မၾကာခင္ က်င္းပေတာ့မယ့္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပဲြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားအသင္း အာဆီယံကို  ျမန္္မာအစိုးရ တရား၀င္ ဖိတ္ေခၚလိုက္ပါၿပီ။ အခုလို အာဆီယံအသင္း ေရြးေကာက္ပဲြကို လာေရာက္ေလ့လာမယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနကို တိုးတက္မႈတရပ္အေနနဲ႔ ျမန္မာ့ အေရး ေလ့လာသူေတြကေတာ့ ရႈျမင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဆီယံက အစျပဳၿပီး အျခား ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ျပည္တြင္း ေလ့လာေရးအဖဲြ႔ေတြကို ခြင့္ျပဳဖို႔ကိုလည္း တဘက္က ေမွ်ာ္လင့္ေနၾက ပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက ေမးျမန္းတင္ျပထားပါတယ္။
********
အာဆီယံအသင္းႀကီးရဲ႕ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ရံုးက ငါးဦးပါ ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔နဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံ တႏုိင္ငံခ်င္းက လႊတ္ေတာ္အမတ္ႏွစ္ဦးစီကို လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရက တရား၀င္ ဖိတ္ၾကားလိုက္ၿပီလို႔ အာဆီယံအသင္းက ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။ ဒီအဖဲြ႔ေတြနဲ႔အတူ သတင္းမီဒီယာ ကိုယ္စားလွယ္ေတြလည္း ပါ၀င္ခြင့္ ေပးထားပါတယ္။ လာမယ့္ မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႕ အေရာက္ ရန္ကုန္ကို လာေရာက္ဖို႔ ဖိတ္ၾကားထားတာပါ။ အခုလို ဖိတ္ၾကားမႈဟာ တိုးတက္မႈတခုလို႔ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာသူေတြက ျမင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အစိုးရသက္သက္တင္မဟုတ္ဘဲ  အျခားအစိုးရမဟုတ္တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြ ေလ့လာေရး အဖဲြ႔ေတြ အာဆီယံအတြင္း လူထုအေျချပဳအဖဲြ႔အစည္းေတြကိုလည္း ခြင့္ျပဳသင့္တယ္လို႔ အင္ဒိုနီးရွား လႊတ္ေတာ္အမတ္ Eva Sundari က ေျပာပါတယ္။
“ ဒါကို တိုးတက္မႈ အနည္းအက်ဥ္းအေနနဲ႔ ျမင္လို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့့ အခုလို အစိုးရသက္သက္တင္ ဖိတ္ၾကားရံုမဟုတဘဲဲ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖဲြ႔အစည္းေတြကိုပါ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ေပးမယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီး ၀မ္းေျမာက္စရာေကာင္းမွာပါ။ အထူးသျဖင့္ ေရြးေကာက္ပဲြေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စိတ္၀င္တစား ေစာင့္ၾကည့္တဲ့အဖဲြ႔အစည္းေတြကို ဖိတ္ၾကားသင့္ပါတယ္။”
အာဆီယံေဒသတြင္းႏို္င္ငံေတြရဲ႕ ေရြးေကာက္ပဲြအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အစုိးရေလ့လာသူေတြမဟုတ္ဘဲ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ေတြကိုပါ ဖိတ္ၾကားေလ့ရိွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေဒသတြင္း အစိုးရမဟုတ္တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ေတြကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရြးေကာက္ပဲြကို ေလ့လာခြင့္ရဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အျခား ကုလသမဂၢတို႔ အီးယူ ဥေရာပသမဂၢတို႔လို က်ယ္ျပန္တဲ့ႏို္င္ငံတကာအဖဲြ႔အစည္းေတြပါ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာခြင့္ရေစခ်င္တယ္လို႔ ျမန္မာ့အေရးသံုးသပ္သူ ျမန္္မာလူထုအေျချပဳအဖဲြ႔အစည္းမ်ားဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္တဦးျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာခင္ေဇာ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။
“၂၀၁၀တုန္းကလည္း အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရအေနနဲ႔က လာေရာက္ေလ့လာသူအေနနဲ႔ လာႏိုင္ဖို႔ ကမ္းလွမ္းခဲ့တာ လည္း ရွိဖူးျပီး အဲဒီတုန္းကေတာ့ မျဖစ္ခဲ့ဘူးေပါ့ေလ။ ခုခ်ိန္မွာ ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ က်ေနာ့ အေနနဲ႔ ဒါကို အားရ၀မ္းသာကို ၾကိဳဆိုပါတယ္။ ဒါ ေကာင္းေသာ ေျခလွမ္းတလွမ္းပါ။ အာဆီယံနဲ႔ စတယ္ေပါ့။ အာဆီယံနဲ႔ ဒီက အမတ္ေတြေရာ၊ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ရံုးေရာ၊ ခြင့္ျပဳတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒါဟာ အင္မတန္ေကာင္းတဲ့ ေျခလွမ္းတလွမ္းပါ။ UN ကေရာ EU ကေရာ ေျပာဖူးတယ္ေလ၊ ျမန္မာဟာ အာဆီယံႏိုင္ငံလည္းျဖစ္တယ္ေပါ့။ လာေရာက္ဖြယ္ရွိတယ္ေပါ့ဆိုေတာ့ အာဆီယံနဲ႔ စတာေပါ့။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ UN တို႔ EU တို႔ကလည္း ဆက္ျပီးေတာ့ ၾကိဳးပမ္းသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။”
အာဆီယံအေနနဲ႔ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကတည္းက ၀င္ေရာက္ေလ့လာဖို႔ ၾကိဳးစားခဲ့ေပမဲ့ ခုတၾကိမ္က်မွ ၀င္ေရာက္ခြင့္ေပးတယ္ဆိုေတာ့ အာဆီယံနဲ႔ စရမယ့္သေဘာမ်ိဳးေတာ့ ရွိတယ္လို႔ ေဒါက္တာခင္ေဇာ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ျပည္တြင္းက သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ေတြအတြက္လည္း အခုလို ႏိုင္ငံတကာ၀င္ေရာက္ခြင့္ရမယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီး အားျဖစ္ေစလိမ့္မယ္လို႔ ေဒါက္တာခင္ေဇာ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။ အာဆီယံ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ဆူရစ္ပစ္ဆူ၀မ္ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့လတုန္းက ျမန္မာႏို္ငံကို သြားေရာက္ရာမွာ အာဆီယံရဲ႕ ေရြးေကာက္ပဲြ ေလ့လာေရးအဖဲြ႕႔ ေစလႊတ္ခြင့္ရဖို႔ ကမ္းလွမ္းခဲ့တာပါ။
အာဆီယံတိုင္းျပည္ေတြကို ေရြးေကာက္ပဲြေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြက ခြင့္ျပဳ လိုက္ခ်ိန္မွာပဲ၊ ျမန္မာသမတ ဦးသိန္းစိန္ဟာ ဗီယက္နမ္၊ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအိုးႏိုင္ငံ ေတြဆီကို အာရွသံုးႏုိင္ငံ ခရီး ထြက္ခြာသြားၿပီျဖစ္ပါတယ္။