လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြအေပၚမွာ အေရးပါတဲ့ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိႏိုင္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ျမန္မာအစိုးရ ခ်မွတ္ေနတာကို ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေတာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား (Tomás Ojea Quintana) က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၆ ရက္ၾကာ ခရီးစဥ္နဲ႔ေရာက္ေနတဲ့ မစၥတာ ကင္တားနားက ဒီကေန႔ ညေနပိုင္းမွာ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့အၿပီးမွာ အခုလို ေျပာလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ဘန္ေကာက္႐ံုးက မစုျမတ္မြန္က တင္ျပထားပါတယ္။
(၁၉) ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ အစည္းအေဝးမွာ တင္ျပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာအတြက္ ကိုယ္တိုင္လာၿပီး အေျခအေနေတြကို ဆန္းစစ္ျပဳစုတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေတာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနားက သူ႔အေနနဲ႔ ကိုင္တြယ္ရမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္လို႔ ခုလို သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ့္အေနနဲ႔ အေရးတႀကီး ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းဖို႔လိုတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြအေပၚမွာ အေရးပါတဲ့ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိႏိုင္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ အစိုးရက ခ်မွတ္ေနတာကိုေတာ့ ေတြ႔ျမင္ေနရပါတယ္။ အခုခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သေဘာထား ထုတ္ျပန္ခ်က္ကိုလည္း ခရီးစဥ္ၿပီးဆံုးတဲ့အခါမွာ ထုတ္ျပန္ပါမယ္။” - လို႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ေျပာသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘယ္လိုအေရးပါတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ဆိုလိုတာလဲ ဆုိတာကိုေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုအၿပီးမွာ လုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ သူက ေျပာမသြားပါဘူး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ မစၥတာကင္တားနား တို႔ ၁ နာရီေလာက္ၾကာေအာင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကေပမဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကလည္း ေဆြးေႏြးပြဲအေၾကာင္း တစံုတရာ ေျပာမသြားခဲ့ပါဘူး။ မစၥတာ ကင္တားနား ကပဲ သူ႔ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာအတြက္ အေျခအေနေတြ ဆန္းစစ္ႏိုင္ဖုိ႔ အစိုးရက ခြင့္ျပဳတဲ့အတြက္ကိုေတာ့ ဝမ္းသာတယ္လို႔ ခုလို သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာပါတယ္။
“အခုခရီးစဥ္ကို အစိုးရက ခြင့္ျပဳတဲ့အတြက္ကို ဝမ္းသာပါတယ္။ က်ေနာ့္ ခရီးစဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အစိုးရဘက္က ေတာ္ေတာ္ေလး လိုက္လိုက္ေလ်ာေလ်ာ ရွိပါတယ္။ အခုေန႔လယ္ကပဲ က်ေနာ္ အင္းစိန္ေထာင္ကို သြားခဲ့ၿပီး ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနတဲ့သူ ၃ ေယာက္ကို ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္မွာလည္း ဝန္ႀကီးတခ်ဳိ႕နဲ႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုေတြ႔ႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးတဲ့အတြက္ အစိုးရကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢ အဖဲြ႔ဝင္ႏိုင္ငံေတြကို တင္ျပရမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ အစီရင္ခံစာ မွ်မွ်တတ ျဖစ္ဖုိ႔အတြက္က ႏိုင္ငံထဲမွာ ကိုယ္တိုင္အခ်က္အလက္ေတြကို စုေဆာင္းႏိုင္ေရးက အင္မတန္ အေရးႀကီးတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို က်ေနာ္လာႏိုင္ဖို႔က သိပ္ကို အေရးႀကီးတယ္။” - လို႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ေျပာသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဇန္န၀ါရီလ ၃၁ ရက္ အဂၤါေန႔ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရာက္ေနတဲ့ မစၥတာ ကင္တားနားဟာ ေနျပည္ေတာ္မွာ တရားေရးဆိုင္ရာ သမၼတအႀကံေပး အဖြဲ႔ဝင္ ဦးစစ္ေအး၊ ျပည္ေထာင္စု တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဦးထြန္းထြန္းဦး အျပင္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး စတဲ့ အစိုးရဝန္ႀကီး တခ်ဳိ႕နဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒တို႔နဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ထူးျခားတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ေနတာကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျမင္ေတြ႔ေနရတဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ အခုလိုအခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို သံုးသပ္ဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားတာျဖစ္တယ္လို႔ သူ႔ရဲ႕ ခရီးစဥ္မစခင္မွာ မစၥတာ ကင္တားနားက ေျပာထားပါတယ္။ လပိုင္းအတြင္းမွာ က်င္းပဖို႔ရွိတဲ့ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲကိုလည္း သူ႔အေနနဲ႔ အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနမွာျဖစ္တယ္လို႔ ခုလို ဆိုပါတယ္။
“ဘယ္ေရြးေကာက္ပြဲပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ပဋိညာဥ္ထဲမွာပါတဲ့ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ပဋိညာဥ္ထဲမွာပါတဲ့ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္အရ အေႏွာင့္အယွက္မရွိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မဲဆြယ္ စည္း႐ံုးႏိုင္ရပါမယ္။ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒နဲ႔ က်ေနာ္ မေန႔တုန္းက ေတြ႔ဆံုခဲ့တုန္းက ဒီကိစၥေတြကို ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို က်ေနာ္ အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။” - လို႔ ေျပာသြားတာျဖစ္ပါတယ္။
တနဂၤေႏြေန႔က်မွ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ျပန္လည္ထြက္ခြာမယ့္ မစၥတာ ကင္တားနား ဟာ မနက္ျဖန္မွာ ကရင္ျပည္နယ္နဲ႔ မြန္ျပည္နယ္ေတြကို သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံခရီးစဥ္ ေနာက္ဆံုးေန႔ျဖစ္တဲ့ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၅ ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔က်မွ သူ႔ခရီးစဥ္တစ္ခုလံုးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲကို ရန္ကုန္မွာ လုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ မစၥတာ ကင္တားနား ဟာ အခုခရီးစဥ္မတိုင္ခင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လကတုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားခဲ့ၿပီးေတာ့ အဲဒီခရီးစဥ္မွာ သူ အႀကံျပဳ ေတာင္းဆုိခဲ့တာေတြ အတိုင္း အစိုးရက ေဆာင္ရြက္ျခင္း ရွိ မရွိ ဆိုတာကို အခုခရီးစဥ္မွာ ဆန္းစစ္မယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။ အခုတေခါက္  ျမန္မာႏိုင္ငံခရီးစဥ္မွာ ေတြ႔ရွိတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၇ ရက္ေန႔ကေန မတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔အထိ ဂ်နီဗာမွာလုပ္မယ့္ (၁၉) ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ အစည္းအေဝးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူး ကိုယ္စားလွယ္ ေတာမတ္စ္အိုေဟးကင္တားနား က တင္ျပေဆြးေႏြးပါမယ္။