ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတာဟာ ႏုိင္ငံတကာက ႏွစ္သက္ဖုိ႔ထက္ ျပည္သူလူထုက ေက်နပ္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္က ေျပာလုိက္ပါတယ္။
AIPA ေခၚ အာဆီယံ ပါလီမန္မ်ား ညီလာခံကို တက္ေရာက္ရင္း ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္က ဗြီအုိေအ ျမန္မာပုိင္းကုိ အခုလို ေျပာၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္နဲ႔ ဗြီအိုေအ ျမန္မာပုိင္းတို႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခန္း တစိတ္တပိုင္းကို တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ အလားအလာေကာင္းတယ္ ဆုိၿပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကုိယ္တုိင္ ေျပာပါတယ္။ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း လက္ခံၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံေတြ၊ တခ်ဳိ႕ေတြက ေစာင့္ၾကည့္ခ်င္ေသးတယ္၊ အေျပာမ်ားၿပီး လက္ေတြ႕ ျဖစ္မလာေသးဘူး၊ လက္ေတြ႕ျပသဖုိ႔ လိုေသးတယ္လို႔ ေျပာေနၾကပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ အမွန္အတုိင္း၊ အရင္းအတုိင္း ေျပာရရင္ ႏုိင္ငံတကာက Please ျဖစ္ဖို႔ထက္ ကုိယ့္ျပည္သူလူထုက ေက်နပ္ဖုိ႔ လုိပါတယ္ဗ်ာ။ အဓိက ဒါပါပဲ။”
ဆုိေတာ့ အခု ျပည္သူလူထုကေရာ ေက်နပ္ေနၾကတယ္လို႔ ထင္ပါသလား။
“ထင္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ လာၿပီး ေမးျမန္း စုံစမ္းၾကည့္ရင္ လူထုက ေတာ္ေတာ္ေလး သေဘာက်တဲ့ အေနအထား ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အစုိးရအဖြဲ႕ရဲ႕ ရက္တုိတိုကာလအတြင္း ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို။ လႊတ္ေတာ္က ကုိယ္စားလွယ္ေတြေရာ ေျပာၾက ဆုိၾကတယ္။ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ႀကိဳက္တယ္ဆုိရင္ ဒါ ျပည္သူ႔အသံပါပဲ။ က်ေနာ္တုိ႔က လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္မလာတဲ့ ႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြရဲ႕ သေဘာထားေတြ၊ အသံေတြလည္း နားေထာင္ပါတယ္။ အားလုံးေလာက္ နီးပါးက က်ေနာ္တုိ႔ ၾကားသေလာက္ကေတာ့ သေဘာက်ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ အဆင္ေျပတဲ့သေဘာ ရွိပါတယ္။”
က်ေနာ္ ႏုိင္ငံတကာဆုိလို႔ ေမးရတာပါ၊ ဥပမာ အာဆီယံ ဥကၠ႒လုပ္မယ့္ ကိစၥမ်ဳိးမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အလွည့္က် ပထမတခါ လက္လႊတ္ခဲ့ရၿပီ၊ ဒီတႀကိမ္မွာ လုပ္မယ္ဆုိၿပီး ျပင္ဆင္ေနတာ ၾကားရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္းပဲ ႏုိင္ငံတကာက ဒီစကားကို ေျပာၾကပါတယ္။ လက္ေတြ႕ အေျပာင္းအလဲကို ေစာင့္ၾကည့္ပါဦးဆုိၿပီး ေျပာေနၾကပါတယ္။ ဆုိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ သေဘာထားကိုလည္း က်ေနာ္ ထည့္ၿပီး ၾကည့္တာပါ။
“အာဆီယံ ဥကၠ႒က ျမန္မာႏုိင္ငံ အလွည့္က်တဲ့ အခ်ိန္တုန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံက အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးလို႔ ဒီႏွစ္ေတာ့ မလုပ္ေသးဘူး ဆုိတဲ့အခါမွာ အာဆီယံ အဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံအားလုံးက ျမန္မာႏုိင္ငံက အဆင္သင့္ ျဖစ္ပါၿပီလို႔ ေျပာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဥကၠ႒အလွည့္ ယူပါလုိ႔ အားလုံး သေဘာတူၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။”
ဆုိေတာ့ ဒီတႀကိမ္မွာလည္းပဲ ဥကၠ႒အလွည့္ကုိ ေပးမယ္လို႔ ယူဆတယ္ေပါ့။
“ယူဆပါတယ္။ ဒါက အာဆီယံ ႏုိင္ငံအတြင္းမွာ Consensus သေဘာနဲ႔ လုပ္တဲ့ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။”
က်ေနာ္ေျပာတာက အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ ျဖစ္ေနတဲ့ မာတီေပါ့ေလ၊ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ဟုိေန႔က ေျပာေနလို႔ပါ။ ဒီဟာကို ေစာင့္ၾကည့္ဖုိ႔ လုိေသးတယ္၊ ဘာညာ ဆုိၿပီးေတာ့။ လက္ေတြ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ ရွိမရွိ ဆုိတာကုိ ၾကည့္ခ်င္တယ္ ဆုိၿပီးေတာ့။
“ဒါ ဘယ္လိုေျပာေနသည္ျဖစ္ေစ မူလ သေဘာတူညီခ်က္ကို တန္ဖုိးထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ေနာက္တခုက လူထုရဲ႕ ေက်နပ္မႈဆုိလုိ႔ လူထုဆုိလို႔ က်ေနာ္ အမ်ားဆုံး ၾကားရတဲ့ ညည္းတြားသံက လယ္သမားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လယ္သမားေတြရဲ႕ လယ္ယာေျမကို သိမ္းယူတယ္၊ သိမ္းယူတာဟာ အစိုးရနဲ႔ ရင္းႏွီးတဲ့၊ အာဏာပုိင္ ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးတဲ့ လူေတြရဲ႕ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းအတြက္ သုံးတယ္၊ လယ္သမားေတြက နစ္နာတယ္၊ အဲဒါကို တုိင္ၾကတယ္။ တုိင္ေတာတာေတြ အမ်ားႀကီး ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီကိစၥေရာ ဘယ္လုိ ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ပါလဲခင္ဗ်၊ လႊတ္ေတာ္က။
“အဲဒီကိစၥေတြ က်ေနာ္တို႔ လႊတ္ေတာ္မွာလည္း ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာလည္း အဆုိေတြ တင္သြင္းတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရကို တိုက္တြန္းေၾကာင္း လုပ္တယ္။ အစုိးရအဖြဲ႕ကလည္း ျပန္ရွင္းေပးေနပါတယ္၊ ဒီဥစၥာေတြ။ ဒီကိစၥေတြ အားလုံးကို အကုန္လုံး ျပန္ရွင္းေပးမယ့္သေဘာ ရွိပါတယ္။”
ဒါေပမဲ့ ဒီေန႔ၾကားရတာကေတာ့ ရန္ကုန္တုိင္း ေဒသႀကီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က သြားၿပီးေတာ့ လယ္သမားေတြကုိ စပါးစိုက္တာဟာ ဘာမွလည္း မျဖစ္စေလာက္သာ ျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဆုိတာ အၿမဲရွိတယ္၊ လယ္သမားေတြက မင္းတုိ႔ ဒီလယ္ကုိ လုပုိင္ခြင့္ မရွိဘူး၊ မပုိင္ဘူးလုိ႔ ေျပာသြားတယ္လုိ႔ ၾကားရပါတယ္။
“က်ေနာ္ေတာ့ မၾကားဘူးခင္ဗ်၊ အဲဒါ။ ဒါကေတာ့ ရန္ကုန္တုိင္းကိစၥဆုိေတာ့ ရန္ကုန္တုိင္းကို ေမးရင္ ေကာင္းမယ္ထင္တယ္။ က်ေနာ္ ေသခ်ာ မသိပါဘူး။”
ေနာက္ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡကိုလည္း လႊတ္ေတာ္မွာတင္ၿပီး ေဆြးေႏြးၾကတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္က အမ်ားဆႏၵအရ ဒီကိစၥကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းႏုိင္မယ့္ အလားအလာ ဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲခင္ဗ်။
“လႊတ္ေတာ္ဆုိတာကေတာ့ အေျဖရွာၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရကို တိုက္တြန္းေၾကာင္း လုပ္ရမွာေပါ့။ တကယ္ လက္ေတြ႕လုပ္ရမွာေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ အစိုးရပါပဲ။”
လႊတ္ေတာ္က တုိက္တြန္းတာေတြ ရွိပါၿပီလား အခုေလာေလာဆယ္၊ အစိုးရကို ဘယ္လုိနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းရမယ္ဆုိတာ။
“ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြကုိ လႊတ္ေတာ္က ၂ ရပ္ တၿပိဳင္တည္း က်င္းပေနတာေပါ့။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဘက္မွာလည္း ရွိသင့္သေလာက္ ရွိပါတယ္။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ဘက္မွာလည္း ရွိသင့္သေလာက္ ရွိပါတယ္။”
အခု ျမန္မာႏုိင္ငံ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္းထဲက ပုဂၢဳိလ္ေတြထဲမွာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးကို တက္တက္ႂကြႂကြ လုပ္ခ်င္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ရွိသလုိ တခ်ဳိ႕ကလည္း မလုပ္လုိၾကဘူး၊ သိပ္ၿပီးေတာ့ စိတ္အားထက္သန္မႈ မရွိဘူးလုိ႔ တြက္ၾကပါတယ္။ ဥပမာတခု အေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဗြီအုိေအက ေဒၚခင္စုိး၀င္းေရာက္ေတာ့ ဒီမုိကေရစီေန႔ အခမ္းအနား က်င္းပတဲ့အခါမွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဘက္မွာေတာ့ လြတ္လပ္စြာေမး၊ ႀကိဳက္သလုိ ေျဖၾကလုိ႔ ေျပာေပမဲ့ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒါမ်ဳိး ဘာမွ ခြင့္မျပဳဘူး၊ ေမးခြင့္မရဘူး၊ ပိတ္ထားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဆုိေတာ့ ဒါကိုၾကည့္ရင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုိသူ၊ မလိုသူလုိ႔ ေျပာႏုိင္တယ္လို႔ တခ်ဳိ႕ကလည္း သုံးသပ္ၾကပါတယ္။
“ဒါ ေဒၚခင္စုိး၀င္း ေသခ်ာမသိလို႔ ျဖစ္မယ္။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္မွာ က်ေနာ္ကိုယ္တုိင္ ေၾကညာတာပဲ၊ ဒီမုိကေရစီေန႔မွာ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ရင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ၾကပါဆုိၿပီးေတာ့ ၁၄ ရက္ေန႔က က်ေနာ္ကုိယ္တုိင္၊ ဥကၠ႒ကုိယ္တုိင္ လႊတ္ေတာ္ကို ေၾကညာတာပဲ။ ၁၅ ရက္ေန႔ ဒီမုိကေရစီေန႔လည္း က်ေနာ္နဲ႔ ဟုိဘက္က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒နဲ႔ တုိင္ပင္ၿပီး လုပ္တာပါ။ အဲဒီေန႔မွာလည္း မီဒီယာေတြ အကုန္လုံးဖိတ္၊ ဖိတ္ၿပီးေတာ့ Open to All၊ Transparency ရွိရွိ လုပ္မယ္ဆုိၿပီး လုပ္တာပါ။ ႏုိင္ငံတြင္းကို လာေရာက္ရဲ႕သားနဲ႔ ခုနလုိ သတင္းအမွား ယူသြားတယ္ဆုိေတာ့ သတင္းအမွား ယူသြားတဲ့သူရဲ႕ တာ၀န္ပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။”
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္မွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သတင္းယူခြင့္ မရခဲ့ဘူးဆုိတဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္ရဲ႕ အဲဒီလုိ ေျဖရွင္းခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေနျပည္ေတာ္ကို သြားၿပီးေတာ့ သတင္းယူခဲ့တဲ့ ဗြီအုိေအ ျမန္မာပုိင္း အယ္ဒီတာ ေဒၚခင္စုိး၀င္းက အခုလို တုံ႔ျပန္ ေျပာဆုိပါတယ္။
“စက္တင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔က က်င္းပခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ ဒီမုိကေရစီေန႔ အခမ္းအနား အၿပီးမွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရးရာေကာ္မတီေတြ၊ ႀကံ့ခုိင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ ကုိယ္စားလွယ္ ဦးေဌးဦး ဦးေဆာင္တဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရးရာေကာ္မတီ ၁၂ ဖြဲ႕က သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ျပည္တြင္း သတင္းမီဒီယာ အဖြဲ႕ေတြထဲက Sky Net ႐ုပ္ျမင္သံၾကား သတင္းဌာနက သတင္းေထာက္ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္ ေမးတဲ့အထဲမွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ ကုိယ္စားလွယ္ေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္းခြင့္ ရေပမဲ့ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ဘက္မွာက်ေတာ့ ေမးခြင့္မေပးဘူး၊ အဲဒါ ဘာေၾကာင့္ပါလဲလို႔ သူက ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ပါတယ္။
“သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဘက္က က်င္းပတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ဘက္က ကိစၥကုိ ေျဖဆုိမေပးႏုိင္ပါဘူး ဆုိၿပီးေတာ့ ျပန္ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္မွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိဘူးလုိ႔ က်မက သုံးသပ္လုိက္တာပါ။”
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္တြင္းမွာ သတင္းယူလုိ႔ ရခြင့္၊ မရခြင့္ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္ရဲ႕ ေျဖရွင္းခ်က္အေပၚ ဗြီအုိေအ ျမန္မာပုိင္း အယ္ဒီတာ ေဒၚခင္စုိး၀င္းက တုံ႔ျပန္ ေျပာဆုိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။