အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္ေျမာက္ရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီဥပေဒကို ေနာက္ တႏွစ္သက္တမ္းတိုးဖို႔ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ မစ္ခ်္၊ မက္ေကာနယ္က လႊတ္ေတာ္ကို တင္သြင္း လိုက္ပါတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ အဲဒီ အေရးယူမႈကို သက္တမ္းတိုးဖို႔ျဖစ္ေပမဲ့ အရင္ႏွစ္ေတြနဲ႔မတူ အေရးယူမႈေတြကို ေလွ်ာ့ေပါ့ႏုိင္ေရး အစိုးရလုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးဖို႔ အခ်က္ေတြလည္း ပါ၀င္ရမယ္လို႔ မစၥတာ မက္ေကာနယ္က လြတ္ေတာ္ကို တင္ျပသြားပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းအျပည့္အစံုကို ကိုသားညြန္႔ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံေပမယ္လို႔ လုပ္ေဆာင္ရဦးမယ့္ ကိစၥေတြ က်န္ေနေသးတယ္လို႔ အထက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ မစ္ခ်္၊ မက္ေကာနယ္က အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ကို ေျပာပါတယ္။ ဒီအတြက္ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ အေနနဲ႔ လက္ရိွ အေျခအေနေတြကို အျပည့္အ၀ ေက်နပ္မႈမရိွေသးဘူးဆိုတာကို ျပသဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္ေျမာက္ေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီဥပေဒကို တႏွစ္သက္တမ္း ထပ္တိုးဖို႔ အထက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ မက္ေကာနယ္က လြႊတ္ေတာ္ကို မေန႔က အဆိုတင္သြင္းသြားတာပါ။
“ျမန္မာျပည္က သြင္းကုန္ေတြနဲ႔ ေငြေၾကး၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြကို ပိတ္ပင္တားျမစ္မႈေတြကို ေနာက္တႏွစ္တိုးၿပီး တဖက္မွာ ဒီ အကန္႔ အသတ္ေတြကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးႏိုင္ေအာင္ အစိုးရကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးထားရပါမယ္။ ရင္းနွီးျမဳပ္ႏွံမႈတားျမစ္ခ်က္ေတြကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးႏိုင္တဲ့ အစိုးရလုပ္ ပိုင္ခြင့္ဟာ ဥပေဒရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတရပ္အေနနဲ႔ ရိွရပါမယ္။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမလ ၁၇ ရက္ေန႔တုန္းကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အေရးယူထားတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈသစ္နဲ႔ ေငြေၾကး၀န္ေဆာင္မႈတားျမစ္ခ်က္ေတြကို အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ယာယီဆိုင္းင့ံေပးလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၈ လအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြေၾကာင့္ တုံ႔ျပန္တဲ့ အေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ညိႇၿပီး အစိုးရလုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္တာျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားဌာနက ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္အေနနဲ႔ ေပးထားတဲ့ ကတိအတိုင္း ျမန္မာဘက္က လုပ္ရပ္တခ်က္ျခင္းအေပၚမွာ တခ်က္ျခင္း တု႔ံျပန္သြားပါ့မယ္ဆိုတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ဒီေဆာင္ရြက္ခ်က္ကို မစၥတာမက္ေကာနယ္က ေထာက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေျပာင္းအလဲေတြ ေနာက္ျပန္ လွည့္သြား တာနဲ႔ အေရးယူမႈေတြ ခ်က္ျခင္း ျပန္လုပ္ႏုိင္ေအာင္ ဥပေဒအတိုင္းေတာ့ ထားရမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါအျပင့္ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြဟာ ထိေရာက္တယ္လို႔ သူက ယူဆပါတယ္။
“ႏိုင္ငံျခားေရးရးဌာနရဲ႕ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္တိုင္းကို ေထာက္ခံပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ အခုလို ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဘာေၾကာင့္လုပ္လာရသလဲ၊ အေသအခ်ာသိဖို႔ေတာ့ ခက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရအတြက္ေတာ့ အေတာ္ေလး အေရးပါ အေရးႀကီး ေနတဲ့ပံုရိွပါတယ္။ ႏို္င္ငံတိုင္းဟာ ကမၻာနဲ႔အထီးက်န္ျဖစ္ေနတာကို မလိုလားသလို ျမန္မာအစိုးရကလည္း အလားတူျဖစ္ပံုရပါတယ္။ အခု ႏွစ္ဆန္းပိုု္င္း ျမန္မာျပည္ က်ေနာ္ သြားတုန္းက  သမၼတေရာ၊ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးေရာ၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ေရာ အစိုးရတာ၀န္ရိွသူအားလံုးနဲ႔ ေတြ႔တိုင္း သူတို႔ေျပာတာ တညီတည္းတခု ၾကားရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္ထားတာ ေတြကို ဖယ္ရွားဖို႔ သူတို႔ လိုလားၾကတယ္ဆိုတာပါပဲ။”
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအေျခအေနေတြဟာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္မသြားေစဖို႔နဲ႔ ေျဖရွင္းလုပ္ေဆာင္စရာ စိန္ေခၚခ်က္ အေတာ္မ်ားမ်ား က်န္ရိွေနေသးတယ္လို႔လည္း အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ မက္ေကာနယ္က ေျပာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ ေဒသမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအေတာ္မ်ားမ်ား ေထာင္ထဲမွာရိွေနတာေတြ၊ လက္ရိွ ဖဲြ႔စည္းပံုမွာ ဒီမိုကေရစီ နည္းမက်ျဖစ္ေနတာေတြ၊ ျမန္မာနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီယားဆက္ဆံမႈကိစၥေတြဟာ အေရးတႀကီး ေျဖရွင္းရမယ့္ကိစၥလို႔ ေျပာပါတယ္။
“ႏိုင္ငံျခားေရးရးဌာနရဲ႕ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္တိုင္းကို ေထာက္ခံပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ အခုလို ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဘာေၾကာင့္လုပ္လာရသလဲ၊ အေသအခ်ာသိဖို႔ေတာ့ ခက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရအတြက္ေတာ့ အေတာ္ေလး အေရးပါ အေရးႀကီးေနတဲ့ပံု ရိွပါတယ္။ ႏို္င္ငံတိုင္းဟာ ကမၻာနဲ႔အထီးက်န္ျဖစ္ေနတာကို မလိုလားသလို ျမန္မာ အစိုးရကလည္း အလားတူျဖစ္ပံုရပါတယ္။ အခု ႏွစ္ဆန္းပိုု္င္း ျမန္မာျပည္ က်ေနာ္ သြားတုန္းက - သမၼတေရာ၊ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးေရာ၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ေရာ အစိုးရတာ၀န္ရိွသူအားလံုးနဲ႔ ေတြ႔တိုင္း သူတို႔ေျပာတာ တညီတည္းတခု ၾကားရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္ထားတာ ေတြကို ဖယ္ရွားဖို႔ သူတို႔လိုလားၾကတယ္ဆိုတာပါပဲ။”
အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာအေပၚ ဒဏ္ခတ္မႈေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရအေပၚ မထိခိုက္ဘူးဆိုရင္ သူတို႔အေနနဲ႔ အဲဒီေလာက္ အေရးတယူ ဂရုစိုက္စရာမရိွဘူးလို႔လည္း မစၥတာ မက္ေကာနယ္က မွတ္ခ်က္ျပဳပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အေျခအေနေတြဟာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္မသြားေစဖို႔နဲ႔ ေျဖရွင္းလုပ္ေဆာင္စရာေတြ၊ စိန္ေခၚခ်က္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က်န္ရွိေနေသးတယ္လို႔လည္း  လႊတ္ေတာ္အမတ္ မစ္ခ်္ မက္ေကာ္နယ္က ေျပာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ဆိုရင္ ကခ်င္ေဒသမွာျဖစ္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအေတာ္မ်ားမ်ား ေထာင္ထဲမွာ ဆက္ ရိွေနတာ။ လက္ရိွဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဟာ ဒီမိုကေရစီနည္းမက်ျဖစ္ေနတာ ျမန္မာနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီယား ဆက္ဆံမႈကိစၥရပ္ေတြဟာ အေရးတႀကီးေျဖရွင္းရဦးမယ္ ျပႆနာေတြျဖစ္ေနေသးတယ္လို႔လည္း သူက ေျပာသြားပါတယ္။
“အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈအားလံုးကို ပယ္ဖ်က္ပစ္ေလာက္ေအာင္ လံုေလာက္တဲ့ အေျခအေနေတြျဖစ္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရမွာ လုပ္ေဆာင္စရာေတြ က်န္ပါေသးတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ အခုလက္ရိွ အမွား အယြင္းမရွိဘဲ တိုးတက္မႈေတြ လုပ္ေနေပမယ့္လို႔ က်ေနာ္တို႔ဘက္က လုပ္ႏုိ္င္ စြမ္းေတြကို အဆံုးသတ္ပစ္ဖို႔ အခ်ိန္မက်ေသးပါဘူး။ ဒီ လုပ္ႏိုင္စြမ္းနဲ႔ အစိုးရအေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ပိုလုပ္ကိုင္ဖို႔ တြန္းအားေပးရမွာ ျဖစ္ၿပီး လိုအပ္လာရင္လည္း ဒီ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြကို ျပန္လည္ သံုးသပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုုင္ သတိထား ေနတဲ့အတိုင္း လံုး၀ ေနာက္ျပန္ မလွည့္ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ အေျခအေနေတာ့ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းစရာ စိန္ေခၚ အကဲစမ္း ခ်က္ေတြ ရိွပါေသးတယ္။”
၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္ေျမာက္ေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအက္ဥပေဒဟာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္၊ ေမ ၃၀ မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေထာက္ခံသူေတြ ကို အစိုးရလိုလားသူေတြက ဒီပဲယင္းမွာ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္မွာ အတည္ျပဳလိုက္တဲ့ ျမန္မာအစိုးရ အေပၚ ျပစ္ဒဏ္ ခတ္တဲ့ ဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ သက္တမ္းတိုးၿပီး သမတက  အတည္ျပဳလက္မွတ္ထိုးေပးရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အခုႏွစ္ သက္တမ္းတိုးရာမွာ ဒါဟာ ဥပေဒအျဖစ္တည္ရိွဖို႔နဲ႔ အစိုးရရဲ႕ေလွ်ာ့ေပါ့ႏိုင္တဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို ေပးထားဖို႔လည္း မစၥတာ မက္ေကာနယ္ က တင္သြင္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။