ရင္ထဲကေက်ာင္းေတာ္ (ေဆာင္းပါး)

လူတေယာက္ရဲ႕ ဘ၀မွာ တစိမ့္စိမ့္နဲ႕ ျပန္လည္လြမ္းဆြတ္မိတတ္တဲ့ ဘ၀ဟာ ေက်ာင္းသားဘ၀လို႕ ဆိုေလ့ရွိၾကပါတယ္။ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္း ေက်ာင္းသားဘ၀ေတြက အစျပဳလို႕ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀ ေတြအထိ ေက်ာင္းသားဘ၀ရဲ႕ အမွတ္တရေတြက ရင္ထဲမွာ အတိုင္းအတာ တခုအထိ ေနရာယူထားတတ္ပါတယ္။ ကၽြန္မရဲ႕ ရင္ထဲမွာ ဒီလိုေနရာယူထားတဲ့ ေက်ာင္းသားဘ၀ေလးတခု ရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ေမြးဖြားရာဇာတိ၊ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕က အထက (၄) ဆိုတဲ့ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးမွာ ပညာရည္ႏို႕ ေသာက္စို႕ခဲ့ရတဲ့ ေက်ာင္းသားဘ၀ေလးပါပဲ။

ဒီေက်ာင္းေတာ္ၾကီးမွာ (၁၂) တိတိ ပညာသင္ယူခဲ့ရပါတယ္။ သူငယ္တန္းကေန ဆယ္တန္းအထိ ပံုမွန္ဆိုရင္ (၁၁) ႏွစ္သာ ရွိေပမယ့္၊ ရွစ္ေလးလံုးလူထုအေရးေတာ္ပံုကာလမွာ ေက်ာင္းေတြကို တႏွစ္ပိတ္လိုက္တာေၾကာင့္ စာေမးပြဲမက်ပါပဲ ေလးတန္းကို ႏွစ္ႏွစ္တက္လိုက္ရျပီး၊ ဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္ ျဖစ္သြားခဲ့တာပါ။ ဒီေက်ာင္းေတာ္ၾကီးကေန လူ႕ဘ၀အတြက္ အေရးပါတဲ့ အေျခခံပညာအုတ္ျမစ္ကို ကၽြန္မရဲ႕ ဘ၀ထဲမွာ စိုက္ထူေပးခဲ့ပါတယ္။ သင္ရိုး ညြန္းတန္းပညာ တင္သာမကပဲ လူ႕ဘ၀ခရီးလမ္းမွာ လိုအပ္တဲ့ အျခားသင္ခန္းစာေတြကိုလဲ ဒီေက်ာင္းေတာ္ၾကီးနဲ႕ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးရဲ႕ ဥယ်ာဥ္မွဴးဆရာ၊ ဆရာမေတြဆီကေန ေပးအပ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးနဲ႕ ေ၀းသြားခဲ့တာ ရာသီေတြအလီလီ ရွိခဲ့ျပီျဖစ္ေပမယ့္လဲ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးက ေပးအပ္ခဲ့တဲ့ ပညာရပ္ေတြ၊ သင္ခန္းစာေတြ၊ စိတ္ဓာတ္အေမြေတြကေတာ့ ကၽြန္မရဲ႕ ဘ၀ထဲမွာ ရွိေနဆဲ.................။

ဆရာ၊ ဆရာမေတြကလဲ ကၽြန္မရဲ႕ ႏွလံုးသားထဲမွာ ရွိေနဆဲ........................။

(၁) လူထုစကားေျပာပညာ

တခါက ဥေရာပတိုက္၊ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ လူထုဖိုရမ္တခုကို ကၽြန္မ သြားတက္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုဖိုရမ္ေတြမွာ ကမၻာအႏွံ႕က လူထုလွဳပ္ရွားမွဳ တက္ၾကြသူေတြ အစံုအလင္ တက္ေရာက္ၾကပါတယ္။ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ကမၻာတ၀ွမ္းက လူေတြစုစည္းျပီး က်ားမတန္းတူညီမွ်မွဳအေရး၊ ကမၻာ့ပတ္၀န္းက်င္အေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရး၊ လူသားခ်င္းစာနာမွဳ၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ၊ လူမွဳတရားမွ်တမွဳအေရး စတဲ့ က႑မ်ိဳးစံုကို ေဟာေျပာပြဲေတြ၊ အလုပ္ရံုေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ ကင္ပိန္းေတြ ျပဳလုပ္ျပီး ပညာေပးမွ်ေ၀တာ၊ လူထုအင္အားျပတာေတြ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ကမၻာ့စီးပြားေရးကို ႏိုင္ငံၾကီးတခ်ိဳ႕ကပဲ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာေတြ၊ ကမၻာ့လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွဳေတြကို ကန္႕ကြက္ဆႏၵျပၾကပါတယ္။ ဖိုရမ္က်င္းပရာ ေနရာတ၀ိုက္မွာ လွည့္လည္ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ၾကတာေတြရွိသလို၊ လမ္းေလွ်ာက္ခ်ီတက္ပြဲေတြနဲ႕ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္တာ၊ တေနရာမွာ စုေ၀းေဟာေျပာတာေတြလဲ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုဖိုရမ္တခုမွာ လမ္းေလွ်ာက္ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ျပီး၊ စုေ၀းၾကခ်ိန္မွာ မေမွ်ာ္လင့္ပဲ ကၽြန္မရဲ႕ နာမည္ကို မိုင္ခရိုဖုန္းကေန ေခၚသံထြက္လာပါတယ္။ စင္ေပၚလွမ္းၾကည့္လိုက္ေတာ့ အီတလီက သူငယ္ခ်င္း။ သူေခၚလို႕သာ စင္ေပၚေရာက္သြားပါတယ္။ ဘာေျပာရမယ္မွန္း စင္ေပၚေရာက္ခ်ိန္အထိ ကၽြန္မ မသိပါဘူး။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လူထုစည္းေ၀းပြဲေတြ၊ အစည္းအေ၀းေတြမွာ စကားေျပာရမယ္ဆိုတိုင္း အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ မက်န္ရစ္ေအာင္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ေလ့ရွိတာေၾကာင့္ ျပင္ဆင္ထားမွဳ မရွိပဲ ရုတ္တရက္ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူအုပ္ၾကီးေရွ႕ေရာက္သြားခ်ိန္မွာ အနည္းငယ္ လန္႕ေနမိပါေသးတယ္။

ဒါေပမယ့္ အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းေလာက္ေအာင္ကို ကၽြန္မရဲ႕ အေတြးထဲမွာ အထက (၄) က ရုတ္ျခည္း ၀င္လာခဲ့ပါတယ္။ မူလတန္းတုန္းက အျဖစ္အပ်က္ကေလးပါ။ ကၽြန္မတို႕ေက်ာင္းရဲ႕ မူလတန္းေဆာင္ေတြဘက္မွာ ကြင္းျပင္ေလးတခုရွိပါတယ္။ အေဆာင္တခုနဲ႕ တခုၾကားမွာ ေျမမညီတာေၾကာင့္ ကြင္းျပင္ေလးကေန သံုးတန္းေဆာင္လို႕ ေျပာေလ့ရွိၾကတဲ့ ေက်ာင္းေဆာင္အိုၾကီးတခုဘက္ကို သြားရင္ ေလွကားထစ္ အျမင့္ၾကီးေတြကို တက္သြားရပါတယ္။ ကၽြန္မႏွစ္တန္းတုန္းက ေက်ာင္းမွာ ကဗ်ာရြတ္ျပိဳင္ပြဲတခုလုပ္ပါတယ္။ ကဗ်ာရြတ္မယ့္သူက အဲဒီေလွကားထိပ္ကေန ရြတ္ရပါတယ္။ ပရိတ္သတ္ကေတာ့ ကြင္းျပင္ေလးမွာ ထိုင္ျပီးနားေထာင္ၾကရတယ္။ အဲဒီျပိဳင္ပြဲတုန္းက အတန္းပိုင္ဆရာမ၊ ေဒၚခင္ခင္စိုးက ေလွကားေပၚမတက္ခင္မွာ မေၾကာက္ဖို႕ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဆရာမရဲ႕ အားေပးစကားေၾကာင့္ အားတင္းျပီး ေလွကားထိပ္ကေန ပရိသတ္ကို ကဗ်ာရြတ္ျပခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ကို ကၽြန္မ သတိသြားရလိုက္ပါတယ္။ ဒီလို သတိရစိတ္နဲ႕အတူ ကဗ်ာတပုဒ္ကို ကၽြန္မ စရြတ္လိုက္ပါတယ္။ ကၽြန္မ နာမည္ေခၚျပီး မိတ္ဆက္ေပးစဥ္တုန္းက ကၽြန္မနာမည္ ေရွ႕စာလံုးေလးကို ေခၚျပီး အားေပးေအာ္ဟစ္ေနတဲ့ ပရိသတ္ၾကီးက ကဗ်ာေလးထဲမွာ စတင္ နစ္၀င္သြားပါတယ္။ အဲဒီမွာတင္ ကၽြန္မ သိလိုက္ပါျပီ။ ပရိသတ္ရဲ႕ စိတ္၀င္စားမွဳက ကိုယ့္အေပၚမွာ နစ္ေျမာလာျပီဆိုတာကို သိတာနဲ႕ တျပိဳင္နက္ လူထုကို စကားေျပာေနသူတေယာက္ရဲ႕ အရွိန္ကလဲ ျမင့္တက္လာေလ့ရွိစျမဲ။

ေနာက္တခါကေတာ့ ယူေကႏိုင္ငံ၊ စေကာ့တလန္နယ္၊ ဂလက္စဂိုျမိဳ႕မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ကမၻာတ၀ွမ္းက ကမၻာ့ျပည္သူေတြက ေသြးစည္းညီညြတ္မွဳကို ျပသခဲ့ၾကတဲ့ ၂၀၀၇ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလကပါ။ ဂလက္စဂိုျမိဳ႕လယ္ေခါင္က ရင္ျပင္မွာ ျမိဳ႕လူထုက စုေ၀းေရာက္ရွိလာပါတယ္။ ရာဂဏာန္းသာ ခန္႕မွန္းထား ေပမယ့္ တီဗြီသတင္းဌာနေတြအပါအ၀င္ လူအမ်ားစုေ၀းလာၾကတာ ေထာင္ဂဏာန္းျဖစ္သြားပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ ေရွ႕ကေန ေျပာသြားၾကတာမွာ

 ျမန္မာက ေျပာမယ္ဆိုေတာ့ လူထုက ျငိမ္က်သြားပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက အေျခအေနက လူထုၾကီးကို စိတ္အားတက္ၾကြစြာနဲ႕ တင္ျပဖို႕ ေကာင္းတဲ့ ကိစၥမဟုတ္။ ျမန္မာ့အေရးကို စိတ္၀င္စားသူေတြကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းကိုလဲ ျပသဖို႕လိုသလို၊ winning the hearts and minds strategy ကို အသံုးျပဳရမယ့္ အေျခအေနလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ စိတ္ခံစားမွဳကို ထင္ဟပ္ျပရင္း၊ ကိုယ္ေပးခ်င္တဲ့ သတင္းစကားကို ထိေရာက္ေအာင္ ေပးႏိုင္ဖို႕ လိုပါတယ္။

ပရိသတ္ေရွ႕ကို ထြက္စဥ္အခ်ိန္မွာပဲ ဒါကို ဘယ္လိုလုပ္မလဲလို႕ ကၽြန္မ စဥ္းစားေနခဲ့မိပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္မအေတြးထဲကို အထက (၄)က ရုတ္ျခည္း၀င္ေရာက္သြားခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ဆယ္တန္းတုန္းက ရွမ္းျပည္နယ္၊ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕၊ ေဘာလံုးကြင္းမွာ က်င္းပတဲ့ အမ်ိဳးသားေန႕ အခမ္းအနားမွာ အေျခခံပညာေရး ေက်ာင္းသူအေနနဲ႕ အဆိုတင္သြင္းဖို႕ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒီတုန္းက ကၽြန္မဖတ္ၾကားတင္သြင္းရမယ့္ အဆိုကို သံေနသံထားနဲ႕ စနစ္တက်ျဖစ္ေအာင္ အထက္တန္းျမန္မာစာျပႏွစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဆရာမေဒၚခင္ေမရီနဲ႕ ဆရာမ ေဒၚျမင့္ျမင့္သန္းတို႕က တာ၀န္ယူျပီး ေလ့က်င့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ သံေနသံထား၊ စကားျဖတ္၊ ပရိသတ္ဘက္ကို လွည့္ပတ္ၾကည့္ရွဳရမယ့္ အခ်ိန္၊ ေရခ်ိန္အနိမ့္အျမင့္ စတာေတြကို ဆရာမတို႕ေတြက အၾကိမ္ၾကိမ္အခါခါ ျပန္ဖတ္ခိုင္း၊ ေျပာခိုင္းနဲ႕ ေလ့က်င့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါကို ေတြးမိသြားရာက သံေနသံထားကို အသံုးျပဳဖုိ႕ သတိရသြားခဲ့ပါတယ္။ ဆရာမတို႕ရဲ႕ ေက်းဇူးေၾကာင့္ အဲဒီေန႕ကပြဲ ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္လို႕ ဆိုရပါမယ္။ သံေနသံထားေနာက္ကို လိုက္ရင္း ပရိသတ္ရဲ႕ အမူအယာ အေျပာင္းအလဲ၊ မ်က္၀န္းအလင္းအလက္ အေနအထားကို ကၽြန္မေတြ႕ျမင္ခဲ့ရလို႕ပါပဲ။

သိန္းနဲ႕ခ်ီ၊ ေထာင္နဲ႕ခ်ီတဲ့ ပရိသတ္ေတြတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ လူထုစကားေျပာပညာဆိုတာက လူတေယာက္ ဘ၀အတြက္ အေရးပါတဲ့ ပညာရပ္တခုပါ။ တာ၀န္ယူလုပ္ေဆာင္ရတဲ့ အလုပ္ေတြမွာ မူတည္ျပီး အစည္းအေ၀းေတြမွာ အမွာစကားေျပာရတာ၊ တင္ျပေဆြးေႏြးရတာေတြကို လုပ္ငန္းခြင္မွာ ၾကံဳေတြ႕ၾကရစျမဲပါပဲ။ ယူေကႏိုင္ငံက တကၠသိုလ္ေတြမွာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းထြက္တေယာက္အတြက္ လုပ္ငန္းခြင္ကို သယ္ေဆာင္ သြားရမယ့္ အရည္အခ်င္းေတြ သတ္မွတ္ေလ့က်င့္ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီမွာ မပါမျဖစ္ကေတာ့ presentation skills ပါပဲ။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ လူမွုေရးရာ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ကေတာ့ Public Speaking skills ျမင့္တက္လာေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးမွဳေတြပါ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို တကၠသိုလ္မွာမဟုတ္ပဲ အေျခခံပညာ ေက်ာင္းသားဘ၀မွာကတည္းက အကၽြမ္းတ၀င္ရွိလာေအာင္ ေတာင္ၾကီး၊ အထက (၄) ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးရဲ႕ စကားရည္လုပြဲေတြ၊ ေဟာေျပာပြဲေတြ၊ ကဗ်ာရြတ္ပြဲေတြက သင္ၾကားေလ့က်င့္ေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။

(၂) အေျခခံ စစ္ပညာႏွင့္ ဘင္ခရာ

လူတိုင္း အေျခခံ စစ္ပညာ သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ထားသင့္တယ္လို႕ မဆိုခ်င္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အေျခခံစစ္ပညာ သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ထားျခင္းအားျဖင့္ ရရွိတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကလဲ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ လူေတြရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳေတြက ကြဲျပားျခားနားေလ့ရွိပါတယ္။ လူတေယာက္တည္းမွာေတာင္ မ်ဥ္းတေၾကာင္းထဲကို ေျဖာင့္ေျဖာင့္ မေလွ်ာက္ႏိုင္သူေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ကြဲျပားျခားနားတဲ့ လူအမ်ားကို အလုပ္တခုမွာ စုစည္း လုပ္တတ္လာေအာင္ အေျခခံစစ္ပညာက လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေရွ႕ၾကည့္၊ ညာညွိ ဆိုတာကို အမိန္႕တခုရဲ႕ ေအာက္မွာ လုပ္ေဆာင္ျခင္းလို႕ တဘက္က ဆိုႏိုင္သလို၊ အျခားတဘက္ကေနလဲ ကြဲျပားျခားနားမွဳေတြကို ခ်ိန္ဆ ညွိႏွိဳင္းျခင္းလို႕လဲ မွတ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာ လူအမ်ားနဲ႕ ပူးတြဲျပီး၊ ညွိညွိႏွိဳင္းႏွိဳင္းနဲ႕ လုပ္ေဆာင္ရေလ့ ရွိတာေၾကာင့္ teamwork skills ကို လိုအပ္ခ်က္တခုအေနနဲ႕ ထည့္သြင္းထားတတ္ၾကပါတယ္။ အေျခခံစစ္ပညာက ဒီအရည္အခ်င္းကို ပံ့ပိုးေပးပါတယ္။

အမိန္႕ေပးျခင္း၊ အမိန္႕နာခံျခင္းဆိုတာ ေနရာတိုင္းအတြက္ မေကာင္းေပမယ့္၊ အသံုး၀င္တဲ့ ေနရာေတြလဲ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ လူအမ်ားနဲ႕ လုပ္ေဆာင္တဲ့ အလုပ္ေတြမွာ အမိန္႕ဆန္ဆန္ၾကီး မဟုတ္ရင္ေတာင္ စီမံခန္႕ခြဲမွဳရွိဖို႕ေတာ့ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီစီမံခန္႕ခြဲေရးရဲ႕ အဓိက တာ၀န္ေတြထဲမွာ leadership နဲ႕ command and control ကလဲ အတိုင္းအတာတခု အထိေတာ့ ပါ၀င္ပတ္သက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မွီ စီးပြားေရးစီမံခန္႕ခြဲမွဳ မဟာဘြဲ႕လြန္သင္တန္း (အမ္ဘီေအ) သင္တန္းေတြမွာ leadership ကို ဘာသာရပ္ တခုအေနနဲ႕ေတာင္ ထည့္သြင္းသင္ၾကားေပးေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ဒီလို ဦးေဆာင္မွဳ၊ အမိန္႕နာခံမွဳ၊ အမိန္႕ေပးမွဳ အရည္အခ်င္းေတြ၊ အစုအဖြဲနဲ႕ ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြကို အထက (၄)၊ ေတာင္ၾကီးရဲ႕ ဘင္ခရာအဖြဲ႕မွာ စတင္ဆည္းပူးေလ့က်င့္ခြင့္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။

ကၽြန္မတို႕ ေျခာက္တန္းမွာတုန္းက ဘင္ခရာသင္တန္းေတြ ေက်ာင္းမွာ ဖြင့္ေတာ့ ေမာမွာစိုးလို႕ စိန္ေျပးတမ္းေတာင္ မကစားတဲ့ ကၽြန္မက မတက္ခ်င္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမၾကီး ေဒၚေအးခ်စ္က ေအတခန္းလံုး ပါရမယ္လို႕ ဆိုထားေၾကာင္း ဆရာမေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ က်န္းမာေရးမေကာင္းသူအခ်ိဳ႕က လြဲလို႕ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားပါတာေၾကာင့္ မလြန္ဆန္သာပဲ ပါလိုက္ရပါတယ္။ ေနပူၾကီးထဲမွာ အေျခခံစစ္ပညာသင္တန္း တက္ၾကရပါတယ္။ သက္သာ၊ ေအးေစ က အစျပဳလို႕ အုပ္စုလိုက္ ခ်ီတက္လမ္းေလွ်ာက္တာ၊အေလးျပဳတာေတြကိုပါ သင္ၾကရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ဘင္ခရာသင္တန္းကို ဆက္တက္ၾကရပါတယ္။ ကၽြန္မက ပေလြမွဳတ္ရပါတယ္။ ဘင္ခရာအဖြဲ႕မွာ ႏွစ္ႏွစ္တာ ပါ၀င္ခဲ့ရတဲ့ အေတြ႕အၾကံဳေလးေတြဟာ အသင္းအဖြဲ႕နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ညွိႏွိဳင္းလုပ္ေဆာင္တတ္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ၊ ကိုယ္တေယာက္တည္းေကာင္းလို႕ မရပဲ တသင္းလံုးေကာင္းဖို႕ အေရးၾကီးတယ္ဆိုတဲ့ အသင္းအဖြဲ႕ စိတ္ဓာတ္ေတြ၊ ညီညြတ္မွဳေတြ၊ ကိုယ္စားျပဳေဆာင္ရြက္တတ္မွဳ အရည္အခ်င္းေတြကို တိုးေစခဲ့ပါတယ္။

ဒီတုန္းက မေမ့ႏိုင္စရာ အျဖစ္အပ်က္ေလးတခုလဲ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ စေနေန႕တရက္မွာ သင္တန္းေလ့က်င့္ဖို႕ ရွိေပမယ့္လ ေမေမနဲ႕ ျမိဳ႕ထဲ လိုက္သြားခ်င္တာေၾကာင့္ သင္တန္းမရွိဖူးဆိုျပီး သင္တန္းလစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ တနလာၤေန႕သင္တန္းေလ့က်င့္ခ်ိန္က်ေတာ့ စေနေန႕ ပ်က္ကြက္တဲ့လူေတြကို ဆရာမေတြက ရိုက္ႏွက္ဆံုးမ ပါေတာ့တယ္။ ဒီတုန္းက ဆရာမေဒၚခင္ႏုႏုက ၀ါးျခမ္းျပားနဲ႕ ကၽြန္မ ေျခသလံုးကို သံုးခ်က္ေလာက္ ခပ္ဆတ္ဆတ္ရိုက္ရင္း " ကိုယ္ကပ်က္ကြက္ေနခ်ိန္မွာ သူမ်ားေတြက တဖြဲ႕လံုးေကာင္းဖို႕ ၾကိဳးစား ေလ့က်င့္ ေနၾကတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မရွက္ဘူးလား" လို႕ ေမးလိုက္ပါတယ္။ ကၽြန္မ ေတာ္ေတာ္နာသြားပါတယ္။ တုတ္ထက္ စကားက ပိုနာသြားေစခဲ့တာပါ။ ေနာက္ပိုင္း လူသားပီပီ သက္သာရာရဖို႕ ေရသာခို အေခ်ာင္လိုက္ ခ်င္စိတ္ေလး ၀င္လာတိုင္း ဒီအျဖစ္အပ်က္ေလးကို သတိသြားရမိပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မရွက္ရေအာင္ ကၽြန္မ ထိန္းသိမ္းျဖစ္သြားခဲ့ပါေတာ့တယ္။

(၃) စာဖတ္၊ စာေရး ၀ါသနာႏွင့္ သုေတသနပညာ

ကၽြန္မရဲ႕ ပင္ကိုယ္က စာဖတ္၊ စာေရး ၀ါသနာပါပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၀ါသနာကို ပိုမိုရင့္သန္လာေအာင္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးလိုက္တာက ကၽြန္မရဲ႕ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးပါပဲ။ ငါးတန္းကေန ဆယ္တန္းအထိ ေက်ာင္းအဆင့္၊ ျမိဳ႕နယ္အဆင့္၊ ခရိုင္အဆင့္၊ ျပည္နယ္အဆင့္၊ ဗဟိုအဆင့္ စာစီစာကံုးျပိဳင္ပြဲေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာမွာ တခါတရံလဲ ကိုယ့္ဆႏၵနဲ႕၊ တခါတရံလဲ ဆရာမမ်ားရဲ႕ တိုက္တြန္းခ်က္ေတြနဲ႕ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေခါင္းစဥ္မ်ိဳးစံုနဲ႕ ျပိဳင္ပြဲေတြျဖစ္တာေၾကာင့္ မျဖစ္မေန စာေတြဖတ္ခဲ့ရပါတယ္။ စာေရးေလ့က်င့္ရပါတယ္။ အခ်က္အလက္ေတြ စုစည္းရပါတယ္။ ျပိဳင္ပြဲေတြမွာ ဆုရဖို႕အတြက္ ေက်ာင္းစာျပင္ပ စာမ်ားစြာကို ဖတ္ရွဳေလ့လာ၊ အခ်က္အလက္ေတြ စုစည္းရာက မွတ္စုစာအုပ္ေလးေတြ သံုးျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္စာေရးဆရာက ဘယ္ခုႏွစ္က ဘယ္စာအုပ္ထဲမွာ ဘယ္လိုေရးထားခဲ့တယ္ဆိုတာကို မွတ္စုစာအုပ္ေလးနဲ႕ မွတ္တတ္လာတဲ့ အေလ့အထဟာ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ကၽြန္မ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းရမယ့္ သုေတသီသမား တေယာက္ ဘ၀ရဲ႕ အေျခခံျဖစ္လာလိမ့္မယ္ဆိုတာ ကၽြန္မ ဒီတုန္းက မသိခဲ့ပါဘူး။ ေက်ာင္းက နံရံကပ္စာေစာင္ေလးေတြ၊ ကဗ်ာစာအုပ္ထုတ္ေ၀ေရးေတြမွာ ပါ၀င္ျဖစ္ခဲ့တာေတြက တဆင့္ ေနာင္တခ်ိန္မွာ အြန္လိုင္းမဂၢဇင္းတခုရဲ႕ အယ္ဒီတာလုပ္ျဖစ္သြားလိမ့္မယ္လို႕လဲ မသိခဲ့ရိုး အမွန္ပါ။ အင္တာနက္ဆိုတာေတာင္ ဘာမွန္းမသိတဲ့ ဒီကာလေတြက ဘေလာ့ဂါဆိုတာ ျဖစ္လာမယ္လို႕လဲ ေယာင္လို႕ေတာင္ ေတြးမိခဲ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အထက  

 (၄) ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးမွာ ကၽြန္မဘ၀ အနာဂတ္ရဲ႕ အရိပ္အေယာင္ေတြ စေျပးေနခဲ့တယ္ဆိုတာ ေနာက္ပိုင္းျပန္စဥ္းစားမိမွပဲ ေရးေရးေလး ျမင္မိလာပါေတာ့တယ္။ စာေစာင္ေတြ၊ မဂၢဇင္းေတြထဲမွာ ကၽြန္မရဲ႕ စာတိုေပစေလးေတြ ပါရင္ အေမာတေကာ သြားေျပးေျပာဖို႕ ဆရာမေတြ ကၽြန္မေဘးမွာ မရွိေနေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ စာတိုေပစေလးေတြ ေရးျဖစ္လာတဲ့အခါတိုင္း ကၽြန္မသြားေျပးေျပာေလ့ရွိတဲ့ ခုနစ္တန္းဆရာမ ေဒၚေနာ္စာထူး၊ ရွစ္တန္းဆရာမ ေဒၚခင္ႏွင္းရီ၊ ေဒၚမိမိလွိဳင္၊ ကိုးတန္း-ဆယ္တန္းဆရာမ ေဒၚခင္ေမရီ၊ ေဒၚျမင့္ျမင့္သန္းတို႕ရဲ႕ ပံုရိပ္ေတြကိုေတာ့ မေန႕ကအလား ျမင္ေယာင္မိဆဲပါပဲ။

(၄) ကိုယ္စားျပဳစိတ္

အျပိဳင္အဆိုင္စိတ္ရွိတာက မေကာင္းေပမယ့္ ကိုယ္စားျပဳစိတ္ ရွိတာကေတာ့ ေကာင္းတယ္လို႕ ကၽြန္မယူဆပါတယ္။ ျမိဳ႕နယ္၊ ခရိုင္၊ ျပည္နယ္၊ ဗဟိုအဆင့္ ျပိဳင္ပြဲေတြကို သြားေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္ရခါနီးတိုင္း ဆရာမၾကီး ေဒၚေအးခ်စ္က မွာတဲ့ စကားတခြန္းရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းဂုဏ္ေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစား ဆိုတဲ့ စကားပါ။ ဒီစကားက ကၽြန္မအတြက္ေတာ့ အလြန္အေရးၾကီးခဲ့ပါတယ္။ အထက (၄) အတြက္ ပထမဆုရေအာင္ ယူခဲ့ပါမယ္ ဆိုတဲ့ စကားကို အၾကိမ္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ ကၽြန္မ ျပန္ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ အေျပာနဲ႕ အလုပ္ညီဖို႕ကိုလဲ အၾကိမ္မ်ားစြာ ၾကိဳးစားခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီလို ကိုယ္စားျပဳစိတ္ကို ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးက ခြဲခြာျပီးခ်ိန္မွာလဲ ကၽြန္မဆက္လက္သယ္ယူသြားခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိန္ကာလ၊ အေျခအေနေတြအရ ႏိုင္ငံရပ္ျခားေရာက္သြားခ်ိန္မွာ အထက (၄) ကေန၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳမွဳဆီကို ထပ္ဆင့္ ေရြ႕ေလ်ာသြားခဲ့ပါတယ္။ ပညာသင္ယူခ်ိန္မွာ ျမန္မာေက်ာင္းသား၊ ပညာသင္ၾကားေပးခ်ိန္မွာ ျမန္မာဆရာမ၊ အျခားအလုပ္ခြင္ေတြမွာ ျမန္မာလူမ်ိဳး ဆိုတာကို ကၽြန္မရဲ႕ ရင္ထဲမွာ ကိုယ္စားျပဳျဖစ္သြားပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာ အလုပ္ခြင္ေတြမွာ တဦးနဲ႕ တဦးမိတ္ဆက္ၾကရင္ ဘာလူမ်ိဳးလဲဆိုတာကို ေမးေလ့ရွိပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ကြဲကြာျပီး အခ်ိန္ကာလၾကာသြားရင္ ကိုယ့္နာမည္ကို မမွတ္မိၾကေတာ့ေပမယ့္ ျမန္မာတေယာက္နဲ႕ ဆံုခဲ့ဖူးတယ္၊ အလုပ္တူတူ လုပ္ခဲ့ဖူးတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ သူတို႕ေတြ မွတ္မိၾကလိမ့္မယ္လို႕ ေတြးမိခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ ျမန္မာဆိုတာကို သူတို႕စိတ္ထဲမွာ ဘယ္လိုအမွတ္ေပးထားခဲ့မလဲ။ ေတာ္တယ္လို႕ မသတ္မွတ္ရင္ေတာ့ လူပ်င္း၊ လူဖ်င္း၊ လူညံ့လို႕ မသတ္မွတ္ခံရေအာင္ ၾကိဳးစားဖို႕ လိုတယ္ဆိုတဲ့ စိတ္က ကၽြန္မရဲ႕ အေတြးထဲမွာ ခို၀င္ေနပါတယ္။ ဒီလို ကိုယ္စားျပဳစိတ္ကို ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးက ကၽြန္မရဲ႕ ရင္ထဲမွာ ေမြးျမဴေပးခဲ့တာပါပဲ။

(၅) သင္ၾကားျခင္းအႏုပညာ

ဆရာဆိုတာ တပည့္တေယာက္ရဲ႕ ႏွလံုးသားမွာ အျမဲတမ္းစြဲထင္က်န္ရစ္သြားေစတဲ့ ပံုရိပ္တခုပဲ ဆုိတဲ့ စကားတခြန္းကို ၾကားဖူးပါတယ္။ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးမွာ ဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္တာ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ ဘ၀ထဲမွာ ဆရာ၊ ဆရာမ မ်ားစြာနဲ႕ ဆံုဆည္းခဲ့ရပါတယ္။ စာသင္ၾကားဟန္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ဆံုးမနည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ အၾကားမွာ ပညာအေမြေတြ ရခဲ့ပါတယ္။ ငယ္စဥ္တုန္းကေတာ့ ပညာသင္ယူခဲ့ရတယ္လို႕ပဲ ထင္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ သင္ၾကားျခင္း အႏုပညာအေမြကိုပါ ရရွိခဲ့တယ္ဆိုတာ ကိုယ္တိုင္ဆရာျဖစ္မွပဲ ရိပ္မိသိရွိလာခဲ့တာပါ။ ရံဖန္ရံခါမွာ မသိလိုက္၊ မသိဘာသာနဲ႕ ငယ္ဆရာတေယာက္ေယာက္ရဲ႕ သင္နည္းသင္ဟန္ေတြကို အသံုးျပဳမိသြားတာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ- ပထမႏွစ္ ေဘာဂေဗဒ ေက်ာင္းသားေတြကို က်ဴတိုရီယာယ္ ၀င္တုန္းက စာရွင္းျပတဲ့အခါ ဥပမာေလးေတြ ေပးေတာ့ ကိုယ္က သေဌး၊ ထုတ္လုပ္သူ၊ လုပ္ငန္းရွင္ ပံုစံမ်ိဳးေလးနဲ႕ ရွင္းျပေတာ့ ကေလးေတြက ရယ္ရယ္ျပံဳးျပံဳး ျဖစ္ကုန္ၾကပါတယ္။ တကၠသိုလ္မွာတုန္းကလဲ ဘယ္ဆရာမွ ဒီလို မသင္ဖူးပါဘူးဆိုျပီး ျပန္စဥ္းစားမိေတာ့မွ ဆယ္တန္းတုန္းက ေဘာဂေဗဒ ဆရာမေဒၚလွမ်ိဳးႏြယ္ရဲ႕သင္ဟန္ေလးတခုမွန္း အမွတ္သြားရမိပါတယ္။

ဂိမ္းသီအိုရီေတြ သင္ေတာ့လဲ သေဘာသဘာ၀ကိုက ေတာ္ေတာ္ရွဳပ္ေထြးတာေၾကာင့္ သင္ရိုးညႊန္းတန္း ဆြဲစဥ္ကတည္းက course director နဲ႕ ညွိျပီး၊ တပတ္တခါကို ေလ့က်င့္ခန္းေတြေပး၊ စာေမးပြဲေတြစစ္၊ မေပါ့ဆရဲေအာင္ course work မွာ ၅ % အမွတ္ယူတာေတြ လုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးေတြကေတာ့ စိတ္ညစ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ တခ်ိန္က်ရင္ေတာ့ လုပ္ငန္းခြင္က်ရင္ သူတို႕သေဘာေပါက္သြားမွာလို႕ပဲ သေဘာထားလိုက္မိပါတယ္။ ဒီနည္းကေတာ့ အိမ္စာအေပးၾကမ္း၊ ခဏခဏ ပုစၦာေတြ တြက္ခိုင္းတဲ့ အထက္တန္း သခ်ၤာဆရာမ ေဒၚတင္မာညြန္႕ဆီက အေမြရခဲ့တာနဲ႕ တူပါရဲ႕။

(၆) မွတ္သားဖြယ္ရာ ဆံုးမစကားမ်ား

ေတာင္ၾကီး၊ အထက (၄) ေက်ာင္းေတာ္မွာ ပညာရင္ႏို႕ ေသာက္စို႕ခဲ့ရတဲ့ ဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္တာကာလမွာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားရဲ႕ ဆံုးမစကားမ်ားစြာကို နာယူခဲ့ရပါတယ္။ အခ်ိဳ႕စကားေတြက်ေတာ့လဲ မသိစိတ္မွာ စြဲျမဲသြားျပီး လိုက္နာျဖစ္သြားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕စကားေတြက်ေတာ့လဲ သိစိတ္မွာပါ စြဲျမဲျပီး မွတ္မွတ္ရရ က်န္ရစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိန္ကာလ၊ အေျခအေနေပၚမွာ မူတည္ျပီး ေက်ာင္းသားတေယာက္နဲ႕တေယာက္ မွတ္မိေနတဲ့ အျဖစ္ အပ်က္ေလးေတြ၊ ဆံုးမစကားေလးေတြကေတာ့ တူညီႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္မမွာလဲ မေမ့ႏိုင္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေလးေတြနဲ႕ စကားေလးေတြ ရွိပါတယ္။

(က) ဆရာဆိုတာ ေက်ာသား၊ ရင္သား မခြဲရဘူး

ေလးတန္းတုန္းကပါ။ ကၽြန္မက ေလးတန္းဘီမွာ တက္ရပါတယ္။ အတန္းပိုင္ဆရာမက ဆရာမေဒၚခင္ျငိမ္းပါ။ ဆရာမနဲ႕က ေတာ္ေတာ္ကို ရင္းႏွီးပါတယ္။ စာၾကိဳးစားတဲ့ ကၽြန္မတို႕ေရွ႕ဆံုးတန္းက မိန္းကေလးေတြကို ဆရာမကလဲ ခ်စ္ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္အလိုလိုက္တာပါ။ မုန္႕လဲ ၀ယ္ေကၽြးတတ္ပါေသးတယ္။ ေလးတန္း ပထမႏွစ္မွာ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုနဲ႕ ၾကံဳျပီး ေက်ာင္းပိတ္သြားတာမို႕ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ဆရာမနဲ႕ ေတြ႕လိုက္ရတာလဲ ပါမယ္ ထင္ပါတယ္။ တေန႕ေတာ့ ဆရာမက အဂၤလိပ္စာ meanings ေတြ က်က္လာခိုင္းပါတယ္။ ကၽြန္မ မက်က္သြားမိပါဘူး။ စာမက်က္လာရင္ ရိုက္မယ္လို႕ ေျပာထားဖူးေပမယ့္ ရင္းႏွီးေနေတာ့ တကယ္ရိုက္မယ္လို႕ မထင္ထားပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဆရာမက တကယ္ကို ရိုက္တာေၾကာင့္ ေလးတန္းေက်ာင္းသူ ထံုးစံအတိုင္း ဆရာမကို စိတ္ေကာက္လိုက္ပါေတာ့တယ္။ ဆရာမကလဲ သိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ကၽြန္မလဲ မေပါ့ရဲေတာ့ပါဘူး။ စာေသခ်ာက်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတုန္းက ေအခန္းနဲ႕ ဘီခန္းက အမွတ္ေပါင္းျပိဳင္ေနက်ပါ။ စာေမးပြဲတခုမွာ ေအခန္းထက္ အမွတ္ေပါင္း ပိုမ်ားသြားတာေၾကာင့္ ဆရာမက အဂၤလိပ္စာသဒၵါစာအုပ္အတြဲေလးကို ဆုေပးပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ေျပာပါတယ္။ "ဆရာဆိုတာ ေက်ာသား၊ ရင္သားမခြဲရဘူး။ ဆုေပးစရာရွိရင္ေပးရတယ္၊ ဒဏ္ေပးစရာရွိလဲ ေပးရမွာပဲ"တဲ့။

(ခ) ကိုယ့္ဘ၀ကိုယ္ တန္ဖိုးမထားရင္ ဘယ္သူက လာထားမွာလဲ

ကၽြန္မရဲ႕ ေက်ာင္းသားဘ၀မွာ စိတ္အေလဆံုးအခ်ိန္က ေျခာက္တန္းကာလ တခုပဲ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီတုန္းက ဘင္ခရာသင္တန္းေတြ တက္ေနတာ၊ ျပင္ပေက်ာင္းစာေတြ အဖတ္မ်ားေနတာေတြေၾကာင့္ စာကို ကၽြန္မ စိတ္မ၀င္စားခဲ့ပါဘူး။ ေယာက်္ားေလးသာ ျဖစ္ခဲ့ရင္ ေက်ာင္းေျပးျဖစ္မယ့္ အခ်ိန္ေတြလို႕ ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္မက ဘူးဆိုရင္ ဖရံုမသီးတတ္တဲ့ လူမ်ိဳးဆိုေတာ့ စိတ္မ၀င္စားေတာ့ဘူးဆိုရင္လဲ ဟန္ေဆာင္ပန္ေဆာင္ေတာင္ စိတ္၀င္စားသေယာင္ လုပ္ျပလို႕ မရေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီမွာတင္ စည္းကမ္းအရမ္းၾကီးတဲ့ ဆရာမေဒၚခင္ႏုႏုနဲ႕ ဆံုၾကပါေတာ့တယ္။ ဆရာမတို႕ မိသားစုနဲ႕ ကၽြန္မမိသားစုနဲ႕ အရမ္းရင္းႏွီးတာေၾကာင့္ စိတ္ေလေနတဲ့ ကၽြန္မကို ဆရာမကလဲ အရမ္းဖိပါတယ္။ တၾကိမ္မွာေတာ့ စာသင္ခ်ိန္မွာ ျပတင္းေပါက္ဘက္ ေငးေနမွဳနဲ႕ တခ်ိန္လံုး မတ္တပ္ရပ္ခိုင္းထားျပီး ဆရာမက ဆူပါတယ္။ " ဒီအရြယ္ေလးမွာကတည္းက စာကို စိတ္မ၀င္စားရင္ ဘ၀ပ်က္သြားမွာေပါ့။ ကိုယ့္ဘ၀ကိုယ္ တန္ဖိုးမထားရင္ ဘယ္သူက လာထားမွာလဲ" တဲ့။ ဒီစကားရဲ႕ ေလးနက္မွဳကို အခုအခ်ိန္မွာ ေသခ်ာေတြးမိလာပါတယ္။ ဒီတုန္းကလဲ ကၽြန္မကို ထိသြားေစတယ္ ထင္ပါရဲ႕။ ေျခာက္တန္းႏွစ္ အတန္းတင္စာေမးပြဲၾကီးမွာ တေက်ာင္းလံုး အဆင့္ႏွစ္ရသြားခဲ့ပါတယ္။

(ဂ) လုပ္ရင္ျဖစ္မယ္ဆိုတာ ယံုပါတယ္

ကၽြန္မတို႕ေခတ္တုန္းက ကိုးတန္း၊ ဆယ္တန္းမွာ သိပၸံ၊ ၀ိဇၨာ ကိုးဘာသာလံုးသင္ရပါတယ္။ ျမန္မာစာ၊ အဂၤလိပ္စာ၊ သခ်ၤာ၊ သမိုင္း- ပထ၀ီ- အီကို သံုးဘာသာတြဲ၊ ဓာတု-ရူပ-ဇီ၀ သံုးဘာသာတြဲ ဆိုျပီးေတာ့ပါ။ တရား၀င္ ငါးဘာသာဆိုေပမယ့္ သင္ရတာက ကိုးဘာသာျဖစ္ေနပါတယ္။ စမ္းသပ္ဆဲကာလမွာ သင္ရိုးညႊန္းတန္းေတြက ျဖတ္ညွပ္ကပ္ေတြပါ။ သင္ခန္းစာတခုနဲ႕ တခုၾကား အဆက္ျပတ္ေနတာေတြေတာင္ ရွိပါေသးတယ္။ ကၽြန္မက အလယ္တန္းကာလကတည္းက ကိုယ္ဘာပညာရပ္ေတြကို အားသာတယ္ဆိုတာ ရိပ္မိေနတာေၾကာင့္ ကိုးတန္းေရာက္ရင္ ၀ိဇၨာတြဲပဲ ယူမယ္လို႕ စဥ္းစားထားျပီးသားပါ။ ဒါေပမယ့္ ကံဆိုးစြာ ကိုးဘာသာၾကီးနဲ႕ ေတြ႕ေတာ့ ဓာတု-ရူပ-ဇီ၀ ဘာသာေတြကို စိတ္မပါပဲ သင္ရကိန္းၾကံဳပါေတာ့တယ္။ စိတ္မ၀င္စားတဲ့ ဘာသာရပ္ျဖစ္ေနေတာ့ ဘယ္လိုမွ အာရံုစိုက္လို႕ မရပါဘူး။

အထူးသျဖင့္ ဓာတုေဗဒ ဘာသာေရာက္ရင္ ဆရာမေဒၚစိုးစိုးႏိုင္က သေဘာအရမ္းေကာင္းေတာ့ ကၽြန္မက ခိုးအိပ္ပါတယ္။ ဆရာမကလဲ အျမဲႏွိဳးရပါတယ္။ ကၽြန္မနာမည္ေခၚျပီး ဒီအတန္းထဲ ရွိေသးလားလို႕ေတာင္ ေမးယူရတဲ့အထိပါ။ ဒီလိုနဲ႕ စာေမးပြဲၾကီးနီးလို႕ အနီးကပ္စာေမးပြဲေတြေျဖတဲ့အခ်ိန္အထိ ကၽြန္မက ဓာတုအမွတ္က ၂၀ မေက်ာ္ပါဘူး။ ဒီတုန္းက သံုးဘာသာတြဲဆိုေတာ့ ၃၃ မွတ္ဖိုးပဲ ေျဖရတာပါ။ ကၽြန္မက စာက်က္ခ်ိန္မွာ ဓာတုစာအုပ္ကိုပါ မကိုင္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ စာေမးပြဲၾကီးနီးလို႕ ေက်ာင္းပိတ္ေတာ့မယ့္ အခ်ိန္မွာ ဆရာမက ကၽြန္မကို ေျပာပါတယ္။ "သမီးက ေတာ္ျပီးသားပါ။ သမီး လုပ္ရင္ျဖစ္မယ္ဆိုတာ ဆရာမ ယံုပါတယ္" တဲ့။ ဆရာမကို ျပန္ၾကည့္မိရင္း ကၽြန္မ ဘာေျပာရမွန္း မသိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ စားေမးပြဲၾကီး မတိုင္ခင္ တပတ္ေလာက္မွာ ဓာတုေဗဒကို ကၽြန္မအသည္းအသန္ က်က္မွတ္ေလ့လာမိသြားပါတယ္။ စာေမးပြဲအားလံုးမွာ ဓာတုေဗဒအမွတ္ ၂၀ မေက်ာ္လို႕ သိပၸံတြဲ အမွတ္ ၇၀ နဲ႕ ၈၀ ၾကားမွာပဲ ရွိေနတဲ့ ကၽြန္မကို ေနာက္ဆံုးစာေမးပြဲမွာ သိပၸံတြဲ (၉၆) မွတ္ ရသြားေစခဲ့တာဟာ ကၽြန္မကို ယံုပါတယ္ဆိုတဲ့ ဆရာမ စကားရဲ႕ တြန္းအားကလြဲရင္ ဘာမ်ားျဖစ္ႏိုင္ဦးမွာတဲ့လဲ။

(ဃ) ေပါ့ေပါ့ဆဆ မလုပ္ရဘူး။ အေရးၾကီးတဲ့ အရာေတြကို ေမ့ေနရင္ က်န္တာေတြက ကိုယ္ဘာလုပ္ထားထား၊ အလကားပဲ။

ေတာင္ၾကီး၊ အထက (၄) မွာ အီကိုဆရာမ ေဒၚလွမ်ိဳးႏြယ္ဆိုတဲ့ နာမည္ကို အထက္တန္းေက်ာင္းသား မျဖစ္ခင္ကတည္းက ေက်ာင္းသားေတြ ၾကားဖူးေလ့ရွိပါတယ္။ အိမ္မွာေတာင္ ျပန္က်က္စရာ၊ ျပန္ေလ့လာစရာ သိပ္မလိုေတာ့ပဲ စြဲသြားေအာင္ သင္ေပးတတ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ဆရာမကလဲ ၾကိမ္လံုးကိုင္တတ္တဲ့ ဆရာမပါ။ ရံဖန္ရံခါမွ ကိုင္တာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ စာၾကိဳးစားတယ္ဆိုတဲ့ စာရင္းထဲမွာ ပါတဲ့ ကၽြန္မေတာင္မွ ၾကိမ္ဒဏ္ (၁၆)ခ်က္ အထိ ဆက္တိုက္အရိုက္ခံရဖူးပါတယ္။ တခါမွာေတာ့ လပတ္စာေမးပြဲတခုမွာ ခံုနံပါတ္မပါပဲ ကၽြန္မေျဖလိုက္မိပါတယ္။ ကိုယ့္ဆရာ၊ ကိုယ့္တပည့္ုျဖစ္တာကတေၾကာင္း၊ ကၽြန္မရဲ႕ လက္ေရးကို ဆရာမက မွတ္မိေနတာတေၾကာင္းေၾကာင့္ ကၽြန္မရဲ႕ အေျဖလႊာမွန္း ဆရာမက သိပါတယ္။ အတန္းထဲမွာ အေျဖလႊာေတြကို ဆရာမက ျပန္ေပးေတာ့ ကၽြန္မနာမည္ေခၚလိုက္ခ်ိန္မွာ ဆရာမေရွ႕ ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ မေျပာမဆိုနဲ႕ ဆရာမက လက္ေမာင္းကို ဆြဲျပီး ဆိတ္ပါေတာ့တယ္။ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာတဲ့အထိ မလႊတ္ပါဘူး။ ရုန္းေလ၊ နာေလ။ ဆရာမက ဆံုးမစကားေတြကို ေတာက္ေလွ်ာက္ဆက္ေျပာပါတယ္။ "ေပါ့ေပါ့ဆဆ မလုပ္ရဘူး။ အေရးၾကီးတဲ့ အရာေတြကို ေမ့ေနရင္ က်န္တာေတြက ကိုယ္ဘာလုပ္ထားထား၊ အလကားပဲ " လို႕ ဆရာမက ေျပာပါတယ္။ ဒီတုန္းက အေျဖလႊာကို သုညေပးမယ္လုပ္လို႕ မနည္းေတာင္းပန္ျပီး၊ ေနာင္မျဖစ္ေစရဘူး ကတိေပးလိုက္ရပါတယ္။

(င) ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘယ္အရာက ကိုယ့္အတြက္ ပိုအေရးၾကီးလဲဆိုတာ စဥ္းစားရတယ္။ ဦးစားပိုေပးသင့္တာကို ဦးစားေပးရတယ္

ကၽြန္မ ဆယ္တန္းတုန္းက ေဆာင္းပါးျပိဳင္ပြဲတခု ၀င္ျပိဳင္ဖို႕ ၾကိဳးစားခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါနဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြ၊ စာေတြလိုက္ရွာဖတ္နဲ႕ ႏွစ္ပတ္ေလာက္ ေက်ာင္းစာမွာ လစ္ဟင္းသြားဖူးပါတယ္။ ဒါကို အဂၤလိပ္စာ သင္တဲ့ ဆရာမ ေဒၚတင္ညြန္႕ရည္က သတိထားမိသြားပါတယ္။ တရက္ေတာ့ ဆိုင္းမဆင့္၊ ဘံုမဆင့္ ေက်ာက္သင္ပုန္းေရွ႕ထြက္ျပီး အဂၤလိပ္ကဗ်ာ က်က္ခိုင္းထားတာကို ခ်ေရးခိုင္းပါတယ္။ ကၽြန္မ မရပါဘူး။ တျခားစာေတြ ေမးေတာ့လဲ မရပါဘူး။ ေပါက္တိေပါက္ရွာေတြ ေျဖေနခဲ့တာပါ။ ဒါနဲ႕ ဆရာမ်ားနားေနခန္းကေန တုတ္သြားယူခိုင္းပါေတာ့တယ္။ လက္၀ါးကို ရိုက္တာမွာ လက္ေရွာင္လိုက္တုန္း လက္ေခ်ာင္းေတြကို ထိသြားတာဆိုေတာ့ အေတာ္ကို နာသြားတာပါ။ ဒါနဲ႕ ေနာက္ပိုင္း ကၽြန္မလဲ လူငယ္သဘာ၀ စိတ္ဆိုးျပီး ဆရာမနဲ႕ စာသင္ခ်ိန္ကလြဲျပီး က်န္တဲ့အခ်ိန္ေတြကို မဆံုေအာင္ ေရွာင္ပါတယ္။

ဆရာမအိမ္ေအာက္ထပ္မွာက နယ္ကလာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို အေဆာင္ထားပါတယ္။ အဲဒီမွာ ကၽြန္မ သူငယ္ခ်င္းတခ်ိဳ႕လဲ ရွိပါတယ္။ တေန႕မွာေတာ့ ဆရာမကို သူငယ္ခ်င္းေတြဆီေတာ့ သြားလည္ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာမက အိမ္ေပၚမွာပဲ ရွိမယ္ ထင္လို႕ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဆရာမက ေအာက္ထပ္ဆင္းအိပ္ျပီး အေဆာင္ေနတပည့္ေတြကို ကိုယ္ဖိရင္ဖိ ဂရုတစိုက္ စာက်က္ခိုင္းေနခ်ိန္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဆရာမနဲ႕ တည့္တည့္သြားတိုးပါတယ္။ ကၽြန္မ ေရွာင္ထြက္ဖို႕လုပ္ေပမယ့္ ဆရာမက သူ႕နားလာခဲ့ဖို႕ ေခၚပါတယ္။ စာေခၚေမးတာလား မသိလို႕ ကၽြန္မ ေၾကာက္ေၾကာက္နဲ႕ သြားျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ တကယ္တမ္းမွာေတာ့ ဆရာမနဲ႕ တနာရီေလာက္ စကားေျပာျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ " နင္စြယ္စံုရတယ္ဆိုတာ ငါသိတယ္။ နင္တခုခုျဖစ္လာမယ္လို႕လဲ ငါေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္။ ဆရာ၀န္လုပ္ျဖစ္ရင္ အထူးကုဆရာ၀န္ျဖစ္ေအာင္လုပ္၊ တျခားဟာဆိုရင္လဲ ပါေမာကၡျဖစ္ေအာင္လုပ္။ ျပီးမွ တျခားဟာေတြလုပ္။ လူဆိုတာ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘယ္အရာက ကိုယ့္အတြက္ ပိုအေရးၾကီးလဲဆိုတာကုိေတာ့ စဥ္းစားရမယ္။ ဦးစားပိုေပးသင့္တာကို ဦးစားေပးရမယ္" တဲ့။ အခုအခ်ိန္မွာ ဆရာမလူ႕ေလာကမွာ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဆရာမရဲ႕ စကားေလးေတြကေတာ့ ကၽြန္မအတြက္ တသက္စာ အမွတ္တရပါ။

တကယ္ေတာ့ ေတာင္ၾကီး အထက (၄) ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးနဲ႕ ဆရာ၊ ဆရာမေတြက ေပးအပ္ခဲ့တဲ့ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာေတြ၊ အရည္အခ်င္းေတြ၊ ဆံုးမစကားေတြက မ်ားျပားလွပါတယ္။ ဒီစာေလးတပုဒ္ထဲနဲ႕ ျပီးျပည့္စံုေအာင္ ေဖာ္က်ဴးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးဟာ ကၽြန္မရဲ႕ ရင္ထဲမွာ အျမဲတမ္းေနရာယူျပီးသား ျဖစ္ေနသလို၊ ျမတ္ဆရာတို႕ရဲ႕ ဂုဏ္ေက်းဇူးေတြကိုလဲ ထာ၀စဥ္ ေအာက္ေမ့ သတိရေနမိမယ္ ဆိုတာပါပဲ။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၊ ၁၀၊ ၂၀၁၂)

(ႏို၀င္ဘာလ ၂၅ ရက္ေန႕တြင္ က်င္းပမည့္ အထက (၄) ေတာင္ၾကီးမွ ေက်ာင္းသားေဟာင္းမ်ားရဲ႕ 

ဒုတိယအၾကိမ္အာစရိယ ပူေဇာ္ပြဲ အား ဂုဏ္ျပဳၾကိဳဆိုလ်က္)

ျပိဳင္တူတြန္းလွ်င္ ေရႊ ့ႏိုင္သည္ ။