ဘုမသိ ဘမသိ ေကာ္မရွင္ႏွင္႔ ေဒသ အနာဂတ္

ဂိ္ုလ္ရွယ္ေလး

လက္ပံေတာင္း ေတြ႔ရိွခ်က္အေပၚထုတ္ျပန္ခ်က္က ယေန႔ တရားမ်ွတမွဳကို လိုးလားေနတဲ႔
ျပည္သူေတြနဲ႔ ေကာ႔မွဳးေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ထိပ္တိုက္ေတြ႔ေအာင္
ေနျပည္ေတာ္ သိန္းစိန္တို႔ လမ္းတည္႔ေပးလိုက္ၾကတယ္။

၀မ္ေပါင္းနဲ႔ လင္မယားလို႔ ေပါင္းဖက္ခဲ႔ တာ ေဒၚစုမဟုတ္ပဲနဲ႔ အဲဒီၾကားထဲက ျပသနာတြင္းထဲကို
စစ္တပ္ အရာရိွေတြနဲ႔ ရဲခ်ဳပ္တို႔ က တြန္းခ်ခဲ႔ၾကပါတယ္။ မိမိရဲ႔ လုပ္ရည္ကို္င္ရည္ကို
အျမီးအစမ္းသေဘာနဲ႔ ပါေလရာငပိခ်က္ၾကီးလို႔ ေဒၚစုက ၀င္ပါလိုက္ရာမွ ေဒသခံလူထုဆႏၵႏွင္႔
အံ၀င္ခြင္က်မွဳ လားလားၾကီး လြဲေခ်ာ္ခဲ႔ရပါတယ္။

ေဒၚစုသနားစရာပါလို႔ လူတိုင္းေတာ႔ ေျပာၾကမွာပဲ။ ေသျခာတာကေတာ႔ ေဒၚစုပါတီထဲမွေရာ
အန္အယ္ဒီအမတ္ေတြထဲမွာေရာ ကိုယ္႔ဘာသာကုိယ္ လူထုနဲ႔ ပတ္သက္ျပီ အေသျခာ ခ်ထားတဲ႔ မူဆိုတာ လံုး၀မရိွလို႔ ျဖစ္လာတာလို႔ အၾကမ္းမ်ဥ္းေျပာႏိုင္ၾကတယ္။

အန္အယ္ဒီမွာ လူထုနဲ႔ အျမဲထိေတြ႔ျပီး လူထုသေဘာထားမ်ားကို ေစာင္႔ၾကည္႔ မွတ္တမ္းျပဳ ေလ႔လာဖို႔ ဘာမွမလုပ္ၾကပဲ ႏြားလာဥသဖ ၾကီးသြားရာေနာက္သို႔ တအံုအံုတခဲခဲ လိုက္ေနေသာ အုပ္စုတခုႏွင္႔ တူေနတယ္။

လက္ပံေတာင္းျပသနာက တန္ပေရခ်ာ(Temprature) အျမင္႔ဆံုးကိုေရာက္လာေတာ႔မွပဲ တိတိက်က် သတင္းအေသးစိတ္ေတြ မရိွပဲ မကိုင္ပဲေနခဲ႔တဲ႔ ေဒၚစုက မဆီမဆိုင္ ထိုးသြင္းလံလိုက္ရတယ္။

လက္ပံေတာင္းကို Ivanhoe အိုင္ဗင္ဟိုး ဆိုတဲ႔ ကေနဒါႏိုင္ငံက ပင္စင္စားအာမခံေငြေတြနဲ႔
အစုရွယ္ယာလုပ္ထားတဲ႔ သတၱဳတူးေဖၚေရး ကုမၼဏီက ၁၉၉၈ က ျမန္မာ႔ စစ္အာဏာရွင္ေတြနဲ႔စျပီး အလုပ္ျဖစ္လာလိုက္ၾကတာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းအထိပါ၊ သေဘာတူ ၅၀ ရာႏံုန္းက်
အက်ိဳးျမတ္ခြဲယူခဲ႔ၾကတဲ႔ ျမန္မာ႔ ပန္းေတာ္ဦးဆက္သမွဳကိုသာ စားတဲ႔ ဦးပို္င္နဲ႔ပါ။

ႏွစ္ဖက္အက်ိဳးျမတ္ အေမ၇ိကန္ေဒၚလာ သန္း ၅ ေထာင္နဲ႔ ၅၀၀ နီးပါေလာက္ကို ရခဲ႔ပါတယ္တဲ႔။ အဲဒီအျမတ္ေတြ ဘယ္ေရာက္ကုန္သလဲ၊ ေကာ္မရွင္ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမသိသလို ေနျပည္ေတာ္
သိန္းစိန္နဲ႔ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြလဲ ေခါင္းေရွာင္ခဲ႔ၾကပါတယ္။

အိုင္ဗင္ဟိုးအတြက္ ခက္ခဲတဲ႔ကံၾကမၼာ အေမွာက္ထုက ၂၀၀၇ သံဃာေတာ္မ်ားအား စစ္တပ္မွ
အၾကမ္းဖက္ကိုင္တြယ္ျပီးတဲ႔ေနာက္မွာ အေမရကန္က (OFAC)လို႔ေခၚတဲ႔ Office of Foreing Assets Control (ႏိုင္ငံျခား ေငြေရးေၾကးေရးဆိုင္ရာ ထိန္ခ်ဳပ္ကြပ္ကဲေရးရံုး)က ကေနဒါႏွင္႔
အေမရိကန္အစိုးရရဲ႔ ခ်မွတ္ထားတဲ႔ လူ႔အခြင္႔ေရးဆိုင္ရာ ခ်ိဳးေဖါက္မွဳအတြက္ ပစ္ဒဏ္ခတ္တဲ႔
စီးပြါးေရးပိတ္ဆို႔မွဳကို အိုင္ဗင္ဟုိးက လစ္လ်ဴထား လုပ္ကိုင္ေနတာကို အေရးယူဖို႔ အဆင္႔ေရာက္လာေတာ႔ မွ အိုင္ဗင္ဟိုးက ပြဲစားၾကီး အေရးေပၚရွာျပီး သန္း ၂၅၀ နဲ႔ လက္ရိွလုပ္ငန္းကို ေစ်းျဖတ္ေရာင္းခ်ျပီး ျမန္မာ ဦးပိုင္ကို ၁၂၅ သန္း ခြဲေပးျပီး အျမန္သုတ္ေခ်တင္ ထြက္ေျပးခဲ႔ပါတယ္။

အေမရိကန္ကလဲ အိုင္ဗင္ဟိုးအားကိုင္တြယ္ရာမွာ ဘက္ေပါင္းစံု ေထာက္လွမ္းေရးသတင္း
အခ်က္လက္ေပါင္ ၁၂၄ ခုႏွင္႔ ခ်ိဳးေဖါက္မွဳေတြအတြက္ ပယ္ပယ္နယ္နယ္ကိုေဆာ္ဖို႔ အသင္႔ ျဖစ္ေနတဲ႔ အေနထားအားလံုးထဲမွာ အိုင္ဗင္ဟိုးအဖိုပ ႏိုင္ငံတကာ တရားရံုးထိသို႔ပင္ ပို႔ေဆာင္ခံ၇မယ္
အေနထားတခုခိုင္ခိုင္မာမာ ပါလာခဲ႔ပါတယ္။

အိုင္ဗင္ဟိုးတို႔ စလုပ္ကထဲကပင္ ၾသသေတးလ်ားက ဓါတုပညာရွင္ေတြက အိုင္ဗင္ဟိုးရဲ႔
လက္ပံေတာင္းလုပ္ကြက္ေတြဆီကို ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႔ ပါ၀င္ပတ္သက္ျပီး ေရာက္ရိွေနခဲ႔ရာက ခို္င္မာတဲ႔
မွတ္တမ္းသက္ေသခံမ်ားအရ အိုင္ဗင္ဟိုးေဆာင္ရြက္လုပ္ကိုင္ေနတဲ႔ ေဒသအတြင္း ေသာက္သံုးေရမွာ (Ph) လို႔ေခၚတဲ႔ အက္စစ္ပါ၀င္မွဳ တိုင္းတာေရး စံအရ အက္စစ္ဓါတ္ႏွင္ပ ခဲဆိပ္ဓါတ္ (7) လို႔
သတ္မွတ္ထားတဲ႔ ေသာက္သံုးေရအဆင္႔ကေန အက္စစ္ေပ်ာ္၀င္ေရာႏွာမွဳ အဆေပါင္း ၇၀ ေက်ာ္
ေသာက္သံုးေရထဲသို႔ ျပန္႔ႏွံေရာက္ရိွေနျပီျဖစ္ေၾကာင္းျပတဲ႔ a solution ph မွာ ၂ ဒသမ ၅
ထိကိုေရာက္ရွိွေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း အေမ၇ိကန္သံရံုးမွတဆင္႔ ေပးပို႔ လာတဲ႔ သတင္းမ်ားကို
Wikileaks ေကဘဲက Monywa area’s Environmental Degradation caused by Ivanhoe’s operations ဆိုတဲ႔ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ေဖၚျပထားခဲ႔ပါတယ္။

အိုင္ဗင္ဟိုးက အၾကီးအက်ယ္ အပစ္လြတ္ေအာင္ျငင္းခ်က္ထုတ္ခဲ႔ပါတယ္။ အိုင္ဗင္ဟိုးရျငင္းပံုက မံုရြား ေၾကးနီလုပ္ငန္းအား ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ထိ ျမန္မာ႔စစ္အာဏာရွင္က ေဘာ္ေၾကးနီထုတ္လုပ္ေသာ ယူဂိုဆလားဗီးယားႏိုင္ငံမွ ကုမဏီႏွင္႔ လုပ္ကို္င္ျပီး မူလအစကပင္ အက္စစ္ႏွင္႔
ခဲဓါတ္ေပ်ာ္၀င္မွဳ ျမင္မားေနေသာေနရာျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုခဲ႔ပါတယ္။ wikileaks ၏ ေကဘဲက အခုလိုတင္ျပထားပါတယ္။(Ivanhoe has repeatedly claimed that environmental degradation in the Monywa mine area is a result of previous operations at the site which took place between 1983 and the early 1990′s by the Burmese regime initially with the support of Bor Copper Institute of Yugoslavia. The Yugoslav-Burmese copper project was relatively small compared to the MICCL operations which are much larger and involve the use of acid generating heap leach system.

ေခတ္ျပက္ခ်ိန္မွာ ပြသြားသူကေတာ႔ ေတဇျဖစ္ေနခဲ႔တဲ႔ အေၾကာင္း အေမ၇ိကန္ ရန္ကုန္သံရံုးက ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနကို သတင္းပို႔ပါတယ္။ အိုင္ဗင္ဟိုးက ခ်က္ျခင္းေရာင္းထုတ္ဖို႔ လုပ္ေနခိုက္မွာပင္ ေတဇရဲ႔ ေခါင္းကိုင္ဆရာျဖစ္တဲ႔ LU LU လူလူဆိုတဲ႔ ျမန္မာ မွတ္ပံုတင္နဲ႔ တရုတ္ မွတ္ပံုတင္ ကိုင္ထားတဲ႔ ေက်ာက္လုခ်န္း Kwan Lu Chan လို႔ေခါၚျပီး ျမန္မာနာမည္ Zaw Min မွ တရုတ္ျပည္က Norinco ေနာ္ရင္းကိုး နဲပ ဆက္သြယ္ျပီး အိုင္ဗင္းဟိုးဆီကေန အစုရွယ္ယာအားလံုး အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၂၅၀ ႏွင္႔ လက္ငင္း ေငြသားျဖင္႔ ေစ်းတည္႔ေအာင္လုပ္ေပးျပီး ပြဲခ သန္း ၅၀ မ်ိဳးမ်ိဳး ျမက္ျမက္ကေလး ရလိုက္ၾကပါတယ္။ Wikileaks ေကဘယ္က ခုလိုေဖၚျပထားပါတယ္(Cables show Tay Za’s “pivotal role” and his “right hand man” in Monywa deal
A cable dated September 2008 reveals that Ford was of the opinion that the Chinese consortium’s “connections to Tay Za play a pivotal role in the negotiations with the GOB [Government of Burma Todayma].” See here.

Another cable dated June 24 2009 states that Tay Zaw’s right hand man “Lu Lu, a.k.a. Kwan Lu Chan, Chan Kwan Lu, and Zaw Min, is Vice Chairman of Air Bagan and regime crony Tay Za’s top assistant and advisor” was brokering the deal on behalf of Tay Za. See here.
The cable describes Lu Lu as in the following terms “Known in business circles to be cunning and ruthless, Lu Lu boasts to businessmen that he taught Tay Za “all he knows.”
The June 2009 cable also quotes Ford as telling the US Embassy staff “that Lu Lu, working on Tay Za’s behalf, acts as liaison with several Chinese companies interested in acquiring MICCL’s shares in the Monywa copper mines”.
The cable quotes a businessman based in Burma named George Soon who provided more details about Tay Za’s relationship with Norinco, alleged weapons sales and the MICCL deal.
According to the cables Tay Za played a “pivotal role” in the negotiations over the fate of the copper project and was set to receive a US $50 million fee for his involvement in the deal. Tay Za a close ally of General Than Shwe is the subject of American, Canadian and EU sanctions.

ေတဇတို႔ ပြဲခက လက္ပံေတာင္းတခုထဲတင္မဟုတ္ပဲ ဧျပီလ ၅ ရက္ေန႔ထုတ္ ျမန္မာ႔ အလင္းသတင္းစာတြင္ ျမန္မာဦးပိုင္ႏွင္႔ တရုတ္လက္နက္ထုတ္ကုမၼဏီအၾကီးစားျဖစ္ေသာ ေနာ္ရင္းကိုးတို႔က
စံပယ္ေတာင္၊ စံပယ္ေတာင္၏ ေတာင္ဘက္ေဒသႏွင္႔ ေၾကးစင္ေတာင္ တို႔ကိုပါ လုပ္ကိုင္ခြင္႔
ေပးလိုက္ေၾကာင္း အတိလင္း ေရးထားပါေသးတယ္။ Wikikeaks က ခုလိုတင္ျပထားျပန္ပါတယ္(The mouthpiece of Burma’s military regime The New Light of Myanmar reported April 5 that Norinco reached a “Production Sharing Contract” with the partially state owned Union of Myanmar Economic Holdings Ltd (UMEH) that covers the mining rights for three deposits located at the Monywa copper mine. All three deposits Sabetaung, Sabetaung South and Kyisintaung were developed jointly as the S&K mine by Ivanhoe’s joint venture with the Burmese regime Myanmar Ivanhoe Copper Company Limited (MICCL).

ယခုေနာက္ဆံုး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ဒီဇင္ဘာလ ၂၄ ရက္က ၾသစေတးလ်ွမွ ဓါတုပညာရွင္ တစု
လက္ပံေတာင္းကို သြားေရာက္ခဲ႔ျပီး ၄င္းတို႔၏ ေတြ႔ရိွခ်က္မွာ အက္စစ္ႏွင္႔ ခဲဓါတ္ေပ်ာ္၀င္မွဳႏံုန္းထားမွာ ယခင္ အိုင္ဗင္ဟိုးလုပ္ငန္းလုပ္စဥ္ကာလထက္ကပင္ ထိုေဒသ၇ိွ ေရမ်ားအတြင္းသို႔
၁ဒသမ ၅ ပီအိပ္ခ် 1.5 ph ထိေရာက္ရိွေနျပီျဖစ္ေၾကာင္းကို ေၾကျငာခဲ႔ပါေသးတယ္။

ဒါေပမယ္႔ေကာ္မရွင္က နားမၾကာခဲ႔ပါဘူးတဲ႔၊ ဦးပို္င္နဲ႔ တရုတ္ ၀မ္ေပါင္ကေတာ႔ ၂၀၁၀ ကေန ၂၀၁၂ ဒီဇင္ဘာထိ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ သေဘာတူညီမွဳအရ တရုတ္က ၆၀ ရာႏုံန္းျဖစ္တဲ႔ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅၈၀ သန္း အျမတ္ထြက္ခဲ႔ျပီး ဦးပိုင္ကေတာ႔ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း ၂၆၄ သန္းကို အိပ္ထဲ ထည္႔လိုက္ပါသတဲ႔၊ ေဒသခံေတြကေတာ႔ ေနစဥ္ႏွင္႔အမ်ွ လက္အစံုတင္မက ဒူးအစံုျဖင္႔ပါ မ်က္ရည္သုတ္ေနၾကရပါတယ္။

မီးေလာင္ခံရတဲ႔ အၾကမ္းဖက္မွဳျပယုဂ္ဒဏ္ကို လိွုက္လိိွဳက္လွဲလွဲ သမင္လ်ွက္ထားသလို လူအျမင္
မတင္႔တယ္ေလာက္ေအာင္ပင္ ေၾကးကြဲစြာခံစားခဲ႔ရေသာ သံဃာေတာ္မ်ားအဖို႔ကေတာ႔ ဆြမ္းဖံုးဖို႔ သူတို႔ ေနထိုင္သတင္းသံုးရာ ေက်ာင္းေတြမွာ ဆြမ္းဟင္းေတာင္ အလံုေလာက္မရိွပဲ
ခံစားေနရပါတယ္။
သာသနာ႔က၀ိၾကီးျဖစ္ခဲ႔ေသာ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားသီတင္းသံုးရာေက်ာင္းကေလးမွာ အလိုလို ေလ်ာက်ျပိဳပ်က္ေတာ႔မည္႔အေနထားကိုေရာက္ေနရျပီး ဓမၼက်မ္းေပါ္င္းမ်ားစြာ ေရးသားေပးခဲ႔တဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေအးျမေသာ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး လွည္႔လည္သီတင္းသံုးဘူးေသာ ေဒသမွ
သံယံဇာတမ်ားသည္ ယခု စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ လူသူမ်ား
အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ ေၾကဖ်က္သတ္ျဖတ္ရန္အတြက္ ထုတ္လုပ္ေသာ ကရိယာမ်ား လုပ္ပို္င္႔ခြင္႔
တရား၀င္ရ ရိွသြားေလျပီလားဟု ေမးခြန္းထုတ္ရေတာ႔မည္ျဖစ္သည္။


ေန႔စဥ္ ေၾကးနီသန္႔စင္ရန္အတြက္ အသံုးျပဳျပီး စြန္႔ပစ္မွဳေဘးထြဆိုးက်ိုဳးမ်ားကို ေဒသခံမ်ားႏွင္႔
ခ်င္းတြင္းျမစ္သို႔ တိုက္ရိုက္ခံစားလာရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းကို အတိလင္းေျပာဆိုထားျပန္ပါတယ္။

ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးမ်ားအရ ေဒသခံမ်ားႏွင္႔ခ်င္းတြင္းျမစ္ေၾကာင္းေပၚမွ လူသားမ်ား၏
အနာဂတ္သည္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာအဆင္႔ထိ အလြဲမေသြ ေရာက္၇ိွလာႏို္င္ေၾကာင္းကို
စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္မွ လံုး၀ ရွာေဖြေတြရိွျခင္းႏွင္႔ ထည္႔သြင္းစဥ္းစားျခင္းမရိွေသးေၾကာင္းတင္ျပလိုက္ရပါသည္။
ေက်းဇူးတင္ပါသည္

ဂိ္ုလ္ရွယ္ေလး
၁၂ ရက္ မတ္လ ၂၀၁၃ ညေန ၆း၃၀) တြင္ေရးသားသည္