ျမန္္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပႆနာၾကီး ရွိေနသည္။ ရွိခဲ့သည္မွာလည္းၾကာျပီ။

ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ဟူသည္ ႏိုင္ငံတခု၏ တည္ေထာင္ရာ အုတ္ျမစ္။ အုတ္ျမစ္က အစ ျပႆနာျဖစ္ေနေတာ့ မည္သည့္ ႏိုင္ငံေရးအေဆာက္အအံုမွ ခိုင္ခိုင္မာမာ တည္ေဆာက္၍မရပဲ ျဖစ္လာေတာ့သည္။

အဆိုပါ ျပႆနာၾကီးက ျပည္တြင္းစစ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ တဦးခ်င္းအခြင့္အေရးႏွင့္ အုပ္စုလိုက္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္မွဳမ်ား အားနည္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျပည္သူ အမ်ားမွာ ဆင္းရဲတြင္းသို႕ နစ္ခဲ့ရသည္။ လယ္သမား၊ အလုပ္သမား၊ ေက်ာင္းသား စသည့္ လူထုလူတန္းစားအလႊာအသီးသီးတို႕၏ ဘ၀ေပါင္းမ်ားစြာ ထိခိုက္နစ္နာခဲ့ရသည္။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး ေပါင္းစံု၏ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္မ်ား ဆံုးရွံဳးခဲ့ရသည္။

တရားခံသည္ကား ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ႏွင့္ အဆိုပါ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အုတ္ျမစ္မမွန္မွဳေၾကာင့္ ေခါင္းေထာင္ထလာသည့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္။

ျမန္မာလူ႕ေဘာင္တြင္ လူထုလူတန္းစား အလႊာေပါင္းစံုပါ၀င္ျပီး၊ လယ္သမားႏွင့္ အလုပ္သမားလူတန္းစားမွာ အမ်ားစုျဖစ္သည္။ ဤအေျခအေနက လူတဦးခ်င္းစီ၏ ပုဂၢလိကအခြင့္အေရးမ်ား (individual rights) ကိုသာမက၊ လူထုလူတန္းစားအလႊာအသီးသီးအလိုက္ အမ်ားစုဘံုပိုင္အခြင့္အေရးမ်ား (collective rights) မ်ားကို အာမခံခ်က္ေပးမည့္ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေတာင္းဆိုထားသည္။   ယင္းသို႕ အာမခံခ်က္ေပးေသာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ မေပၚထြန္းပါက တိုင္းျပည္ထဲတြင္ လူတန္းစားတိုက္ပြဲမ်ားႏွင့္ လူထုလူတန္းစား အလႊာအသီးသီးပါ၀င္ေသာ လူထုတိုက္ပြဲမ်ား ေပၚထြက္လာမည္မွာ ဧကန္မုခ်။

ထိုမွ်ႏွင့္ မကေသး။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ေရွးယခင္ အစဥ္အဆက္ကတည္းက တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစံု စုေပါင္းေနထိုင္ေသာ တိုင္းျပည္ျဖစ္သည္။ ဤအေျခအေနက လူမ်ိဳးအလိုက္ အခြင့္အေရးမ်ား (ethnic rights) ကို အာမခံခ်က္ေပးမည့္၊ တနည္းဆိုလွ်င္ လူမ်ိဳးမ်ား၏ ေမြးရာပါအခြင့္အေရးျဖစ္ေသာ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ (self-determination) ကို အာမခံခ်က္ေပးမည့္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္ အေျခခံေသာ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ေတာင္းဆိုထားသည္။ ယင္းသို႕ အာမခံခ်က္ေပးေသာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ မေပၚထြန္းပါက တိုင္းျပည္တြင္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္တတ္သည္။

သို႕ျဖစ္ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံျဖစ္တည္မွဳ ပကတိအေျခအေနက ေတာင္းဆိုထားခ်က္သည္ ဒီမိုကရက္တစ္ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖစ္ျပီး၊ ျမန္မာ့သမိုင္းအဆက္ဆက္တြင္ ယင္းသို႕ေသာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ မေပၚထြန္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္၊  လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ႏွင့္ ေရြးေကာက္ခံအာဏာရွင္စနစ္တို႕ ထြန္းကားလာခဲ့ရျခင္းသာ ျဖစ္သည္။

(၁၉၄၇) ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးမ်ားစြာကုိ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားခဲ့ ေသာ္လည္း (စာၾကြင္း။   ။ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ေပးခဲ့သည္ဟု၊ ကၽြႏု္ပ္မဆိုလိုပါ) တျပည္ေထာင္ စနစ္ ကိုသာ အေျခခံခဲ့ေသာေၾကာင့္ တိုင္းျပည္တြင္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ား ရွည္ၾကာခဲ့ရသည္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုး ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။

(၁၉၇၄) ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ျမန္မာ့နည္းျမန္မာ့ဟန္ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ဟုဆိုကာ လူထုလူတန္းစား အခြင့္အေရးမ်ားကို အေပၚယံေဖာ္ျပျပီး၊ စစ္ဗ်ဴရိုကရက္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ အာဏာရွင္အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ တိုင္းျပည္တြင္ ရွစ္ေလးလံုးလူထုအေရးေတာ္ပံုၾကီး၊ ေပၚထြက္လာျပီး၊ အဆိုပါ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေျမျမွဳပ္သျဂိဳလ္ခဲ့ရသည္။

လက္ရွိက်င့္သံုးေနေသာ (၂၀၀၈) ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ကား တဦးခ်င္းအခြင့္အေရးမ်ား၊ လူထု လူတန္းစားအခြင့္အေရးမ်ားကို အေပၚယံေဖာ္ျပျပီး၊ စစ္ဗ်ဴရိုကရက္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ထားခဲ့သည္။  ေရြးေကာက္ခံအာဏာရွင္စနစ္ (electoral authoritarianism) ကို ဒီမိုကေရစီေယာင္ေယာင္ ဗန္းျပျပီး ေပၚထြက္လာျခင္း ျဖစ္သျဖင့္၊ ေရႊတုအထုပ္ၾကီးကို လမ္းေပၚခ်ျပီးမွ ေရႊထုပ္ေကာက္ရသည့္ႏွယ္ ဂြင္ဖန္သည္ကို ေရႊထုပ္အစစ္မွတ္ျပီး၊ လုၾကယက္ၾကႏွင့္ အေတာ္ပင္ ပြဲစည္လိုက္ေသးသည္။

သို႕ေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးမ်ားကို အျပည့္အ၀ အကာအကြယ္ေပးထားျခင္းမရွိသည့္  ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒၾကီးသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒၾကီး အသက္၀င္လာျပီး ေနာက္ပိုင္းျဖစ္ရပ္မ်ားက သက္ေသထူလာခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ တနံတလ်ားက ရဲစခန္းမ်ားမွာ လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္မ်ားကို လိုက္လံပိတ္ပင္ အေရးယူေနရသည္ႏွင့္ပင္ အလုပ္ရွဳပ္ေနၾကရျပီး၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို အာရံု မစိုက္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ လူသတ္မွဳမ်ား၊ မုဒိမ္းမွဳမ်ားက တႏိုင္ငံလံုးမွာ စည္စည္ကားကား ျဖစ္လာ သည္ကိုသာ ပမာထား ၾကည့္ပါေလာ့။

လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာလဲ စစ္တပ္လူတန္းစားတရပ္က ထပ္မံ ေပၚထြက္ေနခဲ့ျပီး၊ အဆိုပါ တပ္ေဟာင္း၊ တပ္သစ္ လူတန္းစားမ်ား၏ စီးပြားေရးအခြင့္အေရးမ်ား၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအခြင့္အေရးမ်ားကိုသာ ႏိုင္ငံေတာ္ ယႏၱရားမ်ားက ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေနခဲ့ရာမွ၊ အျခား လယ္သမား၊ အလုပ္သမား လူထုလူတန္းစား အလႊာအသီးသီးတို႕၏ အခြင့္အေရးမ်ားမွာ ထိခိုက္ဆံုးရွံဳး နစ္နာခဲ့ၾကရေတာ့သည္။ တပ္ေဟာင္း၊ တပ္သစ္ လူတန္းစားမ်ားႏွင့္ ေခတ္ပ်က္သူေဌးအမည္ခံ အၾကီးစားဓားျပသူခိုးတို႕၏ ေသြးစုပ္ျခယ္လွယ္မွဳတို႕ အလယ္မွာ ျပည္သူတို႕ရဲ႕ အနာဂတ္က စမ္းတ၀ါး၀ါး။

ထိုမွ်ႏွင့္ မကေသး။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒၾကီး အသက္၀င္လာျပီး၊ လသားပင္မၾကာေသး။ ေသနတ္သံမ်ားက ထေပါက္ေတာ့သည္။ ေပါက္ေပမည္ေပါ့။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒၾကီးသည္ လူမ်ိဳးအလိုက္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကုိ အာမခံခ်က္ေပးေသာ ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမွ မဟုတ္သည္ပဲ။

ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသၾကီး အစိုးရမ်ားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္မ်ား ရွိသျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကို အေျခခံထားသည္ဟု အခ်ိဳ႕က ဆိုၾကသည္။ ဤသည္မွာ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကဲ့သို႕ ပံုမွားရိုက္ျခင္းသာျဖစ္ျပီး၊ ျပည္ေထာင္စုစနစ္၏ အဓိက အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္ေသာ အာဏာခြဲေ၀မွဳ ေပ်ာက္ကြယ္ေနခဲ့သည္။

စဥ္းစားၾကည့္ေစလိုပါသည္။

ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသၾကီး အဆင့္ဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားကို လူထုက ေရြးသည္လား၊ အထက္မွ ခန္႕အပ္သည္လား။ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရး၀န္ထမ္းမ်ားကို ဗဟိုအစိုးရက ခန္႕သည္လား၊ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသၾကီး အစိုးရမ်ားက ခန္႕သည္လား။ အခြန္အတုပ္မ်ားကို ဗဟိုအစိုးရကို ေပးရသည္လား၊ ျပည္နယ္အစိုးရကို ေပးရသည္လား။ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသၾကီး ၀န္ၾကီးမ်ားတြင္ ဗဟိုအစိုးရသို႕ တင္ျပျခင္း မရွိပဲ မည္သည့္က႑ကို မိမိတို႕ဘာသာ စီမံခန္႕ခြဲပိုင္ခြင့္ရွိသနည္း။ စစ္မွန္ေသာ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ထားျခင္း ရွိမရွိ ဆိုသည္ကို တိုင္းတာႏိုင္သည့္ စံႏွဳန္းမ်ားကား အမ်ားအျပားမို႕ အေသးစိတ္ မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ ေဖာ္ျပလွ်င္လဲ စံႏွုန္းႏွင့္ ကိုက္ညီသည့္ အခ်က္မ်ားက ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒစာအုပ္ထဲမွာ ပါ၀င္သည္မွ မဟုတ္သည္ပဲ။

သို႕ျဖစ္ရာ (၂၀၀၈) ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒၾကီးမွာလဲ ယင္းေနာင္ေတာ္မ်ားျဖစ္သည့္ (၁၉၄၇) ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒႏွင့္ (၁၉၇၄) ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ တို႕ကဲ့သို႕ပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံျဖစ္တည္မွဳ အေျခအေနက ေတာင္းဆိုထားသည့္ ဒီမိုကရက္တစ္ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒၾကီး မဟုတ္သည္ကား အထင္အရွားပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။

ထိုဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒၾကီးကို ျပင္မည္လား (သို႕တည္းမဟုတ္) အသစ္ေရးဆြဲမည္လား။ ဤသည္ကား လမ္းစဥ္ေရးရာ။ ဒီထက္ ပိုျပီး အေရးၾကီးသည္က ပန္းတိုင္။

ကားနဲ႕သြားမည္လား၊ ရထားနဲ႕ သြားမည္လား၊ ေလယာဥ္နဲ႕ သြားမည္လား ဆိုသည္ထက္ ဘယ္ကို သြားမွာလဲ ဆိုသည္က ပို၍ အေရးၾကီးသည္။ အဆံုးသတ္ပန္းတိုင္က ဘယ္သို႕ ဦးတည္သနည္း။ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒၾကီး ေပၚထြန္းလာေရးကို ဦးတည္သည္ ဆိုလွ်င္ေတာ့ ျပင္ / သစ္ ႏွင့္ အျငင္းမပြားၾကေစလိုပါ။

ျပင္လိုသူမ်ားက ျပင္ႏိုင္မည့္နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေဖြျပီး၊ တျပည္ေထာင္စနစ္ ေက်ာရိုးေပၚတြင္ အေျခခံထားသည္ကို မည္သို႕မည္ပံု ျပည္ေထာင္စုနစ္ ေက်ာရိုးျဖစ္ေအာင္ ပြတ္တိုက္ေဆးေၾကာရမည္၊ တပ္သစ္တပ္ေဟာင္း လူတန္းစားအခြင့္အေရးအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးထားသည္ကို မည္သို႕မည္ပံု လူထုလူတန္းစားအလႊာအသီးသီး၏ အခြင့္အေရးမ်ားအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးျခင္းျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ယူၾကမည္နည္း ဆိုသည္ကိုသာ အာရံုစိုက္သင့္သည္။ အေျခခံသ႑ာန္ မေျပာင္းပဲ ႏွဳတ္ခမ္းနီ၊ ပါးနီဆိုးလိုက္ရံုနဲ႕ ဘီလူးရုပ္က လူရုပ္ျဖစ္မလာႏိုင္ပါ။

အသစ္ေရးဆြဲလိုသူမ်ားကလဲ ေရးဆြဲျပီးပါက မည္သို႕မည္ပံု အသက္သြင္းရမည္ကိုသာ အာရံုစိုက္သင့္သည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟူသည္ အသက္မ၀င္ေသးသမွ် ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေထာင္မွဳ အုတ္ျမစ္မျဖစ္၊ စာအုပ္ တအုပ္သာ ျဖစ္သျဖင့္ မည္သို႕ အသက္သြင္းမည္နည္း ဆိုသည္မွာ အလြန္အေရးၾကီးပါသည္။

မည္သို႕ပင္ဆိုေစ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အဓိက ျပႆနာသည္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပႆနာျဖစ္ျပီး၊ ပကတိအေျခအေနက ေတာင္းဆိုထားသည့္ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒၾကီး ေပၚထြက္မလာမခ်င္း၊ ထာ၀ရျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဆာင္က်ဥ္းႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။

သို႕ျဖစ္ရာ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ ပေပ်ာက္ေရး၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ က်င့္သံုးမွဳ ထာ၀ရ ရပ္စဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစံု၏ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္မ်ား အာမခံခ်က္ရွိေရး၊ တဦးခ်င္းအခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လူထုလူတန္းစားအလႊာ အသီးသီးအလိုက္ အခြင့္အေရးမ်ား အျပည့္အ၀ ရရွိေရးတို႕သည္ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒၾကီး ေပၚထြန္းလာေစေရး အေပၚတြင္သာ အဓိက တည္မွီေနပါသျဖင့္ ပန္းတိုင္ကိုသာ အာရံုစိုက္ျပီး၊ လမ္းစဥ္မ်ားႏွင့္ သေဘာထားမကြဲၾကေစလိုေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါသည္။

ခင္မမမ်ိဳး (၁၄၊ ၅၊ ၂၀၁၄)