ကိုေနမ်ိဳးဇင္ က်န္းမာေရး ဆိုးသကဲ့သို ့ ကခ်င္မွာလဲ လူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳး

အဂၤါ, 18 ေအာက္တိုဘာ 2011 (VOA)

ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ေနမ်ဳိးဇင္ က်န္းမာေရးအေျခအေန ဆိုးရြား

By မေအးေအးမာ

အင္းစိန္ေထာင္အတြင္းမွာ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္က်ခံေနရတဲ့ ဗိုလ္ႀကီးေဟာင္း ကိုေနမ်ိဳးဇင္ဟာ ခါး႐ိုးက်ိဳးထားတဲ့ဒဏ္ေႀကာင့္ လမ္းမေလ်ာက္ႏုိင္တာေၾကာင့္ ေထာင္၀င္စာ ေတြ႔ႏုိင္ျခင္း မရွိေတာ့ေၾကာင္း၊ သူ႔ကုိ ခဲြစိတ္ကုသခြင့္လည္း မေပးေၾကာင္း မိသားစုက ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ထုိင္းအေျခစိုက္ ဗီြအိုေအသတင္းေထာက္ မေအးေအးမာက သတင္းေပးပို႔ ထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ဧၿပီလ ၂ ရက္ေန႔က ဖမ္းဆီးခံရၿပီးတဲ့ေနာက္ ဗိုလ္ႀကီးေဟာင္း ေနမ်ိဳးဇင္ဟာ ၾသဂုတ္လ အတြင္းမွာပဲ  အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရးဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၃/ က နဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္က်ခံခဲ့ရတာပါ။ သူဟာ ေထာင္တြင္းမွာ ေခ်ာ္လဲတဲ့ဒဏ္နဲ႔ ေဆးကုသခြင့္ ေသခ်ာမရရွိတာေၾကာင့္ ေအာက္တုိဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔က မိသားစု ေထာင္၀င္စာေတြ႔ခ်ိန္မွာ လာေရာက္ေတြ႔ဆံုႏုိင္ျခင္း မရွိေၾကာင္း ညီျဖစ္သူ ကေျပာပါတယ္
“ခါးက ေတာ္ေတာ္ကို နာေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အျပင္ကို မထြက္ႏိုင္ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ စာေရးေပးလိုက္တယ္ေပါ့ေနာ္- ခါးနာေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ထြက္ေတြ႔လို႔ မရႏိုင္ဘူးဆိုတာကို။ စၿပီး အင္းစိန္ေရာက္ေတာ့ ေခ်ာ္လဲတဲ့ဟာက အ႐ိုးတျခမ္းပဲ့ၿပီးေတာ့ အားေတာ္ေတာ္ နည္းသြားပါတယ္။ အဲဒီကတည္းကေန စၿပီးေတာ့ ျဖစ္လာတာ။ ေဆး၀ါးကုသမႈ ထိထိေရာက္ေရာက္ မေပးေတာ့ ေကာင္းလာရမွာက မေကာင္းေတာ့ဘဲနဲ႔ လမ္းေလွ်ာက္လို႔ မရေတာ့တဲ့ အေျခအေနျဖစ္လာတာေပါ့ေနာ္။ သူကေတာ့ ေလ့က်င့္ခန္းေတြ ဘာေတြေတာ့ တတ္ႏိုင္သေလာက္ေတာ့ လုပ္တာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေဆး၀ါးကုသမႈ ထိထိေရာက္ေရာက္ မလုပ္ေတာ့ လမ္းကို ေလွ်ာက္လို႔ မရဘူး။ ပထမ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေခါက္တုန္းက ထြက္ေတြ႔တုန္းကေတာ့ သူတို႔အခန္းေလးက က်ဥ္းေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ထုိင္ရတာလည္း အဆင္မေျပဘူးေပါ့ေနာ္။ သူက ေျခေထာက္ကို ခ်ၿပီးထိုင္ရေတာ့ အခန္းကက်ဥ္းေနေတာ့ ထိုင္လို႔မရဘဲ ကို႔လို႔ကန္႔လန္႔ ျဖစ္ေနတာ ေပါ့ေနာ္။ အဲလိုေလးေတြလည္းျဖစ္တယ္။ ေနာက္တပတ္က်ေတာ့ အခု ခါးကနာေနေတာ့ ထြက္ေတြ႔လို႔ မရႏိုင္ဘူးဆိုၿပီး စာပဲ ေရးေပးလိုက္တယ္”
ျပီးခဲ့တဲ့အပတ္က မိသားစုနဲ႔ ေတြ႔ခ်ိန္တုန္းကေတာ့ သူ႔ကုိ ေထာင္တြင္းဆရာ၀န္က ခဲြစိတ္ကုသဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုၿပီး မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့ေပမဲ့ ေထာင္အာဏာပိုင္ေတြက ခြင့္မျပဳခဲ့ဘူးလို႔ ဇနီးျဖစ္သူက ေျပာပါတယ္။
“ေထာင္ထဲမွာ ဆရာ၀န္ႀကီးကို ေခၚေတြ႔တယ္တဲ့။ ေခၚေတြ႔ေတာ့ သူထြက္မေတြ႔ႏိုင္ဘူး။ ခါးက နာေနတယ္။ သူ႔ကို ေခၚေတြ႔တဲ့အခါက် ဆရာ၀န္ႀကီးက ခဲြစိတ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ေျပာတယ္။ ေထာင္ပိုင္ႀကီးက သူ႔ကို ခြင့္မျပဳဘူး။ ခြင့္မျပဳေတာ့ ေပ်ာက္ဖို႔အတြက္ သူ႔ကို အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးပဲ ေပးတယ္တဲ့”
ဗို္လ္ႀကီးေဟာင္း ကိုေနမ်ိဳးဇင္ဟာ ေသြး အကူအညီေပးေရးအပါအ၀င္ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနရာကေန ၂၀၁၁ ဧၿပီလအတြင္းက ထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရတာပါ။ သူ႔ကို ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔မွာပဲ အင္းစိန္ေထာင္တြင္း အထူးတရား႐ံုးကေန တရားသူႀကီးက ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ခ်မွတ္လို္က္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တပ္မေတာ္ကို ေ၀ဖန္တဲ့ေဆာင္းပါးေတြ ေရးသားမႈ၊ ႏုိင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးထိခုိက္တယ္ ဆိုၿပီး အင္းစိန္ေထာင္တြင္း ရန္ကုန္ေျမာက္ပိုင္းခ႐ုိင္ တရားသူႀကီးကေန ရဲအထူးသတင္းတပ္ဖဲြ႔၀င္ သက္ေသေတြကို ထုတ္ျပၿပီး သူ႔ကုိ အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ့တာပါ။
ဗိုလ္ႀကီးေဟာင္းေနမ်ိဳးဇင္ကို နယ္ေျမခံ အထူးသတင္းတပ္ဖဲြ႔က ဧၿပီလ ၂ ရက္ေန႔က အေၾကာင္းျပခ်က္ မေပးဘဲ ဖမ္းဆီးသြားၿပီးတဲ့ေနာက္ ေအာင္သေျပ စစ္ေၾကာေရးစခန္းမွာလည္း ညႇင္ပမ္းႏွိပ္စက္မႈ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနာက္ အင္းစိန္ေထာင္ကိုဧၿပီလ၂၉ ရက္ေန႔မွာ ပို႔ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
သူဟာ ေတာင္ႀကိီးအေျခစိုက္ တပ္ထိန္းတပ္ ၂၆၂ မွာတာ၀န္ယူခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ တပ္ကေန အနားယူခဲ့ၿပီး လူမူေရးနဲ႔ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြကို အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္က လူငယ္ေတြနဲ႔အတူ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္္မာအစိုးရကို နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အျမန္ဆံုး ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ အတြက္ ေတာင္းဆိုေနခ်ိန္မွာပဲ အင္းစိန္းေထာင္တြင္းက ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ကိုေနမိ်ဳးဇင္ဟာ ေဆးကုသခြင့္ေတာင္ မရ႐ွိဘဲ လူအခြင့္ေရးဆံုး႐ႈံးေနေၾကာင္း မိသားစုကေျပာပါတယ္ရွင္။

အသံနားေထာင္ပါ ဒီမွာ


အဂၤါ, 18 ေအာက္တိုဘာ 2011

ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ အစိုးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ ႀကီးမား

By မေအးေအးမာ

ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ အစိုးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ ႀကီးမား
HRW ရဲ႕ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ကခ်င္အရပ္သား ၃၀,၀၀၀ ခန္႔မွန္းေျခဟာ တို္က္ပဲြေတြေၾကာင့္ ေတာေတာင္ေတြထဲ လွည့္လည္ ပုန္းေအာင္ေနရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း ဒီႏွစ္ထဲ တိုက္ပဲြေတြျပန္ျဖစ္လာတာမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က အရပ္သားျပည္သူေတြအေပၚ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုၿပီး နယူးေယာက္အေျခစိုက္ HRW လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကပ္မႈအဖဲြ႕က အျပစ္တင္လိုက္ပါတယ္။ သူတို႕ သတင္းသြားေရာက္ရယူခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္းေတြအရ အျပစ္မဲ့အရပ္သား အခ်ဳိ႕ အထူုးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြကို ျမန္မာစစ္တပ္က ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္မႈေတြပါ ရိွခဲ့တယ္လို႔ HRW က ေျပာပါတယ္။ HRW ေျပာခြင့္ရသူကို ကိုသားညြန္႔ဦးက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း ဒီႏွစ္ ဇြန္လကစခဲ့တဲ့ KIA ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္ဖဲြ႔နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရတပ္ တိုက္ပဲြေတြအၾကား ကခ်င္လူမ်ိဳး ေဒသခံ အရပ္သားေတြအေပၚ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရိွတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြေၾကာင့္ နယူးေယာက္အေျခစိုက္ Human Rights Watch လူ႕အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကပ္မႈအဖဲြ႔အေနနဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းကို ကိုယ္တိုင္ဆင္းၿပီး အေျခအေနေတြကို ေလ့လာခဲ့တယ္လို႔ HRW က ေျပာပါတယ္။
ဇူလိုင္နဲ႔ ၾသဂုတ္လေတြအတြင္းမွာ HRW စံုစမ္းေရးအဖဲြ႔ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းက အရပ္သားေတြ စြန္႔ပစ္ခဲ့တဲ့ ေက်းရြာေဟာင္းေတြနဲ႔ ေတာထဲမွာလွည့္လည္ပုန္းေအာင္ေနထိုင္ေနၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြကို သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီကေန အေသအခ်ာ မွတ္တမ္းျပဳၿပီး ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ ျမန္မာအစိုးရတပ္ဟာ အရပ္သားေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရိွေနတယ္ဆိုတာကို ေကာက္ခ်က္ဆဲြခဲ့တာလို႔ HRW ရဲ႕ အာရွေရးရာ လက္ေထာက္ညြန္ၾကားေရးမႉး Elaine Pearson က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“တိုက္ပဲြေတြျပန္ျဖစ္တဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးလကတည္းက အဲဒီေဒသတြင္းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြရ ပါတယ္။ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကပ္မႈအဖဲြ႕အေနနဲ႔ ဒါေတြ တကယ္ျဖစ္ခဲ့သလား အတည္ျပဳဖို႕လိုလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီကို သြားေရာက္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္ကေန အရပ္သားေတြအေပၚ တိုက္ခိုက္မႈေတြ၊ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပးခိုင္းေစမႈေတြ၊ ေက်းရြာေတြ ဖ်က္ဆီးခံရမႈေတြကို အေသအခ်ာ ေလ့လာ မွတ္တမ္းျပဳစုခဲ့ပါတယ္။”
ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ အခု လပိုင္းေတြအတြင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ အရပ္သားေတြကို တိုက္ခိုက္မႈေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္အေပၚ တာ၀န္ရိွတယ္လို႔ HRW က ေထာက္ျပပါတယ္။ သူတို႔ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ကခ်င္အရပ္သား ၃၀,၀၀၀ ခန္႔မွန္းေျခဟာ တို္က္ပဲြေတြေၾကာင့္ ေတာေတာင္ေတြထဲ လွည့္လည္ ပုန္းေအာင္ေနရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အခု ျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပဲြေတြေၾကာင့္ အရပ္သားေတြ အေပၚမွာ အေတာ္ေလးကို ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး သက္ေရာက္မႈေတြရွိေနတယ္လို႕ Elaine Pearson က ေျပာပါတယ္။
“တိုက္ပဲြေတြ ျပန္ျဖစ္လာတာေၾကာင့္ အရပ္သားေတြအေပၚ ထိခိုက္္မႈေတြက အေတာ္ေလး ဆိုး၀ါး ပါတယ္။ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ အရပ္သားေတြဟာ မိမိတို႕ေက်းရြာေတြကို စြန္႔ခြာၿပီး ေတာေတြထဲကို ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ၾကရပါတယ္။ ျဖစ္ရပ္အမ်ားစုမွာေတာ့ အဲဒီ ဒုကၡသည္ေတြဟာ လူသားခ်င္း စာနာကူညီမႈေတြ အေထာက္အပံ့ေတြ မရၾကပါဘူး။ စစ္တပ္ကေန အရပ္သားေတြကို အတင္းအဓမၼ လုပ္အား ခိုင္းေစတာေတြ ရိွခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕အေျခအေနေတြမွာ အဲဒီက ထြက္ေျပးတဲ့ အရပ္သားေတြဟာ တိုက္ခိုက္ သတ္ျဖတ္ခံရတာေတြ ရိွပါတယ္။ အေထာက္အထားရိွတဲ့ ဥပမာတခုမွာေတာ့ အဘြားလုပ္သူနဲ႔ ေျမးျဖစ္သူဟာ ေက်းရြာကေန ထြက္ေျပးဖို႔ႀကိဳးစားေနတုန္း ပစ္သတ္တာ ခံခဲ့ၾကရပါတယ္။”
အရပ္သားေတြကို လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္တဲ့အမႈအေတာ္မ်ားမ်ားကို HRW အေနနဲ႕ အေသအခ်ာ မွတ္တမ္းျပဳစုထား ပါတယ္။  ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္း လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ကုလသမဂၢ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ဖဲြ႔စည္းေရးဟာ အင္မတန္ အေရးႀကီးေနၿပီဆိုတာ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြအရ ပိုၿပီး ထင္ရွားေစတယ္လို႕လည္း HRW က ေျပာပါတယ္။ အခု သူတို႔ရထားတဲ့ မွတ္တမ္းေတြ အရ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းျဖစ္ရပ္ေတြမွာ အဆိုးဆံုးကေတာ့ အရပ္သားေတြကို ျမန္မာစစ္တပ္က ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္တာေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ Elaine Pearson က ေျပာပါတယ္။
“အဆိုးဆံုးျဖစ္ရပ္တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ေက်းရြာက လူငယ္ေတြဟာ KIA အဖဲြ႔၀င္ေတြလို႔ စြတ္စဲြခံရၿပီး ျမန္မာစစ္သားေတြက သူတို႔ကို သတ္ျဖတ္ပစ္ခဲ့တာပါ။ ျဖစ္ရပ္တခုမွာေတာ့ ေက်းရြာကေန ထြက္ေျပးဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးတဦးနဲ႔ ေလးႏွစ္သားအရြယ္ ေျမးျဖစ္သူတို႔ကို ျမန္မာစစ္သားေတြက ပစ္သတ္ခဲ့တာမ်ဳိးပါ။ ေနာက္ျဖစ္ရပ္တခုမွာေတာ့ ျမန္မာစစ္သားေတြက ၆၂ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးႀကီးတဦးနဲ႔ သူ႔ေျမးျဖစ္သူ ေက်းရြာက ထြက္ေျပးတာကို ပစ္သတ္တာပါ။ ဒါမ်ဳိးျဖစ္ရပ္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားကို မွတ္တမ္းယူထားပါတယ္။ ဒီလို က်ဴးလြန္ခံခဲ့ရသူေတြဟာ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြ၊ တကယ့္ အရပ္သားေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္”
ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း အရပ္သားေတြအေပၚမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိတယ္လို႔ HRW က မွတ္တမ္းေတြ ထုတ္ေဖာ္လိုက္ခ်ိန္မွာပဲ ဒီရက္ပိုင္းအတြင္း ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံမွာ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနကို အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးၾကဖို႔လည္း ရွိေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိေနတယ္ ဆိုေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ရွိေနေသးတဲ့ ကိစၥ၊ ေနာက္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ အစိုးရဘက္ကေန စစ္ဆင္ေရးေတြ တုိးျမႇင့္လာတဲ့ အေျခအေနေတြေပၚမွာ ျမန္မာအစိုးရကို ႏိုင္ငံတကာက ေ၀ဖန္ပစ္တင္မႈေတြ ရွိေနတုန္းပါ။ မေန႔တုန္းကလည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ မူ၀ါဒ ညႇိႏႈိင္းေရးမႉး Darrit Michael က ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ အားရေက်နပ္ေလာက္စရာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျမင္လာရေပမယ့္ လံုးလံုး မေျပာင္းလဲေသးတဲ့ အေျခအေနေတြ ရွိေနေသးတယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီထဲမွာေတာ့ တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြနဲ႔ အစိုးရၾကား ဆက္ဆံေရးဟာ ေျပာင္းလဲတိုးတက္တာ မေတြ႔ရတဲ့အျပင္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြ အပါအ၀င္ အရပ္သားေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္ေနတုန္း၊ ရွိေနတုန္းပဲ ဆိုၿပီးေတာ့ သူက ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။