ေရွ႔သီတင္းပတ္ထဲ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္ဖုိ႔အထိ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံမႈေတြ တုိးတက္ လာေပမဲ့ ျမန္မာအစုိးရအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္ အေရးယူထားတာေတြကုိေတာ့ ႐ုပ္သိမ္းဦးမွာ မဟုတ္ေသးဘူးလုိ႔ အေမရိကန္ အဆင့္ျမင့္ အရာရွိတဦးက ေျပာလုိက္ပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွာ တုိးတက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနတာေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ အေမရိကန္ အစုိးရက ယုံၾကည္ထားတဲ့အတြက္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပထားပါတယ္။
ရာစုႏွစ္၀က္အတြင္း ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္ဖုိ႔ ရွိေနတဲ့အထိ ၂ ႏုိင္ငံ သံတမန္ ဆက္ဆံေရးေတြ တုိးတက္လာေပမဲ့လည္း ျမန္မာအစုိးရအေပၚ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္ထားတာေတြ လတ္တေလာ ႐ုပ္သိမ္းမွာေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူးလုိ႔ အေမရိကန္ အစုိးရက ေျပာလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ သမၼတ ဘရက္ခ္ အုိဘားမား အစုိးရက ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ထားေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ေျပာဆုိထားတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့လည္း လတ္တေလာ ျမန္မာႏုိင္ငံက အေျခအေနေတြဟာ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူထားတာေတြကုိ အဆုံးသတ္ရေလာက္ေအာင္ အထိေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူးလုိ႔ အေမရိကန္ သမၼတ အိမ္ျဖဴေတာ္က ဒုတိယ အမ်ဳိးသားလုံၿခံဳေရး အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ ဘန္ ႐ုဒ္စ္ (Ben Rhodes) က ၀ါရွင္တန္ ႏုိင္ငံျခားသတင္းစာဆရာမ်ား အသင္းတုိက္မွာ အဂၤါေန႔ကပဲ ေျပာဆုိသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းေရး ေဆြးေႏြးဖုိ႔ အခ်ိန္မတန္ေသးဘူးလုိ႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးရဲ႔ ခရီးစဥ္ တစိတ္တပုိင္း အားျဖင့္ကေတာ့ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနေတြကုိ အရွိန္အဟုန္ ပုိေကာင္းလာေအာင္ လုပ္ေဆာင္သြားဖုိ႔ ျဖစ္သလုိ၊ ေရွ႔မွာ ဘာေတြ ျဖစ္ႏုိင္သလဲ ဆုိတာကုိ စူးစမ္းဖုိ႔လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကုိ အခုအခ်ိန္မွာ ျပန္ၿပီး ႐ုပ္သိမ္းဖုိ႔ေတာ့ အစီအစဥ္ မရွိေသးပါဘူး။”
လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေတြ တုိးတက္မႈ မရွိဘူးဆုိၿပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အပါအ၀င္ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာအစုိးရအေပၚ ဆယ္စုႏွစ္ေတြနဲ႔ခ်ီၿပီး ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ထားေပမဲ့လည္း ျမန္မာအစုိးရဘက္က တုိးတက္မႈေတြ ရွိရင္ရွိသလုိ အျပန္အလွန္ တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္ သြားမယ္လုိ႔ ေျပာဆုိထားတာပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းမွာ ေရြးေကာက္ပဲြေတြ က်င္းပၿပီး အစုိးရသစ္အျဖစ္ ဒီႏွစ္မတ္လကုန္မွာ တက္လာတဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစုိးရကေတာ့ ဒီမုိကေရစီကုိ ဦးတည္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေဆာင္မယ္ဆုိၿပီး ကတိျပဳခဲ့ၿပီးေနာက္၊ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကုိျပန္လႊတ္ေပးခဲ့သလုိ၊ သမၼတ အပါအ၀င္ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈေတြလည္း လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာလည္း ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားတခ်ဳိ႔ကုိ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျပဳတာ၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ေပးတာေတြလည္း ရွိလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆက္တဲြအျဖစ္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီကလည္း ႏုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ မွတ္ပုံတင္ၿပီး လႊတ္ေတာ္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပဲြေတြမွာ ပါ၀င္ဖုိ႔အထိ ျပင္ဆင္လာတာပါ။
ဒီလုိ ျဖစ္ထြန္းမႈေတြ ေတြ႔ျမင္လာရေပမဲ့လည္း အေျခအေနေတြဟာ ေရရွည္ခံဖုိ႔ လုိအပ္ေနတာမုိ႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကေတာ့ မူ၀ါဒ အေျပာင္းအလဲေတြ မလုပ္ခင္ အေသအခ်ာ ေစာင့္ၾကည့္ဖုိ႔ လုိလားေနတာျဖစ္ပါတယ္။
“သမၼတရဲ႔ ေၾကညာခ်က္အေပၚမွာ ျမန္မာအစုိးရဘက္က အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္တဲ့ တုန္႔ျပန္မႈတခ်ဳိ႔ ေတြ႔ရသလုိ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဘက္ကလည္း အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္တဲ့ တုန္႔ျပန္မႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံေရး လမ္းစဥ္ထဲမွာ သူ႔အေနနဲ႔ ပါ၀င္လာတဲ့ ကိစၥမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံသြားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကုိ အဆုံးအထိ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖုိ႔ လုိအပ္တယ္လုိ႔ က်ေနာ္ယုံၾကည္ပါတယ္။ ဒီလမ္းေၾကာင္းဟာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ ပုံစံအတုိင္း ျဖစ္ရဲ႔လားဆုိတာ အဆုံးအထိ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အဆုံးအထိ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာဖုိ႔ လုိအပ္တယ္ဆုိတဲ့ ကိစၥဟာ သမၼတက ေထာက္ျပထားတဲ့ ကိစၥလည္း ျဖစ္ပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေရွ႔ဆက္ဖုိ႔သာမက၊ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တုိးတက္ဖုိ႔၊ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေတြအေပၚ ေလးစားမႈရွိဖုိ႔ေတြဟာလည္း အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ အေမရိကန္ ဒုတိယ အမ်ဳိးသားလုံၿခံဳေရး အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ ဘန္ ႐ုဒ္စ္ ကေျပာသြားပါတယ္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုလုိ ျမန္မာအစုိးရအေပၚ ျပစ္ဒဏ္ခတ္ အေရးယူထားတဲ့ ဥေရာပသမဂၢ (EU) ကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ NLD ပါတီက ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပဲြ မတုိင္မီ ႏုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ မွတ္ပုံတင္ဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တာ အပါအ၀င္ ျမန္မာႏုိင္ငံက မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ထြန္းမႈေတြ အတြက္ ႀကိဳဆုိေၾကာင္း ေျပာဆုိထားတာပါ။ ဒီလုိပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ မူ၀ါဒကုိလည္း ျပန္လည္ သုံးသပ္ေနတဲ့အေၾကာင္း EU ႏုိင္ငံျခားမူ၀ါဒေရးရာ အႀကီးအကဲ ကတ္သရင္း အက္ရွ္တန္ (Catherine Ashton) က အရင္တပတ္ထဲမွာပဲ ေျပာဆုိထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။