ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာေရးရာ (အပိုင္း- ၅)

ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာေရးရာ (အပိုင္း- ၅)

Beijing's Policy Dilemma

တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းေတြမွာ choke points ေတြ ရွိေနပါတယ္။ အဆိုးဆံုးတခုကေတာ့ မလကၠာေရလက္ၾကားျဖစ္ပါတယ္။ မလကၠာေရလက္ၾကားကို တရက္ပိတ္ဆို႕လိုက္တာနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံထဲမွာ အဓိကရုဏ္းျဖစ္သြားႏိုင္ေၾကာင္း တရုတ္တပ္မေတာ္မွ အရာရွိတဦးက ခန္႕မွန္းထားဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မလကၠာေရလက္ၾကားကို ေရွာင္ရွားျပီး တရုတ္ႏိုင္ငံထဲကို ေရနံနဲ႕ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ေတြ သယ္ယူ ႏိုင္မယ့္ ပိုက္လိုင္းေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျဖတ္ျပီး တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးက တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အေရးၾကီးေသာ မူ၀ါဒေရးရာ မဟာဗ်ဴဟာတခုျဖစ္ပါတယ္။ တျခား choke points ေတြကေတာ့ ေတာင္ရုတ္ပင္လယ္ထဲမွာရွိတဲ့ Lombok ၊ Makassar နဲ႕Sunda Straits ေရလက္ၾကားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေဒသအခ်ိဳ႕ဟာ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ထဲက ပင္လယ္ေရေၾကာင္းကို မွီခိုေနရတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ အေရးဟာ တရုတ္အတြက္ ေရေၾကာင္းဆိုင္ရာ အေရးၾကီးျပႆနာတရပ္ျဖစ္လာပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ကာလအတြင္းမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ ဘာေတြ ျဖစ္ခဲ့လဲဆိုတာကို နားမလည္ထားရင္ ယေန႕ေခတ္ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံရဲ႕ ေရတပ္ မူ၀ါဒေတြ၊ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို နားလည္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ေၾကာင္း စစ္ေရးပညာရွင္ေတြက ဆိုထားၾကပါတယ္။ ၁၉ ရာစုေခတ္ Qing Dynasty လက္ထက္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ နယ္ေျမပိုင္နက္ေတြဟာ ျဗိတိသွ်အင္ပါယာ၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ပန္နဲ႕ ရုရွားႏိုင္ငံေတြရဲ႕ လက္ေအာက္ကို က်ေရာက္ခဲ့ရပါတယ္။ (၂၀) ရာစုမွာလဲ Shandong peninsula နဲ႕ မန္ခ်ဴရီးယားတို႕ကို ဂ်ပန္က သိမ္းပိုက္ခဲ့ပါတယ္။ (၁၉) ရာစုနဲ႕ (၂၀) ရာစုအေစာပိုင္းကာလေတြမွာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံတို႕အၾကားမွာ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြအရ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက တရုတ္ရဲ႕ အဓိက ဆိပ္ကမ္းျမိဳ႕ေတာ္ၾကီးေတြကို Treaty Ports ေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ျပီး ထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ခဲ့ရတာဟာ ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ မူ၀ါဒေတြနဲ႕ ေခတ္မွီေရတပ္မေတာ္ မရွိခဲ့လို႕ ျဖစ္ရတယ္လို႕ တရုတ္မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ထားကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံက ခ်မွတ္တဲ့ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေတြမွာ "လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ႏွစ္ရာေက်ာ္က ျဖစ္ပြားခဲ့သကဲ့သို႕ တရုတ္၏ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားမွ ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္းမ်ား ထပ္မံျဖစ္ပြားျခင္း မရွိေစရ “ ဆိုတဲ့ strategic space တခုကို အေျခတည္ထားပါတယ္။

ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အေရး အပါအ၀င္ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားကာကြယ္ေရး မူ၀ါဒဟာ Finlandization ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလဲ အခ်ိဳ႕ ပညာရွင္မ်ားက ခန္႕မွန္းေျပာဆိုၾကပါတယ္။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲ ကာလတြင္းက Finland ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒကို ဆိုဗီယက္က ပံုသ႑ာန္တမ်ိဳးနဲ႕ လႊမ္းမိုးထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းဟာ overt ပံုစံမဟုတ္ေပမယ့္ Finland ႏိုင္ငံက အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြ အားလံုးဟာ ဘယ္လိုက႑ေတြမွာ ဆိုဗီယက္ရဲ႕ ၾသဇာကို လြန္ဆန္လို႕ မရႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႕ လြန္ဆန္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ထိပါးခံရေတာ့မယ္ဆိုတာကို နားလည္ျပီး ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆိုဗီယက္အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားကို ထိခိုက္မယ့္ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒတြကို မလုပ္ေဆာင္ရဲၾကပါဘူး။ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ဒီမူ၀ါဒကို အေရွ႕ေတာင္အာရွရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအေပၚမွာ က်င့္သံုးထားေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ျပထားၾကပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ဒီလို Finlandization သ႑ာန္ကို ထိုင္၀မ္အတြက္လဲ က်င့္သံုးထားပါတယ္။ တရုတ္ျပည္မၾကီးနဲ႕ ထိုင္၀မ္အၾကားမွာ အပတ္စဥ္ ကုန္သြယ္ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြ ရာနဲ႕ခ်ီျပီး သြားလာေနေပမယ့္ တရုတ္ျပည္မၾကီးကေန 1,500 short-range ballistic missiles ေတြဟာ ထိုင္၀မ္ကို ခ်ိန္ရြယ္ထားတာေၾကာင့္ ထိုင္၀မ္အေနနဲ႕ တရုတ္နဲ႕ ထိပ္တိုက္ျဖစ္မယ့္ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒေတြကို မခ်မွတ္ရဲပါဘူး။ မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးပညာရွင္ Ian Storey ဆိုသူကလဲ တရုတ္ရဲ႕ေဒသတြင္း မူ၀ါဒဟာ coercion နဲ႕ cooperation ေရာေထြးေနတဲ့ မူ၀ါဒျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႕ အထူးသျဖင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားအေပၚမွာ “talk and take.” ျပဳလုပ္ထားေၾကာင္း ညႊန္ျပေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

အျငင္းပြားမွဳျဖစ္ပြားရာ ေရပိုင္နက္က သယံဇာတအရင္းအျမစ္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး Joint Development အဆိုျပဳခ်က္ေတြ တရုတ္ဘက္က တင္ေပမယ့္၊ ဒါကုိ ႏိုင္ငံအမ်ားစုက လက္မခံထားပါဘူး။ ေဘဂ်င္းမွာကလဲ ေနာက္ထပ္ထုတ္ျပစရာ backup plan မရွိပါဘူး။ အျငင္းပြားမွဳ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ေရပိုင္နက္ေတြဟာ တရုတ္ပိုင္နက္ျဖစ္ေၾကာင္း အၾကိမ္ၾကိမ္ အဆိုျပဳထားေပမယ့္လဲ ဒီေရပိုင္နက္ေတြဟာ အျခားႏိုင္ငံေတြရဲ႕ de facto ထိန္းခ်ဳပ္မွဳနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳ လက္ေအာက္မွာပဲ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်က္ကိုလဲ တရုတ္ဘက္ကေန ဘယ္လိုမွ ေျပာင္းလဲလို႕ မရျပန္ပါဘူး။ ဒီလိုသာ အျငင္းပြားမွဳကို ေရရွည္ဆက္လက္ျဖစ္ခြင့္ျပဳထားမယ္ဆိုရင္ တရုတ္ႏိုင္ငံ ပိုင္နက္အျဖစ္ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳခံရမွဳ အခြင့္အလမ္းေတြ တစထက္တစ နည္းပါးလာလိမ့္မယ္ဆိုတာကိုလဲ တရုတ္ႏိုင္ငံက မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ျပလာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ အေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေဘဂ်င္းဟာ မူ၀ါဒေရးရာ conundrum တခုကို ရင္ဆိုင္ေနရျပီလို႕ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ (၁၉၇၈) ခုႏွစ္က Deng Xiaoping အဆိုျပဳခဲ့တဲ့ "အခ်ိဳ႕ေျဖရွင္းလို႕ မရေတာ့တဲ့ ျပႆနာေတြကို ေနာက္ထပ္မ်ိဳးဆက္တခုရဲ႕ လက္ထဲမွာ ထားခဲ့လိုက္ပါ" ဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ ယေန႕ေခတ္ ေတာင္တရုတ္ ပင္လယ္မွာ လက္ေတြ႕ျပႆနာ အေနနဲ႕ ေပၚထြက္လာေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။

တရုတ္အေနနဲ႕ ေခတ္မီွတိုးတက္တဲ့ တပ္မေတာ္ၾကီးကို တစထက္တစ အင္အားၾကီးမားေအာင္ တည္ေထာက္ေနျပီး၊ South Sea Fleet ကို အင္အားျဖည့္ထားျပီး ျဖစ္ေပမယ့္၊ ဒါကို ပါ၀ါျပဖို႕အတြက္သာ အသံုးျပဳသင့္ျပီး၊ လက္ေတြ႕စစ္ပြဲကို ဦးတည္ျခင္း မျပဳသင့္ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြက ဆိုထားၾကပါတယ္။ တရုတ္မူ၀ါဒေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ေဘဂ်င္းအေနနဲ႕ စစ္မက္ျဖစ္ပြားမွဳေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားလာမယ့္ diplomatic costs ကို တြက္ခ်က္ထားျပီး ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ယူဆထားပါတယ္။ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္မွာ တရုတ္ဘက္က စစ္ေရးထိေတြ႕မွဳ စတင္လိုက္တာနဲ႕ အေမရိကန္ရဲ႕ ေဒသတြင္း အားျဖည့္မွဳကို တိုးျမွင့္လိုက္သလို ျဖစ္သြားမွာ ျဖစ္ျပီး၊ ေဘဂ်င္းအေနနဲ႕ ၀ါရွင္တန္ပါ၀င္လာမယ့္ စစ္ပြဲမ်ိဳးေတြကို ေရွာင္ရွားမည္ဟု ယူဆရေၾကာင္း ပညာရွင္အခ်ိဳ႕က ဆိုထားၾကပါတယ္။ ေဘဂ်င္းရဲ႕ လက္ရွိ မဟာဗ်ဴဟာ အက်ိဳးစီးပြားေတြမွာ စစ္အင္အားတိုးခ်ဲ႕မွဳအပါအ၀င္ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳနဲ႕ ျပည္တြင္းလူမွဳေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မွဳ စတာေတြလဲ ပါ၀င္ေနတဲ့အတြက္ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္မွာ စစ္ေရးထိေတြ႕မွဳေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားလာႏိုင္မယ့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြေၾကာင့္ အျခားမဟာဗ်ဴဟာအက်ိဳးစီးပြားေတြကို ထိခိုက္သြား မွာကို ေဘဂ်င္းအေနနဲ႕ စိုးရိမ္ေကာင္း စိုးရိမ္မွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ယူဆခ်က္ေတြလဲ ရွိပါတယ္။

ဒီလိုယူဆခ်က္ေတြေပၚမွာ အေျခခံျပီး ေဘဂ်င္းအေနနဲ႕ စစ္ေရးထိေတြ႕မွဳကို ေရွာင္ရွားလိမ့္မယ္လို႕ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ေပမယ့္ စစ္ေရးနည္းလမ္း မဟုတ္တဲ့ သံတမန္နည္းလမ္းမွာ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ အားနည္းတာကက်ေတာ့လဲ သံသယျဖစ္စရာ ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြနဲ႕ နယ္ေျမအျငင္းပြားဆိုင္ရာ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ စံႏွဳန္းသတ္မွတ္မွဳေတြကို က်င့္သံုးပါတယ္။ Joint Development ကို တရုတ္ႏိုင္ငံဘက္က အၾကိမ္ၾကိမ္ အဆိုျပဳေနေပမယ့္ အေရးပါဆံုးအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ထဲက တရုတ္ပိုင္နက္ကိစၥကိုက်ေတာ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ ထည့္သြင္းျခင္းမရွိပဲ ေဘးဖယ္ထားပါတယ္။ Joint Development ျပဳလုပ္ျခင္းဟာ တရုတ္အေနနဲ႕ compromise ျပဳလုပ္ျခင္းလို႕ အဆိုရွိတာေၾကာင့္ အျငင္းပြားရာ ေရပိုင္နက္ထဲက ကၽြန္းေတြက တရုတ္က ပိုင္ဆိုင္ျပီး၊ အျငင္းပြားမွဳ ဆက္လက္မျဖစ္ပြားေအာင္ compromise လုပ္ေပးလိုက္တဲ့ သေဘာ သက္ေရာက္ေနပါတယ္။

ဒီလို Joint Development မလုပ္မီမွာ အျငင္းပြားမွဳ ျဖစ္ပြားမွဳထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႕ အျငင္းပြားမွဳျဖစ္ပြားရာ ေနရာေတြအေပၚမွာ တရုတ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာရွိတယ္ ဆိုတာ အသိအမွတ္ျပဳေပးရမယ္ဆိုတဲ့ precondition ကလဲ အျခားႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႕ လက္ခံလိုက္နာဖို႕ ခဲယဥ္းပါတယ္။ ေဘဂ်င္းက အဆိုျပဳတဲ့ “joint” ဆိုတဲ့ စကားလံုးကလဲ တရုတ္ႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံတိုင္းနဲ႕ လုပ္ေဆာင္မွဳေတြမွာ ပါတနာျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ တရုတ္ဘက္ကပဲ အေလးသာေနျပီး၊ တျခားႏိုင္ငံအတြက္လဲ လက္ခံဖို႕ ခဲယဥ္းေစပါတယ္။ ဒီလို တျခားႏိုင္ငံေတြက လက္မခံတဲ့ အခ်ိန္မွာလဲ ေဘဂ်င္းဘက္က တျခား back up plan တခု မထုတ္လာပါဘူး။ အျငင္းပြားမွဳမွာ ပါ၀င္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြကလဲ Spratly Islands ေတြဟာ သူတို႕ ေရပိုင္နက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ တရုတ္နဲ႕ ရွယ္ယာလုပ္စရာ မလိုအပ္ဘူးလို႕ ယူဆပါတယ္။ ASEAN diplomat တေယာက္က ေဘဂ်င္းရဲ႕ အဆိုျပဳခ်က္ေတြဟာ ရိုးသားမွဳ မရွိေၾကာင္းနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံက အျငင္းပြားဖြယ္ေရပိုင္နက္ကို တရုတ္ပိုင္ျဖစ္ေၾကာင္း ယံုၾကည္ခ်က္ရွိတယ္ဆိုရင္ အက်ိဳးအျမတ္ရွယ္ယာလုပ္ဖို႕ စဥ္းစားမွာ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ အာဆီယံထဲက ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ သူတို႕ပိုင္နက္ျဖစ္ေၾကာင္း ယံုၾကည္တဲ့အတြက္ ရွယ္ယာလုပ္ဖို႕ စဥ္းစားခ်က္မရွိေၾကာင္း ဆိုခဲ့ပါတယ္။

ဥပေဒေရးရာမွာလဲ တရုတ္က ခ်မွတ္ထားတဲ့ legal precedents ေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာက မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးပညာရွင္ေတြရဲ႕ အျမင္ကို ရွဳပ္ေထြးေစပါတယ္။ ဂ်ပန္ပိုင္ကၽြန္းျဖစ္တဲ့ Okinitorishima ကို မွီျငမ္းျပီး လူအမ်ား အေျခခ်ေနထိုင္ျခင္းမရွိတဲ့ ေသးငယ္ေသာ ကၽြန္းေလးေတြကို continental shelf (သို႕မဟုတ္) EEZ အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးအပ္လို႕ မရေၾကာင္းနဲ႕ ဒီလို က်င့္ထံုးကို ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္မွာ လိုက္နာဖို႕ လိုေၾကာင္း တရုတ္က အဆိုျပဳထားပါတယ္။ ေဘဂ်င္းက ဒီလို သေဘာတရားကို လက္ကိုင္ထားတယ္ဆိုရင္ Spratly Islands နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ သူ႕ရဲ႕ အဆိုျပဳခ်က္ေတြနဲ႕ ကိုက္ညီမွဳ မရွိျပန္ပါဘူး။

နဂါးကိုးေကာင္ ပင္လယ္ထဲမွာ ေမႊ႕ရမ္းေနတဲ့ ေရွးေဟာင္းပံုျပင္ကို ကိုယ္စားျပဳျပီး ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အေရးမွာ တရုတ္ရဲ႕ နဂါးကိုးေကာင္ (Nine Dragons) လို႕ မဟာဗ်ဴဟာအသိုင္းမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ (လက္ေတြ႕မွာေတာ့ 11 actors) တို႕ရဲ႕ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံုေတြကလဲ အေျခအေနေတြကို မရွင္းေစပဲ ပိုမိုရွဳပ္ေထြးလာေစပါတယ္။ နဂါးကိုးေကာင္ထဲမွာ စိုက္ပ်ိဳးေရး၀န္ၾကီးဌာန လက္ေအာက္က Bureau of Fisheries Administration၊ State Oceanic Administration (SOA) လက္ေအာက္ခံ China Marine Surveillance၊ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ ကမ္းရိုးတန္းက ေဒသေတြျဖစ္တဲ့ Hainan, Guangdong နဲ႕ Guangxi ေဒသမ်ားရဲ႕ အစိုးရမ်ား၊ တရုတ္ေရတပ္မေတာ္ (People's Liberation Army Navy)၊ တရုတ္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာန (Ministry of Foreign Affairs)၊ တရုတ္ေရနံ ကုမၸဏီေတြျဖစ္တဲ့ China National Petroleum Corporation (CNPC), China Petrochemical Corporation (Sinopec) နဲ႕ China National Offshore Oil Corporation (CNOOC) စသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား၊ The National Tourism Administration၊ environmental protection ministry၊ ျပည္သူ႕လံုျခံဳေရး၀န္ၾကီးဌာန (public security ministry) လက္ေအာက္ခံ ကမ္းရိုးတန္းေစာင့္ရဲတပ္၊ General Administration of Customs လက္ေအာက္ခံ China Customs Anti-Smuggling Bureau၊ သယ္ယူပို႕ေဆာင္ေရး ၀န္ၾကီးဌာနနဲ႕ တြဲဖက္ထားတဲ့ Maritime Safety Administration (MSA) စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

 

(ပံု ၇- ORGANIGRAMME OF KEY ACTORS IN THE SOUTH CHINA SEA, Source: ICG, 2012)

ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဒီအဖြဲ႕ေတြရဲ႕ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မွဳေတြအၾကားမွာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွဳဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြ ရွိေနပါတယ္။ အဓိကျပႆနာၾကီးတရပ္ကေတာ့ အဖြဲ႕အမ်ားစုဟာ ျပည္တြင္းမူ၀ါဒေတြကို အေကာင္အထည္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ ဖြဲ႕စည္းထားတာေတြ ျဖစ္ေနရာကေန ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒေရးရာထဲမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္သူေတြပါ ျဖစ္လာၾကတာပါပဲ။ ဥပမာအားျဖင့္ National Tourism Administration နဲ႕ ေဒသဆိုင္ရာ အစုိးရေတြက ကမၻာလွည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းတိုးျမွင့္ဖို႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ အျငင္းပြားေရပိုင္နက္ထဲအထိ ခ်ဲ႕ထြင္လာတဲ့အခါ ဒါဟာ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒအေပၚမွာ သက္ေရာက္မွဳေတြ ရွိလာပါေတာ့တယ္။ Bureau of Fisheries Administration ဟာလဲ ျပည္တြင္းေရးမူ၀ါဒေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမွာ ျဖစ္ေပမယ့္၊ အျငင္းပြားမွဳျဖစ္ပြားရာ ဇုန္ေတြထဲမွာ ကင္းလွည့္တာေတြ၊ ႏိုင္ငံျခားေရတပ္က ဖမ္းဆီးထားတဲ့ တရုတ္ေရလုပ္သားေတြကို ကယ္တင္ဖို႕ လုပ္တာေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ ႏိုင္ငံျခားေရးက႑မွာ ၀င္ေရာက္လုပ္ေဆာင္သလို ျဖစ္လာျပန္ပါတယ္။

ဒုတိယျပႆနာကေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနရဲ႕ ပါ၀ါနည္းတဲ့ ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ အျငင္းပြားမွဳေတြ ျဖစ္ပြားတဲ့ ေရပိုင္နက္အေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနဟာ အျခားဌာနေတြကို coordinate လုပ္ရမွာ ျဖစ္ေပမယ့္၊ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနမွာ ဒီလို ပါ၀ါမရွိပါဘူး။ တရုတ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရးတိုးတက္မွဳ ျမင့္မားလာတာနဲ႕အမွ် ျပည္တြင္းေရးရာမွာ အဓိကတာ၀န္ရွိတဲ့ commerce ministry, the finance ministry, the state security ministry, and the National Development and Reform Commission ဌာနေပါင္းစံုက ႏိုင္ငံျခားေရးရာလႊမ္းမိုးမွဳက ပိုၾကီးလာပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနဟာ ဗဟိုစစ္ေကာ္မရွင္ (Central Military Commission) ထက္ အဆင့္နိမ့္ျပီး၊ တရုတ္တပ္မေတာ္က ဗဟိုစစ္ေကာ္မရွင္ကို တိုက္ရိုက္ အစီရင္ခံရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး တရုတ္တပ္မေတာ္ရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနက စြက္ဖက္ခြင့္မရွိသလို၊ အခ်ိဳ႕သတင္း အခ်က္အလက္ေတြကိုလဲ ရွယ္ယာလုပ္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ကိစၥရပ္ေတြမွာ စစ္ေကာ္မရွင္က တိုက္ရိုက္ ကိုင္တြယ္တာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနအေနနဲ႕ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြနဲ႕ bargain လုပ္ႏိုင္တဲ့ ပါ၀ါ မရွိပါဘူး။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနတြင္းက ဌာနခ်င္းအားျပိဳင္မွဳ ျပႆနာကလဲ ရွိပါေသးတယ္။ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အေရးနဲ႕ ပတ္သက္ရင္ Asian affairs department နဲ႕ the North American and Ocean affairs department ေတြက ကိုင္တြယ္ခဲ့ပါတယ္။ (၂၀၀၉) ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အေရးကို ထိေရာက္စြာ ကိုင္တြယ္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ boundary and ocean affairs department ဌာနတခု ထပ္မံ ဖြဲ႕စည္းလာခဲ့ပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ ဌာနသစ္ကလဲ တည္ေဆာက္ဆဲကာလျဖစ္ျပီး၊ အျငင္းပြားမွဳထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ အာရွႏိုင္ငံေလးႏိုင္ငံနဲ႕ ညွိႏွိဳင္းေရးကို Asian affairs department ေအာက္က ႏိုင္ငံတခုခ်င္းေရးရာ ဌာနစုေတြကို ထပ္မံတာ၀န္ေပးထားျပန္တာေၾကာင့္ မူ၀ါဒေတြက စံခ်ိန္စံညႊန္းမရွိပဲ တကြဲတျပား ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဌာနတြင္းျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြေၾကာင့္ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနရဲ႕ တခုတည္းေသာ Internal consensus ကိုေတာင္ ညွိႏွိုင္းလို႕ မရျဖစ္ေန ၾကပါေသးတယ္။

တရုတ္ရဲ႕ Beijing's Policy Dilemma က ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ အျမင္မွာတင္ ရွုပ္ေထြးေစတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးဌာနရဲ႕ boundary and ocean affairs department အေနနဲ႕လဲ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ထဲက ေရပိုင္နက္ေတြကို ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္းအဆိုျပဳထားခ်က္ေတြကို ရုတ္သိမ္းမည္လား၊ သံတမန္နည္းလမ္းနဲ႕ ဘယ္လိုမွ အေျဖထြက္ႏိုင္ဖြယ္မရွိပဲ ဆက္လက္ထားရွိမည္လား ဆိုတာကို dilemma ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဌာနတြင္း အယူအဆကေတာ့ “you don’t have to do it, but you’ll be blamed if you do it and it doesn’t end upaside” and “leave it to the future, smarter generation” ျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားရဲ႕ ေလ့လာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနအတြင္းက ျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြအျပင္ law enforcement agencies ေတြအၾကားက ျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြလဲ ရွိပါေသးတယ္။ ျပည္သူ႕လံုျခံဳေရး၀န္ၾကီးဌာန လက္ေအာက္ခံ ကမ္းရိုးတန္းေစာင့္ရဲတပ္၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၀န္ၾကီးဌာန လက္ေအာက္ခံ Fisheries Law Enforcement Command၊ ေျမယာႏွင့္ အရင္းအျမစ္ေရးရာ ၀န္ၾကီးဌာနရဲ႕ State Oceanic Administration (SOA) လက္ေအာက္ခံ China Marine Surveillance သယ္ယူပို႕ေဆာင္ေရး၀န္ၾကီးဌာန လက္ေအာက္ခံ Maritime Safety Administration နဲ႕ General Administration of Customs လက္ေအာက္ခံ China Customs Anti-Smuggling Bureau စတဲ့ ေအဂ်င္စီေတြအၾကားမွာ ျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြရွိတာေၾကာင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳမွာ အခက္အခဲေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီေအဂ်င္စီေတြထဲမွာ ေျမယာနဲ႕ အရင္းအျမစ္ေရးရာ ၀န္ၾကီးဌာန (land and resources ministry) လက္ေအာက္ခံ China Marine Surveillance နဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးေရး၀န္ၾကီးဌာန (agricultural ministry) လက္ေအာက္ခံ Fisheries Law Enforcement Command တို႕က အင္အားၾကီးမားျပီး၊ maritime surveillance ships နဲ႕ fisheries patrol boats ေတြအျပင္ တပ္အင္အားေတြကိုပါ အျပိဳင္အဆိုင္ တိုးခ်ဲ႕ထားၾကပါတယ္။ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္မွာ တရုတ္နဲ႕ ျဖစ္ပြားတဲ့ ျပႆနာေတြထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ အဓိက တပ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ၀န္ၾကီးဌာနႏွစ္ရပ္လံုးရဲ႕ ႏွစ္စဥ္အစီရင္ခံစာေတြထဲမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေျမျပင္၊ ေရျပင္အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းက အေရးၾကီးဆံုး ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္အျဖစ္ ထည့္သြင္းရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ တပ္ႏွစ္ခုအၾကားျပိဳင္ဆိုင္မွဳကလဲ တစထက္တစ ၾကီးထြားလာပါတယ္။

(ပံု ၈ - ORGANIGRAMME OF LAW ENFORCEMENT AGENCIES IN THE SOUTH CHINA SEA,

Source: ICG, 2012)

ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ထဲက ကမ္းရိုးတန္းေဒသၾကီးႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ Hainan နဲ႕ Guangdong ေဒသဆိုင္ရာ အစိုးရေတြကလဲ စီးပြားေရးအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ လုပ္ေဆာင္ရာမွာ အျခားႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာေစပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးေပၚလစီျဖစ္တဲ့ GDP-oriented policy အရ ေဒသဆိုင္ရာ အစိုးရေတြဟာ စီးပြားေရးရာနဲ႕ ပတ္သက္ရင္ “act first, ask questions later” strategy ကို က်င့္သံုးႏိုင္ပါတယ္။ (၂၀၀၅) ခုႏွစ္မွာ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္မွာ ocean GDP ကို သံုးဆတိုးျမွင့္ေရး ဦးတည္ခ်က္အရ ေဒသဆိုင္ရာ အစိုးရမ်ားဟာ အက်ိဳးအျမတ္ရဖို႕အတြက္ deep-sea fishing မွာ အၾကီးအက်ယ္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳေတြ လုပ္ေဆာင္လာၾကပါတယ္။ ဒီလိုငါးဖမ္းလုပ္ငန္းေတြ တိုးခ်ဲ႕ရာက အျငင္းပြားမွဳျဖစ္ပြားရာ ေရပိုင္နက္ထဲမွာ တျခားေရတပ္ေတြနဲ႕ ထိေတြ႕မွဳေတြ ျဖစ္ပြားလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

တရုတ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ ေရနံကုမၸဏီေတြကလဲ “second Persian Gulf” လို႕ေခၚတဲ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္မွာ ေရနံနဲ႕ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ ရွာေဖြထုတ္လုပ္ေရးကို အားသန္ၾကပါတယ္။ လက္ရွိအေျခအေနထိမွာ အျငင္းပြားမွဳမျဖစ္ပြားတဲ့ ကမ္းရိုးတန္းေတာင္ပိုင္းမွာလဲ drilled wells ေတြ ရွိေပမယ့္ ဘယ္အခ်ိန္မွာ အျငင္းပြားေရပိုင္နက္ကို ေရာက္လာမလဲဆိုတာကို မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္မ်ားက ရင္တမမနဲ႕ ေစာင့္ၾကည့္ ေနၾကပါတယ္။ ငါးဖမ္းအက်ိဳးအျမတ္ထက္စာရင္ ေရနံအက်ိဳးအျမတ္က စစ္ပြဲကို ပိုမိုဦးတည္ေစ ႏိုင္တဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ရွဳပ္ေထြးမွဳေတြ၊ သံသယျဖစ္ပြားဖြယ္ရာေတြ၊ ခန္႕မွန္းရခက္ခဲမွုေတြ ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ တရုတ္ရဲ႕ Beijing's Policy Dilemma ေၾကာင့္ အျငင္းပြားမွဳထဲမွာ တိုက္ရိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႕ သြယ္၀ိုက္ အက်ိဳးစီးပြားရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာတုန္႕ျပန္ခ်က္မ်ား (strategic responses) ကလဲ အသြင္သ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ေပၚထြက္လာျပန္ပါေတာ့တယ္။

အပိုင္း ၆ သို ့

ယခင္အပိုင္းမ်ားဆီသို ့

ခင္မမမ်ိဳး (၁၂၊ ၁၀၊ ၂၀၁၂)

ျပိဳင္တူတြန္းလွ်င္ ေရႊ ့ႏိုင္သည္ ။