ဂြဒ္ ဂါးဗားမန္႕ ျဖစ္ဖို႕ (အစိုးရေကာင္းတရပ္ျဖစ္ေစဖို ့) ေဆာင္းပါး- ကလစ္ပါ
အဆံုးသတ္မွာ
(၀တၳဳတို) [ရဲရဲေတြးျပီးရဲရဲေရးထားပါတယ္] ဆက္ဖတ္ရန္ ကလစ္ပါ
ျမန္မာဒုကၡသည္ ကမၻာေပၚမွာ အမ်ားဆုံးတဲ့ ဘယ္သူ ့ေၾကာင့္လို ့မင္းထင္သလဲ
ဒါကေတာ့ အေမ့ဆႏၶ (ကလစ္ပါ)
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ၆၆ႏွစ္ျပည့္ေမြးေန ့
၆၆ ႏွစ္ျပည့္
ေမြးေန႕မဂၤလာ
အထိမ္းအမွတ္
အမွတ္တရ စာစုမ်ား
ေမြးေန႕သ၀ဏ္လႊာ
၆၆ ႏွစ္ျပည့္
ေမြးေန႕မဂၤလာ ရက္ျမတ္မွသည္
သက္ေတာ္ရာေက်ာ္ ရွည္၍
ျပည္ရြာအက်ိဳး
သယ္ပိုးႏိုင္ပါေစေၾကာင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံ လူထုလွဳပ္ရွားမွဳ အင္အားစုမ်ား (မလအ) မွ
ဆုမြန္ေကာင္း ပို႕သပါသည္။
အေမ့အိမ္ (သို႔) ငါတို႔
အားလံုးရဲ႕အေမ
ေလာကဓံနဲ႔ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးဆိုးရဲ့
ထိုးႏွက္-ရုိက္ပုတ္တဲ့ဒဏ္ေတြကို
မတုန္မလႈပ္ ခံႏိူင္စြမ္းတဲ့
ငါတို႔ အားလံုးရဲ့…အေမ ။
သူမ- ဆီမွာ
ျမင့္ျမတ္သူတို႔ရဲ့ ႏွလံုးသား
ခြင့္လႊတ္ျခင္းနဲ႔ အာဃာတ မထား
သေဘာထားၾကီးတဲ့ ႏွူးညံ့-စိတ္ထား
အေကာင္းျမင္ဝါဒနဲ႔ ခႏၶီပါရမီ
ျပည္ခ်စ္စိတ္နဲ႔ မေၾကာက္တရား
အဲဒါေတြ အကုန္လံုး
သူမရင္ထဲ အျပည့္ရွိတယ္ ။
တကၠသိုလ္ရိပ့္သာရဲ့
ျခံအမွတ္ ၅၄
ငါတို႔ မေနတဲ့ အေမ့ရဲ့ အိမ္
အဲဒီ အိမ္ကိုေလ တခါးမရွိ ဓါးမရွိ
ဗီဇာမလို ခြင့္မဆိုပဲ
ဝင္ခ်င္ ထြက္ခ်င္စမ္းပါဘိ…အို-မိခင္ ။
သေဘာထားၾကီးျပီး
ေမတၱာတရား
လႊမ္းရစ္ျခံဳသိုင္းထားတဲ့
ငါတို႔အားလံုးရဲ့…အေမ၊
ေလာကဓံကို ခံႏိူင္စြမ္းတဲ့
ငါတို႔အားလံုးရဲ့…အေမ၊
အာဏာရွင္ကို
တြန္းလွန္ျဖိဳဖ်က္ေနတဲ့
ငါတို႔အားလံုးရဲ့…အေမ၊
ဇရာရြယ္လြန္ေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔
အတြက္ကေတာ့
တည္ၾကည္ခန္႔ညား အေမ့ရုပ္ရည္ ဟာ
ေဗဒါပ်ံ အံကိုခဲ
ပန္းပန္လွ်က္ျမဲပါ…အို-မိခင္။
မေတြ႕တာၾကာေတာ့လည္း
သားကိုေတြ႕ခ်င္တဲ့ အေမေတြ
အေမကိုေတြ႕ခ်င္ေနတဲ့ သားေတြ
ဒီႏွစ္ခုရဲ့ ၾကားမွာ
အေျဖညွိလို႔မရတဲ့
ပေဟဠိပုစ ၦာေတာ့့ရွိေနမယ္။
အေမနဲ႔ သား
ခိုင္ျမဲတဲ့ ေမတၱာေပါင္းကူးတံတားၾကားမွာ
မသြားရဘူး မလာရဘူး မျဖတ္ရဘူး
ဘယ္သူတားတား ရရုိးတဲ့…လား ။
ကဲ…ဒီ-မနက္ခင္းေလးထဲမွာပဲ
ငါတို႔ သြားၾကပါစို႔ လား
ငါတို႔ မေနတဲ့ အေမ့ရဲ့ အိမ္
ျခံ-အမွတ္ ၅၄
တကၠသိုလ္ ရိပ့္သာရဲ့
အေမေနတဲ့ အေမ့ရဲ့ အိမ္ကိုေလ ။
အေမ့သား (ဒိန္းမတ္)
အေမ့စကား၊
ရင္မွာထားလို႕
"ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ
လူတိုင္းလူတိုင္းနဲ ့ဆိုင္တယ္၊
စီးပြားေရးဟာလဲ
ႏိုင္ငံေရးပါပဲ" လို ့
မိန္ ့ၾကားခဲ့တဲ့ အေမရယ္၊
ခ်ြတ္ျခံဳက်ေနတဲ့
အာဏာရွင္စီးပြားေရးစနစ္ေအာက္က
ျပည္သူေတြဘ၀အတြက္
ရတက္မေအးမ်ား
ျဖစ္ေနရွာေရာ့သလား။
"ကိုယ္ေနခ်င္တဲ့အိမ္ကို
ကိုယ္ေဆာက္ရမွာျဖစ္တယ္၊
ကိုယ္ေနခ်င္တဲ့အိမ္
ကိုယ္ေဆာက္ရလို ့
ပင္ပန္းတယ္၊ ေမာတယ္လို ့
မထင္ပါနဲ ့" လို ့
မွာၾကားခဲ့တဲ့ အေမရယ္၊
မျပီးျပတ္ေသးတဲ့
ဒီမိုကေရစီအိမ္ေလး
တည္ေဆာက္ေရးအတြက္
အားေပးစကားမ်ား
ေျပာေနေလေရာ့သလား။
"ေလွတစ္စင္းကိုေလွာ္ရင္
ေလွာ္တဲ့လူက ႏွစ္ေယာက္၊
စီးတဲ့လူက
တစ္ရာ့ကိုးဆယ့္ရွစ္ေယာက္၊
ဆိုရင္ေတာ့
ျမန္ျမန္ေရာက္ဖို ့မလြယ္ဘူး။
အရွံူးမေပးတဲ့စိတ္
အႏိုင္မခံ၊ အရွဳံးမေပးတဲ့စိတ္မ်ိဳး
ေမြးျမဴၾကပါ" ရယ္လို ့
ျမြက္ၾကားခဲ့တဲ့အေမရယ္။
လမ္းဆံုးေအာင္ ေလ်ွာက္ႏိုင္ဖို ့
တြန္းအားေလးေတြမ်ား
ေပးေနေလေရာ့သလား၊
"ႏိုင္ငံအေပၚမွာတကယ္ပဲ
ေစတနာရွိတဲ့သူမ်ားဟာ
ႏိုင္ငံအတြက္တကယ္
အက်ိဳးရွိမယ့္
လုပ္ရပ္ေတြကို
စျပီးေဆာင္ရြက္ၾကပါ လို ့
က်ြန္မေမတၱာရပ္ခံခ်င္ပါတယ္" တဲ့၊
အေမ့ရဲ ့မွာစကား
ရင္မွာထာ၀စဥ္ထားလို ့
ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္းစားေစမယ့္
ဒီမိုကေရစီအေရး
လူ ့အခြင့္အေရး၊
တန္းတူညီမွ်ေရး
ဖြံ ့ျဖိဳးတိုးတက္ေရးေတြအတြက္
တိုက္ပြဲ၀င္ေနဆဲပဲ အေမ။
ခင္မမမ်ိဳး
From the ၽWords of Aung San Suu Kyi
 |
|||
(1) ‘It is natural that a people
who have suffered much from the consequences of bad government should be
preoccupied with theories of good government’ (Aung San Suu Kyi, 1995:168)
Throughout the history, good
government has served three main purposes such as လmaintaining order (Preserving life and protecting
property), providing public goods and promoting equality with the welfare state
concept.
According to the national development
stream, the World Bank (1992) defined good governance as the means in which
power is exercised in the management of a country’s economic and social
resource for development. Regarding good governance, Leftwich identifies three
stands as
-systematic (involves the distribution
of both internal and external political and economic power)
-political (a state enjoying both
legitimacy and authority, derived from a democratic mandate)
-administrative ( involves an
efficient, open, accountable and audited public service which has the
bureaucratic competence to help design and implement appropriate policies and
manage whatever public sector there is). (Leftwich, 1993:610-611)
Furthermore, the UK’s Overseas
Development Administration identified 4 components as
·
The
legitimacy of government, which depends on the existence of participatory
processes and the consent of those who are governed;
·
The
accountability of both the political and official elements of government for
their actions, depending on the availability of information, freedom of the
media, transparency of decision-making and the existence of mechanisms to call
individuals and institutions to account;
·
The
competence of government to formulate appropriate policies, make timely
decisions, implement them effectively and deliver services;
·
Respect
for human rights and rule of law to guarantee individual and group rights and
security to provide a framework for economic and social activity and to allow
and encourage all individuals to participate. (Summarized in Truner &
Hulme, 1997:231)
Thus, it is obvious that the words of
Aung San Suu Kyi represent not only for the development of Burma, but also for
the global agenda.
(2) ‘The people of Burma want not
just a change of government but a change in political values. The unhappy
legacies of authoritarianism can be removed only if the concept of absolute
power as the basis of government is replaced by the confidence of the people in
their right and ability to decide the destiny of their nation, mutual
confidence between the people and their leaders and most importance of all,
confidence in the principles of justice, liberty and human rights’ (Aung
San Suu Kyi, 1995: 178)
People should have the rights to
participate in the government decision making process by different means for
the destiny of their nation. According to the procedural democratic theory,
three main principles are important.
-Universal participation (everyone
within the boundaries of political community should be allowed to vote)
-Political equality (all votes should
be counted equally)
-Majority rule (A group should decide
to do what the majority of its participants wants to do) (Goldman, 2005:35)
For a small and simple society, these
principles must be met with a direct or participatory democracy (a system of
government where rank-and-file citizens rule themselves rather than electing
representatives to govern on their behalf). For a large society, representative
democracy (a system of government where citizens elect public officials to
govern on their behalf) is desirable. In this system, elected representatives
should respond to public opinion so that ‘responsiveness’ has become the fourth
principle of the procedural democratic theory.
Moreover, Aung San Suu Kyi mentioned
to be confident in the principles of justice, liberty and human rights. Justice
refers to fair and morally defensible treatment for individuals in the light of
human rights standards or standards of economic or social well-being. (Taylor
& Curtis, 2005:420) The rights to liberty set conditions on the way in
which individuals interact. To implement the liberty rights of individuals,
governments must protect them against incursions by other individuals. (Kelly,
1998:258)
The basic elements of human rights are
not a simply matter of fundamental ideologies, norms-rules, standards and principles.
In contrast, these are embedded in institutions. The core of the universal
system consists of the United Nations Charter and related instruments such as
the International Bill of Rights, the Universal Declaration of Human Rights of
1948, the International Covenant on Civil and Political Rights and the
International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights. Basically,
human life is safer, pleasanter, and more dignified when rights are
acknowledged than when they are not. (Brown, 2005:701)
(3) It is not enough merely to call
for freedom, democracy and human rights. … A people who would build a nation in
which strong, democratic institutions are firmly established as a guarantee
against state-induced power must first learn to liberate their own minds from
apathy and fear. (Aung San Suu Kyi, 1995:183)
Aung San Suu Kyi focused on the
concept of freedom from fear. Freedom (eleutheria) is the fundamental
democratic ideal. Freedom can be used in two main senses: freedom of and
freedom from. Freedom of refers to the absence of constraints on behavior; for
example, Freedom of Worship and Freedom of Speech. Freedom from refers to
immunity from. It also symbolizes the fight against exploitation and oppression
in the modern political context (Berry, 2005:13). The examples include Freedom
from want and Freedom from fear. As the Burmese Democratic Movement is the
fight against the oppression by the military regime, she encouraged the people
to be fearlessness.
In conclusion, it is obvious that Aung
San Suu Kyi have used the rightful principles and valuable words for the
democratic struggle of Burma with her knowledge, skills and commitment to the
struggle. May I conclude this essay with the most valuable words by Aung San
Suu Kyi?
“If you ask whether we shall
achieve democracy, whether there will be general elections, Here is what I
shall say. Don’t think about whether or not these things will happen. Just
continue to do what you believe is right. One’s responsibility is to do the
right thing.” (Aung San Suu Kyi, 1995:212)
Khin Ma Ma Myo
References
Aung San Suu Kyi. (1995) Freedom from
Fear, revised edition, Penguin Books, London
Brown, C. (2005) Human Rights in
Baylis & Smith (eds.) (2005) Globalization, 3rd edition, Oxford University
Press, Oxford
Crick, B. (2002) Democracy: A very
short introduction, Oxford University Press, University of Oxford
Ferns & Watkins (1985) What
Politics is About, The Sherwood Press, London
Kelly, D. (1998) A Life of one’s own:
individual rights and the welfare state, in Steiner & Alston (eds.) (2000)
International Human Rights in Context: Law, Politics & Morals, Oxford
University Press, Oxford
Goldman, Berry & Janda (2005) The
Challenge of Democracy, 8th edition, Houghton Mifflin Company, New York
Victor, B. (1998) The Lady: Aung
San Suu Kyi, Nobel Laureate and Burma’s prisoner, Faber & Faber INC, New
York
ျမန္မာႏိုင္ငံ
အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္မႈ အခန္းက႑
 |
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕
ေခတ္သမိုင္းအဆက္ဆက္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕
စြမ္းေဆာင္ႏိုင္္မႈတို႕ အေပၚမွာ ေလ့လာျခင္းအားနဲ႕ တသြယ္၊ ေခတ္အခါအေျခအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေရး
သမိုင္းေၾကာင္းတို႕ အေပၚ ေထာက္ရႈျခင္းအားျဖင့္ တဖံု ေလ့လာျခင္းျဖင့္
ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္မႈ အေျခအေနမွန္ကို
သိရွိႏုိုင္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့ျပီးေသာ ႏွစ္ေပါင္းတရာေက်ာ္ေလာက္ကဆိုရင္
ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေခတ္မီပါတယ္ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံၾကီးမ်ားမွာေတာင္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ
မဲေပးခြင့္ မရခဲ့ၾကပါဘူး။ အေၾကာင္းကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးထုကို လူအဆင့္ထက္ေလ်ာ့ျပီး
အနိမ့္ဆင့္မွာထားတဲ့ အေတြးအေခၚ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို ၾကာရွည္က်င့္သံုးရာက ၾကာလာေတာ့
ေလာကနိယာမ အမွန္အျဖစ္ လက္ခံသတ္မွတ္ က်င့္သုံးခဲ့ၾကလို႕ျဖစ္ပါတယ္။
လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ႕ အခ်ိဳ႕ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြနဲ႕ ဘာသာ အယူ ၀ါဒေတြ အရလဲ
အမ်ိဳးသားနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးတို႕အၾကား တန္းတူတဲ့ အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္ေတြမရွိဘဲ
အမ်ိဳး သမီးထုရဲ႕ ဘ၀မ်ားကို က်ားႏွင့္မအၾကား အဆင့္အတန္းကြာဟမႈေတြ ရွိေနခဲ့ၾကတာ
ဖို၀ါဒေတြ ၾကီးစိုးခဲ့တဲ့ ကလတလ်ွာက္လို႕ဆိုရင္ေတာင္ ဘယ္သူတဦးတေယာက္ကမွ ျငင္းၾကမွာ
မဟုတ္ပါဘူး။
လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း
တရာေက်ာ္ အခ်ိန္က တကမၻာလံုးမွာ အမ်ိဳးသမီးတို႕ရဲ႕ အစြမ္းအစနဲ႕ အရည္အခ်င္းကို
ထုတ္ေဖၚျပသခြင့္ အေျခအေန အလြန္ရွားပါးခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္ေတြတုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံက
အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ လူေနမႈဘ၀အဆင့္အတန္း အေျခအေနက တျခားႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီးမ်ားနဲ႕
သိပ္ကြာျခားမႈေတြ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ေရွးယခင္က ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ
ပညာသင္ၾကားခြင့္အေျခအေနက သိပ္မ်ားမ်ားမရွိခဲ့ၾကပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရး မတည္ျငိမ္မႈမ်ား
ၾကားမွာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္၊ ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္တို႕နဲ႕ ကိုလိုနီစနစ္နွင့္ ဖက္ဆစ္စနစ္
ဆန္႕က်င္ ေတာ္လွွန္ေရး တို႕မွာ အစြမ္းကုန္ ၾကိဳးပမ္းလႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားထဲမွာ အမ်ိဳးသမီးးမ်ား ပါ၀င္ခဲ့ၾကေပမယ့္ စီမံကြပ္ကဲ
ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့ ေနရာမ်ိဳးေတြမွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ အခြင့္အလမ္းရရွိမႈ
အလြန္ နည္းပါးခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမေကာင္းတဲ့
အခ်ိန္အခါတိုင္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားက လိုအပ္တဲ့ ကြက္လပ္ကိုျဖည့္ႏိုင္စြမ္း အျပည့္ျဖည့္
စည္းခဲ့ရေပမယ့္၊ ေခတ္ကာလတည္ျငိမ္ခ်ိန္ေတြမွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးတို႕ရဲ႕ အစြမ္းအစကို
အသိအမွတ္ျပဳျပီး ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ ပါ၀င္ဖို႕အတြက္ စဥ္းစားမႈအား
နည္းပါးခဲ့ပါတယ္။ (၁၈)ရာစုမွာ ျမန္မာတို႕
ထီးနန္းေပ်ာက္ခဲ့ရျပီး ျဗိတိသ်ွ ကိုလိုနီအစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕
အိႏိၵယႏိုင္ငံကိုေပါင္းကာႏွစ္ေပါင္းတရာေက်ာ္ အုပ္ခ်ဳပ္တာကို ခံခဲ့ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕
ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္မွဳ အခန္းက႑ကို
(၁) ျဗိတိသ်ွကိုလိုနီေခတ္
ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ဘ၀အေျခအေနမ်ားႏွင့္ နိုင္ငံေရးပါ၀င္မႈ
(၂) ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္ဆန္႕က်င္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္
အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါ၀င္မႈအေနအထား
(၃) ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္
အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္မႈအေျခအေနႏွင့္
(၄) (၁၉၆၂) ျမန္မာႏိုင္ငံ
စစ္အာဏာသိမ္းျပီးခ်ိန္မွ ယေန႕တိုင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါ၀င္ခြင့္
အေနအထားမ်ား
ဆိုျပီး အပိုင္း (၄) ပိုင္းခြဲျပီး
တင္ျပလိုပါတယ္။
(၁)ျဗိတိသ်ွကိုလိုနီေခတ္
ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ဘ၀အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္မႈ
(၁၉၁၉)ခုႏွစ္မွာ
ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးတို႕ရဲ႕ အခြင့္အေရးအတြက္ အစဦးဆံုးရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္
ျမန္မာမိန္းမမ်ားအသင္းကို တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ အသင္းဥကၠဌအျဖစ္
ေဒၚေဒၚစုကေဆာင္ရြက္ခဲ့ျပီး၊ ၁၉၂၀ခုႏွစ္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား စားေသာက္စရိတ္
အျဖစ္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္း(၇)ေက်ာင္း
ကိုေထာက္ပံ့ေပးခဲ့ပါတယ္။ ရထားခႏွဳံးေလ်ွာ့ခ်ေရး၊ အမ်ိဳးသမီးအသင္းသူမ်ားဟာ
ဘားမားေဒးေစ်းေရာင္းပြဲမ်ားမွာ ေစ်းေရာင္းျပီး ရံပံုေငြရွာခဲ့ၾကပါတယ္။ တစထက္တစ
၀ံသာႏုအမ်ိဳးသမီးမ်ားျဖစ္တဲ့ ေဒၚၾကင္အိမ္က (၁၉၁၉)ခုႏွစ္မွာ ဒါနသုခ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအသင္းမွာ ဥကၠဌအျဖစ္
တာ၀န္ယူခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚၾကင္အိမ္ဟာ
ကလ်ာဏယု၀တီအသင္းမွာလည္း ပထမဦးဆံုးဥကၠဌျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ မ်ိဳးခ်စ္ စာရင္း၀င္
အမ်ိဳးသမီးမ်ားဟာ ပင္နီနဲ႕ေယာထဘီကို၀တ္ျပီး၊ လိပ္ခြန္ဘီးမ်ားကို
အဂၤလိပ္မုန္းသည့္အေနနဲ႕ ခ်ိဳးဖဲ့မီးရွိဳ႕ ပစ္ၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးအမ်ိဳးသမီးၾကီး
ေဒၚၾကင္ျမိဳင္က (ကုန္းလိပ္၊
ကန္လိပ္၊ အဂၤလိပ္၊ ဘယ္လိပ္နဲ႕မွ မဆက္ဆံဘူး)လို႕ ေၾကြးေက်ာ္ခဲ့ပါတယ္။
အခြန္ေတာ္မေပးေဆာင္ေရး၊ ျမန္မာအမ်ိဳးသား၀န္ၾကီးဘုရင္ခံမ်ားကို အဂၤလိပ္အစုိးရ
အလိုေတာ္ရိ မျဖစ္ေစရန္ ေဟာေျပာပြဲမ်ား ျပဳလုပ္တာေတြ၊ ကာတြန္းရုပ္ေျပာင္မ်ားနဲ႕
ထိုးႏွက္တာေတြ လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ကိုလိုနီအစိုးရကို ေထာင္မေၾကာက္၊ တန္းမေၾကာက္
ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္မႈအမ်ိဳးမ်ိဳးျပဳျပီး တေယာက္ကို ဖမ္းရင္
အမ်ားကလိုက္ကန္႕ကြက္ၾကပါတယ္။ ေထာင္ထဲ၀င္ရမွာ မေၾကာက္ခဲ့ၾကပါဘူး။ သခင္မၾကီး
ေဒၚဆယ္ဦးေဆာင္တဲ့ သခင္မအမ်ိဳးသမီးမ်ားကလည္း (၁၃၀၀)ျပည့္ေရနံေျမသပိတ္ အေရးေတာ္ပံုမွာ
သပိတ္တားမ်ားအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ (သခင္မ )မသန္း၊ မျမခင္၊ မဂ်မ္း၊ မညိဳ၊ မပု၊
မေထြး၊ မေစာေစာ၊ မစိန္ခင္ မသိန္းႏြဲ႕၊မေငြခင္၊မစု၊မခ်စ္၊ စတဲ့
ေထာင္နန္းစံသခင္မမ်ားရဲ့ ဆန္႕က်င္ဟန္႕တားမႈတို႕က ထိေရာက္လွပါတယ္။ ၁၉၂၉ခုႏွစ္မွာ
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဥပေဒျပဳေကာင္စီမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အမတ္ေရြးႏိုင္ခြင့္ရရွိလာသည့္အခါ
ေဒၚႏွင္းျမ(ေမာ္လျမိဳင္)က တြဲေရး
အမတ္ေလာင္းအျဖစ္ အေရြးခံရပါတယ္။ (၉၁)ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ
မဲေပးႏိုင္သူ အမ််ိဳးသမီး(၆)သိန္းအနက္ (၉)ဦးသာ
မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိခဲ့ပါတယ္။ အသက္(၁၈)ႏွစ္ျပည့္တဲ့
အမ်ိဳးသမီးတိုင္းမဲေပး ပိုင္ခြင့္ရရန္နဲ႕ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးတို႕ လူမ်ိဳးျခားနဲ႕
လက္ထပ္ပါက အေမြဆက္ခံခြင့္ရရွိေစေရး စတဲ့ ဥပေဒတို႕ကို အဆိုတင္သြင္းခဲ့သည္။ (၁၉၄၇)ခုႏွစ္မွာ
ျပည္လံုးက်ြတ္ ဖဆပလအဖြဲံ႕ခ်ဳပ္ညီလာခံက အဖြဲ႕ခ်ဳပ္အမႈေဆာင္အျဖစ္
ေဒၚခင္လွေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။
(၂) ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားပါ၀င္မႈ
(၁၉၄၄)ခုႏွစ္မွာ
ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေတြက ျမန္မာျပည္သူတို႕အေပၚ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြ အလြန္ဆိုး၀ါးစြာ
ခံစားခဲ့ၾကရပါတယ္။ ဂ်ပန္မ်ားရန္ေၾကာင့္ သခင္မ်ိဳးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္ၾကီးမ်ား
ပုန္းလ်ွိဳးေနခဲ့အခါမ်ားမွာ သခင္မမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ဒၚခင္လွ၊ ေဒၚဆယ္၊ ေဒၚၾကာဇံ၊
ေဒၚမညြန္႕စတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကလည္း စားေရရိကၡာ သယ္ေဆာင္ေပးျခင္း ဆက္သားအျဖစ္
ဗမာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္ဆက္သြယ္ေပးျခင္း၊ အာရွလူငယ္မ်ားႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ကာ လွိဳ႕၀ွက္ေသြး
စည္းေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက နည္းပရိယာယ္မ်ားသံုးကာ
ဂ်ပန္စစ္သားမ်ားကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္ခဲ့ပါတယ။ လက္နက္မ်ားကုိ လ်ွဳိ႕၀ွက္သယ္ေဆာင္ျခင္း၊
ရံပံုေငြအတြက္ စည္းရုံးလႈပ္ေဆာ္ေပးသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားလည္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
၊ေဒၚၾကာဇံဟာ ရခိုင္အမ်ိဳးသမီး၊ စစ္ေတြျမိဳ႕သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး အတြက္
လက္နက္စုေဆာင္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ဖခင္ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးတို႕အတူ စြန္႕စြန္႕စားစား
ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
(၃)လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္
ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ား ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္မႈ
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ (၁၉၄၇)ခုႏွစ္
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲေရးမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ဆႏၵသေဘာထား
ပါ၀င္ေစမႈအေပၚ အေလးထားမႈ အားနည္းခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးအတြက္
တိုင္းရင္းသားမ်ား ညီညြတ္ေရးကို အေလးထားေနရမႈအပိုင္းကို ဦးစားေပးခဲ့ရတဲ့အတြက္လို႕
ဆိုမယ္ဆိုရင္လဲ အမွန္အျဖစ္က အနစ္နာခံစရာရွိရင္ အနစ္နာခံကာ ႏိုင္ငံေရးမွာ
ပါ၀င္ခဲ့ၾကျပီး၊တိုင္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး အခ်ိန္အခါမွာ အသိအမွတ္ျပဳ မခံရတာကေတာ့
အမွန္လိုျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။
ေဒၚေစာေရႊဟာ
လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္မွာ (၁၉၄၂) မွ (၁၉၅၆) အထိ တၾကိမ္နဲ႕ (၁၉၅၆) မွ (၁၉၆၀) အထိတၾကိမ္၊
ႏွစ္ၾကိမ္ဆက္တိုက္ ရမည္းသင္း ေတာင္ပိုင္းအမတ္အျဖစ္ အေရြးခံရပါတယ္။ (၁၉၄၆)ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာမူဆလင္
ကြန္ကရက္ရဲ႕ ဥကၠဌျဖစ္ခဲ့ဲျပီး ျမန္မာမူဆလင္မ်ားကို ျမန္မာလို႕ အသိအမွတ္ျပဳလာေစဖို႕
ၾကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၄၆-၁၉၆၀) ခုႏွစ္မ်ားမွာလဲ
ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသမီးးအသင္းဥကၠအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျပီး
အသင္းအဖြဲ႕မ်ားစြာမွာ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၄၇ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္(၁၉)ရက္ေန႕မွာ
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ား လုပ္ၾကံခံရျပီးေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရဲ႕ မဲဆႏၵေနရာမွာ (၁၉၄၇-၁၉၅၂) ဇနီးေဒၚခင္ၾကည္က
ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ခံခဲ့ရေပမယ့္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ သံအမတ္တာ၀န္ေပးအပ္ခံခဲ့ရျပီး ႏိုင္ငံေရးမွ
အေ၀းေနရာသို႕ ပို႕ထားခဲ့တာကို ခံခဲ့ရပါတယ္။
မစၥစ္ဘေမာင္ခ်ိန္ဆိုတဲ့ ကရင္ေက်ာင္းဆရာမၾကီးက (၁၉၅၂)ခုႏွစ္မွာ ဟံသာ၀တီ
ခရိုင္္မင္းတိုင္ပင္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္္ျဖစ္လာပါတယ္။ျပည္နယ္မ်ားဖြဲ႕သည့္အခါမွာလဲ
ျပည္နယ္၀န္ၾကီးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းခံရပါတယ္။ ေဒၚခင္ခ်စ္၊ေဒၚႏွင္းလွနဲ႕
ေဒၚစိန္ပု၊တို႕ကလဲ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားမွာ ဦးေဆာင္ဦးရြကျ္ပဳျပီး
လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
(၄) ၁၉၆၂ခုႏွစ္စစ္အာဏာသိမ္းျပီးွခ်ိန္မွ ၂၀၁၁ခုႏွစ္အတြင္း
အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါ၀င္ႏိုင္မႈ
၁၉၆၂ခုႏွစ္မွာ
ျမန္မာႏိုင္ငံကို စစ္အာဏာသိမ္းသည့္အခါမွစျပီး ျမန္မာျပည္သူမ်ား ဒီမိုကေရစီနဲ႕
လူ႕အခြင့္အေရးမ်ား ဆိတ္သုန္းေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ အကာအကြယ္ေပး
ဥပေဒမ်ားထုတ္ျပီး ႏိုင္ငံေရး ႏိုးၾကား တက္ၾကြသူမ်ားကို
အေၾကာင္းမ်ိဳးမ်ိဳးျပကာ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်၊ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္သည့္
လူမဆန္သည့္ အျပဳအမူမ်ား က်င့္သံုးျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိဘမ်ားက
သားသမီးမ်ားႏိုင္ငံေရးကို စိတ္ပါ၀င္စားမွာ စိုးရိမ္စြာနဲ႕ တားျမစ္ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအဖို႕မိဘမ်ားရဲ႕
စိတ္ခ်မ္းသာမႈကို မထိခိုက္ေစခ်င္တာက တဘက္မွာ စစ္ဗ်ဴဟာသြတ္သြင္းခံရမႈေၾကာင့္လဲ
အလိုအေလ်ာက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုႏိုင္ငံေရးမွ ဖယ္က်ဥ္ျခင္း အေနအထား ေရာက္ခဲ့တာ
ႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္ျပည့္ေတာ့မွာပါ။
၁၉၇၄ခုႏွစ္မွာ
ဖြဲ႕စည္းပံုတခုေပၚလာခဲ့ေပမယ့္လဲ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ဆနၵသေဘာထားမ်ား ပါ၀င္ေစရန္
အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါ၀င္ေရးဆဲြခဲ့ရျခင္းမရွိသလို
အမ်ိဳးသမီးမ်ား အခြင့္အေရးကို
အေလးထားမႈမပါဘဲ၊ေရဘုယ်ျခံဳငံုသည့္အခ်က္မ်ားသာေတြ႕ရပါတယ္။ စစ္အာဏရွင္မ်ားကို
ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္မႈ ျပဳသူမ်ားထဲမွာ ေက်ာင္သားမ်ား ထိပ္ဆံုးမွပါ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီအထဲမွာ အမ်ိဳးသမီးေက်ာင္းသူမ်ား ပါ၀င္သလို။ႏိုင္ငံေရးစိတ္၀င္စားတဲ့
အမ်ိဳးသမီးမ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ ၂၀၀၈ခုႏွစ္ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒေပၚ ေပါက္လာေရးမွာလဲ
အမ်ိဳးသမီးတို႕ရဲ႕ ဆႏၵသေဘာထားမ်ားနဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ား
ပါ၀င္ခြင့္မရခဲ့သလို၊စစ္အာရွင္မ်ားကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ အခ်က္မ်ားကုိပဲ
အဓိကထားေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။
လူဦးေရရဲ႕
ထက္၀က္ေက်ာ္ရွိတဲ့ အမ်ိုးသမီးမ်ား အေရးအတြက္၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုယ္တိုင္
ထိထိေရာက္ေရာက္ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္သေရြ႕၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးေတြနဲ႕
အလွမ္းေ၀းေနဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။ (၂၀၁၁)ခုႏွစ္ အစပိုင္းမွာ
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားတက္ၾကြတဲ့ အျပင္ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႕အနစ္နာခံ၊
ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားခဲ့ၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေလးရာေက်ာ္ရွိေနရဆဲပါ။
ႏိုင္ငံေရးမႈနဲ႕ ေထာင္က်သြားသူေတြကို ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္မ်ား ခ်မွတ္ျပီး ေ၀းလံတဲ့
ေထာင္မ်ားကို ေျပာင္း ေရြ႕ထားျခင္းေတြေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာမိသားစုမ်ား ေထာင္၀င္စာ
သြားေရာက္ေတြ႕ႏိုင္ရန္ အခက္အခဲမ်ားစြာ ေတြ႕ၾကရပါတယ္။ အိမ္တြင္က်န္ေနတဲ့
အမ်ိဳးသမီးမ်ားကအိမ္တာ၀န္၊သားသမီးတာ၀န္အျပင္ ေထာင္၀င္စာအတြက္ ၾကိဳးပမ္းရပါတယ္။
ျပင္ပမွာ ႏိုငံေရးလုပ္ေနစဥ္မွာလဲ ေနာက္ကြယ္က အားေပးကူညီမႈေတြေၾကာင့္
ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္တာေတြ ရွိတာေၾကာင့္ ဒီလို အမ်ိဳးသမီးမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံအိမ္တိုင္းမွာ ရွိေနမည္ဟုယူဆရင္ မွားမွာမဟုတ္ပါ။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏိုင္ငံေရးမွာ ပါ၀င္မႈမ်ားေပမယ့္ ဆုံျဖတ္ခ်က္ခ်ရတဲ့
ထိပ္ပိုင္းဆိုင္ရာတို႕မွာ မရွိျခင္းမွာအမ်ိဳးသမီးမ်ား အရည္အခ်င္းမရွိ၍ မဟုတ္ပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း
နည္းပညာမ်ားနဲ႕ စီးပြား ေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားမွာ က်ြမ္းက်င္ၾကပါတယ္။ ေဆးပညာ၊
ဥပေဒဆိုင္ရာပညာ၊ ဌာနဆိုင္ရာ အသီးသီးမွာ ရာထူးအလိုက္ တာ၀န္မ်ား
ထမ္းေဆာင္ေနသူမ်ားလည္းရွိပါတယ္။ သုခုမဂီတအႏုညာရုပ္ရွင္စတဲ့ နယ္ပယ္မ်ားမွာလဲ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ထူးခ်ြန္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
အလုပ္ရုံစက္ရုံနဲ႕ လယ္ယာ လုပ္ငန္းမ်ားမွာလည္း ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈက မိခင္တာ၀န္နဲ႕ တျပိဳင္ထဲ
အိမ္ေထာင္ရပ္တည္ေရးတာ၀န္မ်ား စီမံ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ အရည္းအခ်င္းကို
အသိအမွတ္မျပဳလို႕ မရတဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
အစိုးရသစ္အမည္ခံ အစိုးရသစ္မွာ
အမ်ိဳးသမိး၀န္ၾကီး တေယာက္မွ မပါတာကေတာ့ အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့
အခ်က္ေတြရဲ႕သက္ေသအေထာက္အထားျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသူ ေလးရာေက်ာ္ရဲ႕အစြမ္းက
အာဏာရွင္ ႏိုင္ငံေရးကို ကိုင္လႈပ္ႏိုင္တာမို႕ အက်ဥ္းခ်ထားၾကပါတယ္။
အျပင္မွာရွိေနတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ျပည္သူေတြနဲ႕ ဆံုေတြ႕မွာ
စိုုုုးေၾကာက္ေနၾကတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ရင့္တည္ၾကည္တဲ့ စိတ္ဓါတ္။
ျမင့္ျမတ္တဲ့ စိတ္ေစတနာနဲ႕ စြန္႕လႊတ္ေပးဆပ္မႈေတြကို အသိအမွတ္ျပဳေနတဲ့ ျပည္သူရဲ႕အား
စုစည္းမိမွာေၾကာက္ေနရတယ္။ျပည္သူ႕ေခါင္းေဆာင္ကို အမ်ိဳးသမီးထုက ညီညီညြတ္ညြတ္
၀န္းရံႏိုင္ရင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးစြမ္းေဆာင္မႈ ေအာင္ျမင္မည္လို႕
အေလးအနက္ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၆၆ ႏွစ္ေျမာက္ ေမြးေန႕မဂၤလာရက္ျမတ္မွာ
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က်န္းမာရႊင္လန္းပါေစေၾကာင္းနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးႏိုင္ငံေရး
အက်ဥ္းသူမ်ားႏွင့္အတူ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအားလံုး က်န္းမာရႊင္လန္းပါေစေၾကာင္း
ဆုေတာင္းေမတၱာပို႕သအပ္ပါတယ္။
ေဒၚေမာ္လီ
အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္
ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မွဳ
အစဥ္အလာ
ဓေလ့ထံုးစံေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြကို အားနည္းသူမ်ားလို႕ သတ္မွတ္ထားခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လဲ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ မိသားစုတြင္းမွာေရာ၊ ျပင္ပမွာပါ အမ်ိဳးသားမ်ားအေပၚမွာ
မွီခိုေနရသူမ်ား အျဖစ္ ခြဲျခားဆက္ဆံခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို
မ်ိဳးဆက္သစ္ျပန္႕ပြားေရး၊ အိမ္မွဳကိစၥျပဳလုပ္ေရး လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား
လုပ္ကိုင္ဖို႕အတြက္သာ သတ္မွတ္ထားခဲ့ၾကျပီး၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္
ပတ္သက္မွဳက႑ကို လ်စ္လ်ဴရွဳခံခဲ့ ရပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးရာနဲ႕
ပတ္သက္ျပီး စိတ္၀င္စားမွဳ နည္းပါးတယ္လို႕ ယူဆခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုလို
ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေန႕ ျဖစ္တဲ့ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ၆၆ ႏွစ္ေျမာက္
ေမြးေန႕အခါသမယမွာ အမ်ိဳးသမီးနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မွဳအေၾကာင္းကို
တင္ျပလိုပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မွဳဆိုတာ
လူပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္းကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အုပ္စုဖြဲ႕ျပီးျဖစ္ျဖစ္ သူတို႕ရဲ႕ ဘ၀ေတြ အေပၚမွာ
သက္ေရာက္မွဳရွိေစမယ့္ အစိုးရလုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ အေပၚမွာ တက္ၾကြစြာ ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳ
ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုပါ၀င္ပတ္သက္ရာမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြမွာ ပါ၀င္ရတာ
ရွိသလို အတိုက္အခံအျဖစ္ ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳေတြလဲ ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္မ်ားက ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ ပတ္သက္မွဳဆိုတာကို ပံုသ႑ာန္ႏွစ္မ်ိဳး
ခြဲျခားသတ္မွတ္ ထားၾကပါတယ္။ ပထမတမ်ိဳးကေတာ့ ထံုးတမ္းစဥ္လာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းေဆာင္တာျဖစ္တဲ့
ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္း ေတြမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္တဲ့ သ႑ာန္ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ အဲဒီလို
ထံုးတမ္းစဥ္လာႏိုင္ငံေရးမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္တာမဟုတ္ပဲ ခ်ီတက္ပြဲေတြ၊ ဆႏၵျပပြဲေတြ၊
ေတာ္လွန္ေရးဆင္ႏႊဲမွဳေတြအေနနဲ႕ ပါ၀င္တာျဖစ္ပါတယ္။
ႏွစ္ဆယ္ရာစုကာလ
မတိုင္ခင္အထိ ဒီအသြင္သ႑ာန္ႏွစ္မ်ိဳးလံုးမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳအေပၚ
ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္ဆယ္ရာစုေႏွာင္းပိုင္း ကာလေရာက္ေတာ့
လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚေတြ၊ စိတ္ေနစိတ္ထားေတြ တိုးတက္ျမင့္မားလာတာနဲ႕အမွ်
အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ တက္ၾကြလွဳပ္ရွားႏိုင္ငံေရးမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳႏွဳန္းဟာ သိသိသာသာ
ျမင့္တက္လာသလို၊ ထံုးတမ္းစဥ္လာႏိုင္ငံေရးမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္လာၾကတဲ့
အမ်ိဳးသမီးပါလီမန္အမတ္ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကီးအကဲေတြလဲ
ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ေသာ ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲ အေတြးအေခၚေတြရွိေနတဲ့
လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တိုးတက္ ေခတ္မွီမွဳ ေနာက္က်ေႏွးေကြးတဲ့
အမ်ိဳးသားတစုကသာ အာဏာရေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာက်ေတာ့
အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မွဳေတြကို နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕
ကန္႕သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ ထားတတ္ၾကပါတယ္။
က်ြန္မတို႕
ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ တခ်ိဳ႕ေသာႏိုင္ငံေတြမွာဆိုရင္ ဓေလ့ထံုးစံေတြ၊ အဆိုအမိန္႕ေတြ၊
ဘာသာစကားေတြ၊ ပညာေရးစာအုပ္စာတမ္းေတြ၊ အလုပ္ခြဲေ၀ သတ္မွတ္မွဳေတြ၊ ဘာသာတရား
အဆိုအမိန္႕ေတြကို အသံုးျပဳျပီး၊ အမ်ိဳးသားေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြကို ဘယ္က႑မွာ ပါရမယ္၊
မပါရဘူး ဆိုတာမ်ိဳးေတြနဲ႕ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့ လူမွဳေရး၊ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရး၊
ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အေတြးအေခၚေတြဟာ
အမ်ိဳးသမီးေတြကို အိမ္တြင္း၀န္းက်င္မွာသာ မိခင္၊ ဇနီးအေနနဲ႕ ေနထိုင္က်င္လည္ေစျပီး၊
အမ်ိဳးသားေတြကိုသာ ျပင္ပ၀န္းက်င္မွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေစတာေတြ ရွိေနေစခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးရာေတြျဖစ္တဲ့
ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမွဳေတြမွာ
အမ်ိဳးသားမ်ားကသာ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္မွဳဟာလဲ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕
ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မွဳကို ကန္႕သတ္ထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ေခါင္းေဆာင္ ေတြမွာ၊
အစိုးရထဲမွာ အမ်ိဳးသားေတြပဲ ပါ၀င္ေနခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံေရးရာ ကိစၥရပ္ေတြကို
အမ်ိဳးသားအျမင္နဲ႕သာ ၾကည့္ရွဳဆံုးျဖတ္ တတ္ၾကတာေၾကာင့္၊ လူဦးေရ တ၀က္ေက်ာ္ရွိတဲ့
အမ်ိဳးသမီးေတြကို လ်စ္လ်ဴရွဳထားတာနဲ႕ အတူတူပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလို
ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ အစိုးရေတြကို လူထုအားလံုးကို
ကိုယ္စားျပဳတယ္လို႕ မသတ္မွတ္ႏိုင္ပါဘူး။ အစဥ္အလာေတြ အရ အမ်ိဳးသားေတြဟာ
အမ်ိဳးသမီးေတြကို ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ ဆက္ႏြယ္လာရင္ေတာင္ ဇနီး၊ မိခင္ေတြအေနနဲ႕သာ
ေခၚေဆာင္လာတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါကို ႏိုင္ငံေရးရာေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပါ၀င္လာတယ္လို႕
မသတ္မွတ္ႏိုင္ပါဘူး။
ဒီလိုအေတြးအေခၚေတြ၊
လုပ္ေဆာင္မွဳေတြေၾကာင့္ ကိုယ့္ဘ၀အေပၚမွာပါ သက္ေရာက္မွဳရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးရာေတြမွာ
အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေတြ အားနည္းခဲ့ၾကတာပါ။ တကယ္ေတာ့
ဒီလိုအေတြးေခၚေတြ၊ လုပ္ေဆာင္မွဳေတြဟာ တိုးတက္ေခတ္မီွတဲ့ႏိုင္ငံၾကီးေတြမွာလဲ ရွိခဲ့ဖူးတာပါပဲ။
ဒီႏိုင္ငံၾကီးေတြမွာလဲ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးလွဳပ္ရွားသူေတြနဲ႕ တိုးတက္တဲ့
အျမင္ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသား အခ်ိဳ႕ေၾကာင့္သာ ေနာက္ပိုင္းမွာမွ တစတစ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕
မဲေပးပိုင္ခြင့္၊ ပါလီမန္အမတ္ေရြးခ်ယ္ခံခြင့္၊ ဆႏၵျပပြဲမ်ားမွာ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခြင့္
စတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ရရွိလာခဲ့ၾကတာပါ။
က်ြန္မတို႕တိုင္းျပည္မွာက်ေတာ့
ဒီလိုအေတြးအေခၚေတြ၊ အယူအဆေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳေတြတင္သာမက အုပ္ခ်ဳပ္သူ စစ္အုပ္စုရဲ႕
ဖိႏွိပ္မွဳေတြကပါ အပိုထပ္ေဆာင္းလာပါတယ္။ အမ်ိဳးသားမ်ားသာ ပါ၀င္တဲ့ စစ္တပ္ကသာ
တိုင္းျပည္အာဏာကို သိမ္းယူထားတာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ အစိုးရအဖြဲ႕၀င္အျဖစ္
ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္ႏိုင္မွဳအခြင့္အေရးဟာ ဆံုးရွံဳးသြားပါတယ္။ တခါ
ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြကိုလဲ ဖိႏိွပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားတာေၾကာင့္
အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ထံုးတမ္းစဥ္လာႏိုင္ငံေရး ပါ၀င္ ပတ္သက္ခြင့္ဟာလဲ
ေလ်ာ့နည္းသြားျပန္ပါတယ္။ ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲေတြ၊ လူထုစုေ၀းပြဲေတြကို
ပိတ္ပင္ထားတာေၾကာင့္ တက္ၾကြစြာလွဳပ္ရွားရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္း ေဆာင္တာေတြမွာလဲ
အမ်ိဳးသမီးေတြ ပါ၀င္ခြင့္ မရေတာ့ျပန္ပါဘူး။ စစ္အုပ္စုဟာ ေခတ္ေဆြးေနတဲ့
အေတြးအေခၚေတြ၊ အယူအဆေတြကို အသံုးျပဳျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မွဳ
အခြင့္အေရးကို ပိတ္ပင္ထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ လူဦးေရတ၀က္ေက်ာ္ဟာ
အမ်ိဳးသမီးမ်ားျဖစ္တာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မွဳ
အခြင့္အေရးကို ပိတ္ပင္ထားျခင္းဟာ စစ္အုပ္စုအာဏာတည္ျမဲေရးရဲ႕ လက္နက္ၾကီးတခုသဖြယ္
ျဖစ္ေနပါတယ္။
တကယ္ေတာ့
လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဆိုတာဟာ အမ်ိဳးသားနဲ႕ အမ်ိဳးသမီး ႏွစ္မ်ိဳးလံုးနဲ႕ ေပါင္းစပ္
တည္ေဆာက္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူဦးေရ တ၀က္ေက်ာ္ရဲ႕ တိုးတက္မွဳ အခြင့္အလမ္းေတြ၊
ႏိုင္ငံေရးရာ ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳေတြကို ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္တာဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုလံုးကို
ဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီးေအာင္၊ တိုးတက္မွဳ ေႏွာင့္ေႏွးေအာင္ ျပဳလုပ္တာနဲ႕ အတူတူပါပဲ။
ေရျမင့္မွ ၾကာတင့္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မွဳ
ေလ်ာ့နည္းတာဟာ ေရနည္းေနတာနဲ႕ အတူတူပါပဲ။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း တိုးတက္ျမင့္မားမွဳဆိုတဲ့
ၾကာပန္း တင့္တင့္တယ္တယ္ပြင့္လာဖို႕က အမ်ိဳးသမီး ေတြအေပၚမွာလဲ အမ်ားၾကီး မူတည္လွပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မွဳကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္တဲ့
အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို ၀ိုင္း၀န္းဖယ္ရွားၾကရင္း ျမန္မာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတိုးတက္မွဳကေန
ကမၻာတ၀ွမ္းက လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအားလံုး တိုးတက္ျမင့္မားဖို႕
၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ၾကပါစို႕လို႕ တိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္။
ခင္မမမ်ိဳး
