အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ကတိျပဳထားတဲ့အတိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ျဖစ္ထြန္းတိုးတက္မႈ တခ်က္ျခင္းအေပၚမွာ လုပ္ရပ္တခုခ်င္းအလိုက္ တုံ႔ျပန္ကိုင္တြယ္ေနတယ္ လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန အဆင့္ျမင့္အရာရိွတဦးက ေျပာပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ထြန္းမႈေတြ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္သြားရင္လည္း၊ အေရးယူမႈ ေလွ်ာ့ေပါ့ထားတာေတြ ခ်က္ျခင္းဆုိသလို ျပန္လည္တင္းက်ပ္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ အသင့္ရိွေနတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ အခုအေျခအေနအရေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ျမန္မာလူထုအေပၚ အကူအညီေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေပးႏိုင္ေတာ့မယ္လို႔လည္း အေမရိကန္တာ၀န္ရိွသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကိုသားညြန္႔ဦးက တင္ျပေပးပါမယ္။

မေန႔က ျပဳလုပ္တဲ့ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာ္မတီရဲ႕ ျမန္မာ့အေရး ၾကားနာမႈမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အစိုးရပိုင္းက ပုဂၢိဳလ္ေတြ တက္ေရာက္ၿပီး လက္ရိွ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ ေမွ်ာ္မွန္းထားခ်က္ေတြကို လႊတ္ေတာ္တာ၀န္ရိွသူေတြကို ရွင္းျပသြားတာပါ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာ့ ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ျမန္မာအေပၚ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ဘယ္လို ေရွ႕ဆက္ေဆာင္ရြက္သြားမလဲ ဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အထက္ လႊတ္ေတာ္ကေန အေမရိကန္ အစိုးရပိုင္း တာ၀န္ရိွသူေတြနဲ႔ ျမန္မာ့အေရး ကြ်မ္းက်င္သူေတြကို ေခၚယူ ၾကားနာ စစ္ေဆးေမးျမန္းတဲ့ပဲြျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရိွ အစိုးရပိုင္းအေနနဲ႔ကေတာ့ ကတိျပဳထားတဲ့အတိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ျဖစ္ထြန္းမႈေတြအေပၚ တဆင့္ၿပီးတဆင့္ အေရးယူမႈေတြ ေလွ်ာ့ခ်သြားၿပီး၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အရိွန္အဟုန္ေကာင္းလာေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ စီစဥ္ထားတယ္လို႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန အာရွပစိဖိတ္ဆိုင္ရာ ဒုတိယ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂ်ိဳးဆက္ ယြန္းက ေျပာသြားပါတယ္။

“ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကစၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအေျပာင္းအလဲေတြအေပၚမွာ အခိုင္အမာအေျခအေနေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ တုံ႔ျပန္ ဆက္ဆံခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္း ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကလင္တန္ရဲ႕ သမိုင္း၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံခရီးစဥ္ အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ကို ေထာက္ခံေၾကာင္းနဲ႔ လုပ္ရပ္တခုခ်င္းအေပၚမွာ မဟာဗ်ဴဟာက်က် တုံ႔ျပန္သြားမယ္ ဆိုတာကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ခ်ျပခဲ့ပါတယ္။

မူးယစ္ေဆး၀ါးတိုက္ဖ်က္ေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပန္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ က်န္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္စစ္သည္ ႐ုပ္အေလာင္း ရွာေဖြမႈေတြ ျပန္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကးအဖဲြ႔အစည္းေတြရဲ႕ ေလ့လာအကဲျဖတ္အဖဲြ႔ေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံသြားေရာက္မယ့္ကိစၥ ေထာက္ခံသြားမယ္ဆိုတာ ကတိျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဇန္န၀ါရီလအတြင္း ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၂၅၀ ေက်ာ္ ျပန္လြတ္လာတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံ သံအမတ္ႀကီးအဆင့္ ျပန္ထားမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။”

“ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပဲြအေျခအေနကို တုံ႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ဧၿပီ ၄ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကလင္တန္က ေနာက္ထပ္ ေျခလွမ္း အဆင့္ေတြကို ေၾကညာပါတယ္။ ဒီအထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ USAID ႐ံုးျပန္ထားမယ္ဆိုတာနဲ႔၊ UNDP ရဲ႕ ပံုမွန္ အစီအစဥ္လုပ္ငန္းေတြကို ေထာက္ခံသြားမယ္ဆိုတာ ပါ၀င္ပါတယ္။”

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ျမန္မာအေပၚ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ျပင္ဆင္ေဆာင္ရြက္ေနေပမယ့္ လူပုဂၢိဳလ္အခ်ိဳ႕နဲ႔ လုပ္ငန္းအဖဲြ႔အခ်ိဳ႕အေပၚ ပစ္မွတ္ထား အေရးယူမႈေတြကိုေတာ့ ဆက္ထားမွာျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအဖဲြ႔နဲ႔ လႊတ္ေတာ္အတြင္းက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုိလားသူေတြကိုေတာ့ တဦးခ်င္းအလိုက္ အေရးယူမႈေတြကို ျပန္လည္ ေလွ်ာ့ေပးထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အလွည့္အေျပာင္းတခုခုမွာ တင္းႏိုင္ေလွ်ာ့ႏိုင္တဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတာ့ အေမရိကန္ အစိုးရပိုင္းက တာ၀န္ယူထားတယ္လို႔ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာန ႏိုင္ငံရပ္ျခား ပိုင္ဆိုင္မႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ ညြန္ၾကားေရးမႉး Adam Szubin က ေျပာပါတယ္။

“ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ေငြေၾကး ၀န္ေဆာင္မႈဆိုင္ရာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္အဆင့္ေတြ လွမ္းဖို႔ ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကလင္တန္ေျပာထားသလို ဒီေျခလွမ္းေတြဟာ အေရးယူမႈအားလံုးကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္တဲ့သေဘာ မဟုတ္ပါဘူး။ အရင္စစ္အစိုးရရဲ႕ အေပါင္းအသင္း နီးစပ္သူေတြနဲ႔ လုပ္ငန္းအဖဲြ႔အစည္းေတြအေပၚ ပစ္မွတ္ထား အေရးယူထားမႈအခ်ိဳ႕ ဆက္ထားရိွမွာပါ။ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္တဲ့ ဥပေဒရဲ႕ လုပ္ငန္းသေဘာ ေဘာင္ကို ျပဳသာျပင္သာေအာင္လည္း လုပ္ထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈေတြ ေနာက္ျပန္လွည့္ၿပီဆိုတာနဲ႔ က်ေနာ္တို႔မွာ အခုလို ေလွ်ာ့ေပးထားတာေတြကို ျပန္လည္ အေရးယူႏိုင္တဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္လည္း ရိွထားပါတယ္။”

အခုလိုအေရးယူမႈေတြ ေလွ်ာ့ေပးတာဟာ ျမန္မာလူထုနဲ႔ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ပိုင္းထဲက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအင္အားစုေတြကို အားေပး အကူအညီေပးႏုိင္ဖို႔ျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ တာ၀န္ရိွသူေတြက ေျပာပါတယ္။ အခု အေျခအေနမွာေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာကူညီေရးအဖဲြ႔ USAID အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္သူလူထုအတြက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ တို္က္႐ိုက္ ကူညီ ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္မယ့္ အေနအထားရိွလာတယ္လို႔ USAID ရဲ႕ အာရွေဒသဆိုင္ရာ လက္ေထာက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး သံအမတ္ႀကီး Nisha Biswal က ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ကို အခုႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ ခန္႔ထားဖို႔ရိွသလို လာမယ့္ ေႏြက်ရင္ေတာ့ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ေတြအားလံုး ျပန္စဖို႔ရိွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူေတြကို တိုက္႐ိုက္ အကူအညီေပးႏိုင္မယ့္ အေျခအေနေတြ ရိွလာေတာ့မွာပါ။ ျမန္မာ အရပ္ဘက္ လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြကို တိုက္႐ိုက္ ေထာက္ပံ့ကူညီႏုိင္ မွာပါ။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးလုပ္ငန္းေတြကို အကူအညီ ေပးႏုိင္မွာပါ။

လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားေတြအပါအ၀င္ လိုအပ္ခ်က္ေတြရိွေနတဲ့ အစုအဖဲြ႔ေတြကို ဆက္ၿပီး ကူညီသြားႏိုင္မွာပါ။ အစိုးရအဖဲြ႔တြင္းနဲ႔ အစိုးရအျပင္ဘက္က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လိုလားတဲ့ အစုအဖဲြ႔ေတြကို ထိစပ္ကူညီသြားႏိုင္မွာပါ။ အထူးသျဖင့္ ဒီမိုကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြ ျမင့္တက္လာဖို႔ အားျဖည့္ ကူညီသြားႏိုင္မွာပါ။ အျခားအလႈရွင္ အသိုင္းအ၀ိုင္းေတြနဲ႔လည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ ဆက္စပ္လုပ္ကိုင္သြားႏိုင္မွာပါ။ အေရးႀကီးဆံုးကေတာ့ အခုျဖစ္ထြန္းလာတဲ့ အေျခအေနသစ္အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့၊ ဒီအကူအညီလုပ္ငန္းေတြကို က်မတို႔  ပိုၿပီးေတာ့ ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲခြင့္ ရရိွလာမွာျဖစ္ပါတယ္။”

အခု အထက္လႊတ္ေတာ္ ၾကားနာစစ္ေဆးမႈကို ဦးေဆာင္ျပဳလုပ္သူကေတာ့ အထက္ လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရး အာရွပစိဖိတ္ေဒသဆပ္ေကာ္မတီဥကၠ႒ ဂ်င္၀က္ ျဖစ္ပါတယ္။ မၾကာခင္ကပဲ သူဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ၿပီး၊ ျမန္မာ အာဏာပို္င္ေတြ ႏိုင္ငံေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ အရပ္ဘက္လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ခဲ့တာပါ။ သူဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ျမန္မာအေပၚ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ လိုလားသူလို႔ အမ်ားက သိၾကပါတယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျပာင္းအလဲကို ေနာက္ခံ မတူတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးက အဓိက ေမာင္းႏွင္ေနတယ္လို႔ သူက ေျပာသြားပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ကူးေျပာင္းဖို႔ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦး ကေန ျပင္ဆင္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္တို ႔ႏွစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးဟာ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္း အေတြ႔အႀကံဳမတူ ၾကပါဘူး။ ေနာက္ခံေတြ မတူညီၾကေပမယ့္ ဒီေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးစလံုးဟာ တိုင္းျပည္ကို ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔ အတူတကြ ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးစလံုးရဲ႕ တိုင္းျပည္ အတြက္ ေပးဆပ္မႈနဲ႔ ရဲစြမ္းသတၱိေတြကို က်ေနာ္ ေလးစားပါတယ္။”

ျမန္မာ့အေရး အခုလို လႊတ္ေတာ္ၾကားနားမႈေတြဟာ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ပိတ္ဆို႕အေရးယူမႈေတြကို ဘယ္လို ဆက္ၿပီး ကိုင္တြယ္္မလဲ ဆိုတာ အေျဖထုတ္ႏုိင္ေအာင္ သက္ဆိုင္ရာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း တာ၀န္ရိွသူေတြနဲ႔ ျမန္မာ့အေရး ကြ်မ္းက်င္သူေတြကို အမ်ားျပည္သူေရွ႕ ေမးျမန္းၾကားနာတဲ့ပဲြျဖစ္ပါတယ္။

ဒီ အေရးယူမႈေတြကို အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ကေန ဥပေဒအျဖစ္ အတည္ျပဳ ျပဌာန္း ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ရိွအားျဖင့္ အေမရိကန္အစိုးရပိုင္းကေန လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ညႇိႏႈိင္းၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏို္င္ငံ တိုးတက္မႈအေနအထားမွာ အဲဒီ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ေတြကို တခ်က္ျခင္း ယာယီေလွ်ာ့ေပါ့ ဆိုင္းငံ့ေပးေနတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။