွာ အမ်ိဳးသားေတြနဲ႕အတူ ရင္ေဘာင္တန္းတိုက္ပြဲ၀င္ရဲတဲ့ ရဲစြမ္းသတိၱနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳ လမ္းေၾကာင္းကို လက္ဆင့္ကမ္းပခံုးေျပာင္းျပီး မဆုတ္မနစ္ ကိုင္စြဲခဲ့ၾကတဲ့ ဇြဲလံု႕လေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုထားပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။




ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၀၉)




(၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ၊ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း အစီအစဥ္တြင္ ထုတ္လႊင့္ခဲ့ေသာ အသံလႊင့္ေဆာင္းပါး ျဖစ္ပါသည္)

ကမာၻ႔အလုပ္ကမားေန ့ပန္ၾကားလႊာ!

အလုပ္သမားမ်ားသို႕ ပန္ၾကားလႊာ
ေလးစားအပ္ပါေသာ ကာယ၊ ဥာဏအလုပ္သမား အေပါင္းတို႕-
ယေန႕က်ေရာက္လာမယ့္ ၂၀၁၁ခုႏွစ္၊ ေမလ (၁) ရက္ေန႕ဟာ ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႕ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာ့သမိုင္းတေလွ်ာက္မွာ ကာယ၊ ဥာဏ အလုပ္သမားၾကီးမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အင္မတန္ပင္
ၾကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္လွပါတယ္။ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕ကို ရင္ဆိုင္အန္တုခ့ၾဲကတ့ဲ ေရနံေျမ သပိတ္ေခါင္းေဆာင္
သခင္ဖိုးလွၾကီးနဲ႕ ေရနံေျမလုပ္သားေတြဟာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးရဲ႕ မီးရွဴးတန္ေဆာင္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၇၄)
ခုႏွစ္မွာ မီးရထားအလုပ္သမားေတြ စတင္ခ့ဲတ့ဲ သပိတ္တိုက္ပြဲေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလုံးက အလုပ္သမားေတြ
ဆီကို ကူးစက္ပ်ံ႕ႏံွ႕သြားခ့ျဲပီး စစ္အာဏာရွင္ေတြ တုန္လွဳပ္ေခ်ာက္ခ်ားေစတ့ဲ ဇြန္ (၆) ရက္ အေရးေတာ္ပုံၾကီးကို
ျဖစ္ပြားေစခ့ဲပါတယ္။
ဒီအေရးေတာ္ပုံၾကီးမွာ အသက္ေပးလွဴသြားခ့ၾဲကတ့ဲ သမိုင္းခ်ည္ထည္စက္ရုံနဲ႕ ဆင္မလိုက္ သေဘၤာက်င္းက
အလုပ္သမားၾကီးေတြဟာ ဆန္လံုေလာက္စြာရရွိေရး၊ ကုန္ေစ်းႏွဳန္းက်ဆင္းေရး၊ လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္
ကင္းရွင္းေရး၊ ေနအိမ္ရရွိေရး၊ လုပ္ခလစာ တိုးျမင့္ေရး နဲ႕ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ရေရး
ကို ေတာင္းဆိုခ့ၾဲကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာအရပ္ရပ္က ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ဖဲြ႕စည္းခြင့္
ရၾကပါတယ္။ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ နစ္နာေနတ့ဲ အခြင့္အေရးေတြနဲ႕ ဘ၀အာမခံခ်က္ ရရွိေရးအတြက္
အလုပ္သမားသမဂၢေတြက ဦးေဆာင္ျပီး၊ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ျမန္မာျပည္က
စစ္အာဏာရွင္ေတြဟာ လြတ္လပ္ေသာ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ေပၚေပါက္မ်ားျပားလာမွာကို ေၾကာက္ရြံ႕
စိုးထိတ္ျပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက အလုပ္သမား လူတန္းစား တရပ္လုံးကို စစ္ဖိနပ္ေအာက္မွာ ျပားျပား၀ပ္ေနေအာင္
ဖိႏွိပ္ထား ၾကပါတယ္။
ကာယ၊ ဥာဏ အလုပ္သမားၾကီးေတြတင္ မကပါဘူး။ အခုဆိုရင္ ျမန္မာျပည္သူတရပ္လံုးဟာ စစ္ကၽြန္ဘ၀မွာ
ဘ၀ေတြ ပ်က္ေနၾကရျပီး၊ အနာဂတ္ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြ ေပ်ာက္ကြယ္ေနၾကရပါတယ္။
လုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာလဲ စစ္အာဏာရွင္ လက္ကိုင္ဒုတ္ေတြရဲ႕ ေခါင္းပံုျဖတ္ အႏိုင္က်င့္မွဳေတြကို ခါးစီး
ခံေနၾကရတ့အဲ ျပင္၊ ထိုက္သင့္တ့ဲ လုပ္ခလစာေတကြ ို ျပည့္ျပည့္၀၀ မရၾကတာေၾကာင့္ လုပ္ငန္းခငြ ္က အျပန္မွာ
ကိုယ့္သားသမီးငယ္ ေလးေတြ ဖ်ားနာေနတာ ေတြ႕ရရင္ေတာင္ ေဆးရုံ၊ ေဆးခန္းေတြဆီ ေခၚမသြားႏိုင္ၾကတ့ဲ
အျဖစ္ဆိုးေတြကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကံဳေတြ႕ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါတယ္။ အလုပ္သမားၾကီးေတြရဲ႕ ေခၽြးစက္ေတြဟာ
ကိုယ့္မိသားစု၊ ကိုယ့္ရပ္ရြာ၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြက္ ေကာင္းက်ိဳးမျဖစ္ေစပဲ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ သားစဥ္
ေျမးဆက္ေတြ ခံစား၊စံစားဖို႕ ျဖစ္ေနတာကို ကာယ၊ ဥာဏအလုပ္သမား လူထုလူတန္းစားတရပ္လံုး အသိပင္
ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေခတ္သမိုင္း အဆက္ဆက္မွာ ေတာ္လွန္ေရးတပ္ဦးကေန ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခ့တဲ ့ဲ အစဥ္အလာန႕ဲ အညီ
ျမန္မာတမ်ိဳးသားလံုး စစ္ကၽြန္ဘ၀က လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမား သမဂၢအစုအဖြဲ႕မ်ား
ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ျပီး၊ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးၾကီး ခ်ဳပ္ျငိမ္းေစေရးအတြက္ ဦးေဆာင္ပါ၀င္တိုက္ပြဲ၀င္ၾကပါရန္ ေမလ
(၁)ရက္ေန႕မွာ က်ေရာက္မယ့္ ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႕မွာ ေလးစားစြာ ႏွိဳးေဆာ္ပန္ၾကားအပ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ လူထုလွဳပ္ရွားမွဳ အင္အားစုမ်ား
အဖြဲ ့ဝင္ ၉နိ ုင္ငံပါဝင္ေသာ ျမန္မာနိ ုင္ငံ လူထုလႈပ္ရွားမႈ အဖြဲ ့မွ ျဖန္ ့ေဝ ပါတယ္။