ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အထူးစိုးရိမ္ေၾကာင္းနဲ႔ တဘက္နဲ႔တဘက္ တိုက္ခိုက္မႈ ေတြကို ခ်က္ခ်င္းရပ္ဆိုင္းဖို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဟီလာရီ ကလင္တန္က တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
လူေတြ ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ဒီအၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ တုန္လႈပ္ရေၾကာင္းနဲ႔ အေျခအေနကို အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္လို႔ ဥေရာပသမဂၢ ကလည္း ေျပာဆိုပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အျပည့္စံုကို မခင္ျဖဴေထြးက ဆက္ၿပီး ေျပာျပပါမယ္ရွင္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေနာက္ဘက္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လူမ်ဳိးေရးနဲ႔ ဘာသာေရး အဓိက႐ုဏ္းေတြ ဆက္ၿပီးျဖစ္ပြားေနတဲ့အေပၚ အထူးစိုးရိမ္မႈ ျဖစ္ရတယ္လို႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္ရဲ႕ မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ဘက္စလံုးက အေျခအေနေတြကို ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းနဲ႔ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းၾကဖို႔နဲ႔ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈအားလံုး ရပ္ဆိုင္းဖို႔ကိုလည္း သူက တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ အခုအျဖစ္အပ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္ဆန္ထိေရာက္ၿပီး ထင္သာျမင္သာရွိတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ဖို႔နဲ႔ တရားဥပေဒနဲ႔အညီ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြ ကို ေတာင္းဆိုလိုက္သလို လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ နည္းနဲ႔ ေဆြးေႏြး အေျဖရွာႏုိင္ဖို႔အတြက္ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာအပါအ၀င္ မူစလင္ေတြ စတဲ့ ေဒသခံအဖြဲ႔အားလံုးနဲ႔ အတူတူ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔လည္း ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြကို မစၥ္ ကလင္တန္က တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြ၊ ဒီႀကိဳးပမ္းမႈေတြမွာ ပါ၀င္ၾကသူေတြ အားလံုးကို ႀကိဳဆိုတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက အေျခအေနေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႔မွာ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြ၊ ဘာသာေရးအုပ္စုေတြ အခ်င္းခ်င္းၾကား အျပန္အလွန္ နားလည္မႈတည္ေဆာက္ဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနတဲ့ အေျခအေန ကို ေထာက္ျပေနတယ္လို႔လည္း ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ မတူကြဲျပားတဲ့ အုပ္စုေတြအားလံုးရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားတဲ့၊ ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး သာယာ၀ေျပာတဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတရပ္ ထူေထာင္ဖို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ သားေတြ အတူတကြ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ သြားၾကဖို႔ကိုလည္း ၀န္ႀကီးကလင္တန္က တိုက္တြန္းသြားပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဥေရာပသမဂၢကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူေတြေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ လတ္ တေလာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ တုန္လႈပ္ရတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာဆိုပါတယ္။ လတ္တေလာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္ ျဖစ္ရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရရဲ႕ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္မႈေတြဟာ ေက်နပ္ အားရစရာ ျဖစ္ေပမဲ့ အေျခအေနေတြ ျပန္လည္ ေကာင္းမြန္ လာၿပီလို႔ေတာ့ ယူဆတာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ အီးယူ ဥေရာပ သမဂၢ အေနနဲ႔ လက္ရွိ အေျခအေတြကို အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့အေၾကာင္းေတြကို ဥေရာသမဂၢရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲ Catherine Ashton ရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ Maja Kocijanic က ဗြီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“က်မအေနနဲ႔ ေျပာႏိုင္တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္က အေျခအေနကို အီးယူက အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္ ဆိုတာပါ။ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ထိခိုက္မႈေတြနဲ႔ အသက္ဆံုး႐ံႈးရတဲ့ အထိ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ တဲ့ စိတ္မေကာင္းစရာ ျဖစ္ရပ္ေတြကိုၾကားရေတာ့ က်မတို႔ တုန္လႈပ္ရပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာသမၼတရဲ႕ ေၾကညာခ်က္နဲ႔ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာပါတဲ့ အခ်က္ေတြကို ထင္ဟပ္တဲ့ ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို က်မတို႔ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ အခုလို ေျဖရွင္းရခက္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အခ်င္းခ်င္း အၾကား ျဖစ္တဲ့ ပဋိပကၡမွာ လံုၿခံဳေရး တာ၀န္ရွိသူေတြ အေနနဲ႔ အေျခအေနကို မွန္ကန္တဲ့နည္းလမ္းေတြသံုးၿပီး ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ္လို႔ က်မတုိ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းေတြ နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႀကိဳးပမ္းမႈေတြအတြက္ အကူအညီေပးသြားေရး ဟာ ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ ဦးစားေပး လုပ္ငန္းတရပ္ပါလို႔လည္း ဆိုၿပီးေတာ့ အခုကိစၥမွာလည္း သူတို႔ဘက္က ဘယ္လို အကူအညီေတြ ေပးႏုိင္မလဲ ဆိုတာကို ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ေနတယ္လို႔လည္း Maja Kocijanic က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ စတင္ ေဖာ္ေဆာင္လာခဲ့တဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္က စလို႔ အခုတႀကိမ္ ရခိုင္ျပည္နယ္ တြင္း ျဖစ္ပြားတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြဟာ အဆိုးရြားဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြအတြင္း အနည္းဆံုး လူ ၈ ေယာက္ ေသဆံုးခဲ့ ရၿပီး ျဖစ္သလို ဒဏ္ရာရသူေတြလည္း အမ်ားအျပား ရွိေနပါတယ္။ အေျခအေနေတြ ပိုၿပီး ဆိုးရြားလာေနတဲ့အတြက္ ၿပီးခဲ့တဲ့ တနဂၤေႏြေန႔က သမၼတဦးသိန္းစိန္က ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာခဲ့သလို အဆံုးမသတ္ႏိုင္တဲ့ ရန္လိုမုန္းတီးစိတ္ေတြ၊ လက္စားေခ် လိုမႈေတြနဲ႔ မင္းမဲ့စ႐ိုက္ေတြ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာေအာင္ မလုပ္ၾကဖို႔ လူထုကို တိုက္တြန္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ရခိုင္ဘက္က မူစလင္တခ်ိဳ႕ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံဘက္ကို ေလွနဲ႔ ထြက္ေျပးဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကေပမဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အာဏာပိုင္ေတြက သူတို႔ကို ျပန္လည္ ေမာင္းထုတ္ခဲ့တယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္ျခားေစာင့္ တပ္ဖြဲ႔ေတြက ေျပာပါတယ္။ တနဂၤေႏြေန႔က မူစလင္ ၂၀၀ ေလာက္ သယ္ေဆာင္လာတဲ့ ေလွ ငါးစီးကို ပင္လယ္ထဲကို ျပန္ၿပီး တြန္းပို႔ခဲ့တယ္လို႔ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔ အရာရွိတဦးက ေျပာပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့တပတ္ေက်ာ္က ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႕နယ္၊ ေက်ာ္နီေမာ္ေက်းရြာသူ အမ်ဳိးသမီးတဦးကို မူစလင္လူငယ္တခ်ိဳ႕က အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း အခုလက္ရွိ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ စတင္လာခဲ့တာျဖစ္ၿပီး စစ္ေတြနဲ႔ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ေတြမွာ အေျခအေနေတြက ဆက္ၿပီး တင္းမာေနတုန္းပဲလို႔ ေဒသခံေတြက ေျပာၾကပါတယ္ရွင္။