အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏို္င္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈေတြကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ႐ုပ္သိမ္းေရးမွာ ဧၿပီလမွာ က်င္းပမယ္လို႔ ျမန္မာ အစိုးရက ေၾကညာထားတဲ့ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲက ဘယ္ေလာက္မ်ား အေရးပါပါသလဲ။ ဒီမိုကေရစီေရး အတိုက္အခံေတြအေပၚ ျမန္မာအစိုးရက ႐ိုးသားမႈနဲ႔ ပြင့္လင္းမႈေတြအျပင္ ခြဲျခားမႈ မရွိဘဲ ဆက္ဆံလာမယ္ဆိုရင္ အေနာက္ႏို္င္ငံေတြက ခ်မွတ္ထားတဲ့ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းလာႏို္င္တယ္လို႔ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာေနတဲ့ အေမရိကန္ ပညာရွင္တဦးက ေျပာပါတယ္။
အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္လာခဲ့တဲ့ေနာက္ ဒဏ္ခတ္မႈေတြနဲ႔ အေရးယူထားတဲ့ အေနာက္ႏိုင္္ငံေတြက ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ဆက္ဆန္ေရးကို တိုးျမႇင့္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝ အတြင္း ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအဆင့္ ပထမဆံုး ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္ခဲ့သလို အဓိက ပါတီႀကီးေတြကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြဟာလည္း ကိုယ္တိုင္ ေလ့လာဆန္းစစ္ဖို႔ လာေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈေတြကို ဆက္ၿပီး လုပ္ေဆာင္မယ္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက အဂၤါေန႔က ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး တဲ့ေနာက္ ၾကာသပေတးေန႔မွာေတာ့ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ဂ်ိဳး လီဗာမင္ Joe Lieberman နဲ႔အတူ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံကို ေရာက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂၽြန္မက္ကိန္း John McCain က ျမန္မာႏို္င္ငံက လက္ရွိအေနအထားေတြအရ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက တုံ႔ျပန္မႈေတြလုပ္ဖို႔ ရွိၿပီး ဒါဟာ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔အေရးယူ ဒဏ္ခတ္ထားမႈကို ႐ုပ္သိမ္းေပးဖို႔ ဒါမွမဟုတ္ ဒဏ္ခတ္မႈေတြထဲက တခ်ိဳ႕ကို ျပန္ၿပီး ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ စဥ္းစားႏို္င္တယ္လို႔ ႐ိုက္တာ သတင္းဌာနကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ဘယ္အခ်က္ေတြေပၚ မူတည္ၿပီး စဥ္းစား တာပါလဲဆိုတာ သိရဖုိ႔ ျမန္မာ့အေရး တစိုက္မတ္မတ္ေလ့လာေနတဲ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ရတ္ဂါးစ္ Rutgers တကၠသိုလ္က ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါေမာကၡ ဂ်ိဳးဆက္ ဆီးလ္းဗားစတိုင္း Joseph Silverstein ကိုေမးၾကည့္ပါတယ္။
“ျမန္မာႏို္င္ငံက အေျပာင္းအလဲေတြအတြက္ အေနာက္ႏို္င္ငံေတြက ႀကိဳဆိုၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ႏိုင္ငံကမွ အေကာင္းျမင္တယ္ဆိုတာကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ထုတ္မေျပာၾကပါဘူး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔အစိုးရ ပထမဆံုး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခ်ိန္က စၿပီး အားလံုးက သတိနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အတိုက္အခံေတြကို အစိုးရက ေလးေလးစားစားနဲ႔ ခြဲျခားမႈ မရွိဘဲ ဆက္ဆံရဲ႕လား၊ ႐ိုးသားမႈေရာရွိရဲ့လား ဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတာပါ။ ဒီလို ရွိလာမယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္အစိုးရရဲ့ ထက္ထက္သန္သန္ ႀကိဳးစားေနမႈကို အေနာက္ႏို္င္ငံေတြက လက္ပိုက္ ၾကည့္မေနဘဲ ခ်က္ခ်င္း ပူးေပါင္းပါဝင္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္”
အေမရိကန္၊ အီးယူ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အေနာက္ႏို္င္ငံေတြက ျမန္မာအစိုးရဘက္က ႐ိုးသားပြင့္လင္းမႈ အတိုင္းအတာကို ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတဲ့ အထဲက အဓိက ဘယ္အခ်က္မ်ိဳးကို ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတာပါလဲ။
“သူတို႔က ခ်က္ခ်င္း မတုံ႔ျပန္ၾကေသးဘဲ  ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္းမွာ ဘာေတြ ျဖစ္လာမလဲဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။ ဒါက အခုေတြ႔ရတဲ့ သူတို႔ရဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျပာင္းအလဲအတြက္ တိုင္းအတာတမ်ိဳးပါ။ အရင္တုန္းက သူတို႔ တုိင္းတာတဲ့ေပတံက ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ တုိက္ပြဲေတြ ရပ္စဲဖုိ႔ပါ။ ဒီတို္က္ပြဲေတြဟာ ကခ်င္ေဒသမွာ ျဖစ္ေနတာ အခုထိ မရပ္စဲေသးပါဘူး။
အခု က်ေနာ္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာက လႊတ္ေတာ္က လုပ္ရပ္ပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေရြးခံရရင္ လႊတ္ေတာ္မွာ သူရသင့္တဲ့ ထိုက္ထိုက္ တန္တန္ ေနရာမ်ိဳးေပးပါ့မလား။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို သူတို႔ အေရြးေကာက္ခံနယ္ေျမ လူထုနဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခြင့္ရပါ့မလား။ ဒါေတြကို ၾကည့္ရမွာပါ”
အခု အေမရိကန္နဲ႔တကြ အေနာက္ႏို္င္ငံေတြက ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ပထမ အဆင့္ျဖစ္တဲ့ ကခ်င္ေဒသတိုက္ပြဲေတြဟာ အခုထိ အဆံုး မသတ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္တဲ့ လႊတ္ေတာ္လုပ္ရပ္ကုိ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကရာမွာ ဒီလႊတ္ေတာ္ဟာ အစိုးရနဲ႔ အတိုက္အခံတို႔ၾကား အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈ ရွိမရွိ၊ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဆိုႏိုင္ခြင့္ ရွိမရွိနဲ႔ ေရြးေကာက္ေပးလိုက္တဲ့ ေဒသခံ ျပည္သူေတြ သူတို႔ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေတြ႔ဆံုခြင့္ ေပးမေပးကို အဓိကထား ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတယ္လို႔ ပါေမာကၡ ဆီးလ္ဗား စတိုင္းက ေျပာပါတယ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသကို ခရီးထြက္လာတဲ့ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂၽြန္မက္ကိန္းဟာ မၾကာခင္မွာ ျမန္မာႏို္င္ငံကို သြားေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရန္ကုန္နဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ေရာ ျမန္မာအစိုးရ တာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ပါ ေတြ႔ဆံုမွာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႕ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႔ ဒီအေျပာင္းအလဲလုပ္ေဆာင္မႈေတြကို အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္က ဘယ္လိုပံ့ပိုးကူညီမႈေတြ ေပးႏိုင္မယ္ဆိုတာေတြကို ေဆြးေႏြးဖို႔ ရွိပါတယ္။