ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ ႏို္င္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလံုးကို ဒီႏွစ္မကုန္ခင္ က်င္းပမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရတဲ့ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္ ျပန္ၿပီးလႊတ္ေပးဖို႔  ကုလသမဂၢရဲ့ ျမန္မာႏို္င္ငံလူ႔အခြင့္ေရး ဆိုင္ရာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး  ေသာမတ္ အိုေဟး ကင္တားနားက ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ အေရးပါတဲ့က႑က ပါ၀င္ေနတဲ့ ဒီႏို္င္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို ႏိုင္ငံတကာ ေတာင္းဆိုမႈေတြအတြက္ အေပးအယူလုပ္ဖို႔ ဓားစာခံေတြလို မထားသင့္ဘူးလို႔လည္း ၾကာသပေတးေန႔ ကုလသမဂၢမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံမွာ ဗုဒၶဟူးေန႔က ျမန္မာႏို္င္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးဆို္င္ရာ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းခဲ့တဲ့ မစၥတာကင္တားနားက ၾကာသပေတးေန႔ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ အေျခအေနဟာ စိုးရိမ္စရာ ရွိေနေသးတယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာအစိုးရဟာ မၾကာေသးခင္က ႏို္င္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀ ေက်ာ္ လႊတ္ေပးခဲ့ေပမယ့္ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ႏို္င္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ရွိေနေသးတာမို႔ သူတုိ႔အားလံုးကို ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ က်န္ႏို္င္ငံေရး အက်ဥ္းသားအားလုံုးကို ဒီႏွစ္မကုန္ခင္ အျမန္ဆံုး ျပန္ၿပီးလႊတ္ေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို ကၽြန္ေတာ္ တြန္းအားေပးေနပါတယ္။  အစိုးရက တခ်ိဳ႕ကို လႊတ္ေပးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ တကယ္ အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑ကေန ပါေနတဲ့ ထင္ရွွားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အခုထိလႊတ္မေပးေသးပါဘူး။ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးက ေခါင္းေဆာင္ေတြအျပင္ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြပါ။ ဦးဂမ​ၻီရ၊ ဦးခြန္ထြန္းဦးနဲ႔ တခ်ဳိ႕ကို ေထာင္ထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ သူတို႔လိုလူေတြဟာ တကယ္ပညာတတ္ေတြ ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ အေရးပါတဲ့ အခန္းက ပါခဲ့သူေတြပါ။ ဒီလိုလူေတြ အခု အသစ္ ေရးေတာ့မယ့္ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ ပါ၀င္ခြင့္ရေစဖို႔ လိုပါတယ္။
အစိုးရအေနနဲ႔ ႏို္င္ငံတကာရဲ႕ ေတာင္းဆိုမႈေတြအတြက္ ဒီႏို္င္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို ဓားစာခံေတြလို မလုပ္သင့္ပါဘူး။ သူတို႔အားလံုးကို ဒီႏွစ္မကုန္ခင္ က်င္းပမယ့္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္ ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္”
ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြထဲမွာ လူထု ၾကည္ညိဳေလးစားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြပါ ပါေနတာမို႔ သူတို႔ကို လႊတ္ေပးလို္က္ရင္ ႏို္င္ငံကို ျငိမ္သက္ေအာင္ မထိန္းႏို္င္မွာ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြက စိုးရိမ္ေနတာေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ဟာ ျမန္မာအစိုးရထင္သလို မဟုတ္ေၾကာင္း ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျပသေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တို္င္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႏို္င္ငံေရး အက်ဥ္းသားအျဖစ္နဲ႔ ေနခဲ့ရသူပါ။  သူလြတ္လာခဲ့တဲ့ေနာက္မွာ  ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နားလည္ေအာင္ သူဘယ္လို ႀကိဳးစားတယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကုိယ္ေတြ႔ပါ။  ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၿပီး  ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ လူ႔အခြင့္ေရးအေျခေန တိုးတက္လာဖုိ႔နဲ႔ ေကာင္းမြန္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီေရး အေျပာင္းအလဲေတြရဖို႔   နည္းလမ္းေတြရွာေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။  ဒါဟာ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ  ႏို္င္ငံေရးအက်ဥ္းသားကို လႊတ္ေပးလိုက္ရင္ သူတို႔ ဘယ္လို လုပ္ေဆာင္တယ္ဆိုတာ ျပတာပါ။  အစိုးရက သူတို႔ကိုလႊတ္ေပးလိုက္ရင္ လမ္းေပၚထြက္ၿပီး ဆႏၵျပၾကမွာကို စိုးရိမ္ေနတာမို႔ သူတို႔ လို လူေတြဟာ ျမန္မာႏို္င္ငံ ဘယ္လိုေကာင္းေအာင္ လုပ္မယ္ဆိုတာကိုပဲ ေခါင္းထဲထားတယ္ဆိုတာ ျပေနပါတယ္”
ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိလာတာ ျမင္ေနရေပမယ့္ တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနၿပီး လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ႀကီးႀကီးမားမား ျဖစ္ေနဆဲမို႔ အခုလို အေရးႀကီးတဲ့ အေနထားေရာက္ေနခ်ိန္မွာ ဒါေတြကို အေရးယူ ေျဖရွင္းဖို႔လိုေနတယ္ လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
“အခုအခ်ိန္ဟာ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ အေရးအႀကီးဆံုးအခ်ိန္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။   ဒီအခ်ိန္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တိုးတက္လာဖို႔အတြက္ အဓိပၸာယ္ရွိတဲ့၊ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ လုပ္ရမယ့္ အခြင့္လန္းေကာင္းတရပ္ ျဖစ္သလို၊  ဒီမိုကေရစီေရး အသြင္ကို နက္နက္ရိႈင္းရႈိင္း ကူးေျပာင္းရမယ့္ အခ်ိန္ပါ။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဆိုး၀ါးတဲ့ လူ႔အခြင့္ေရးျပႆနာေတြ၊ ႏို္င္ငံေရး၊ စီးပြါးေရးနဲ႔ လူမႈေရး ရပိုင္ခြင့္ ခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြအတြက္ တကယ္တန္းေျပာဆိုရမယ့္ အခ်ိန္လည္းျဖစ္ပါတယ္”
လူ႔အခြင့္အေရး အေျခေနဟာ သိသိသာသာ ေျပာင္းလဲ တိုးတက္မႈ မရွိေသးတဲ့ အတြက္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံမွာ အဖြဲ႔၀င္ ႏို္င္ငံေတြက စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္မႈေတြကို ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခဲ့သလို အခုထိလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈဆိုင္ရာ တုိင္ၾကားမႈေတြ ရေနဆဲမို႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြ ဘက္က ဒါကို ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္္လို႔လည္းေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြ အတြက္ အမ်ားယံုၾကည္မႈ ရွိတဲ့၊  သီးျခား လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္ဆိုတာ အေလးအနက္ေျပာပါရေစ။  ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မၾကာခင္ကမွ ဖြဲ႔စည္းလိုက္တဲ့ ျမန္မာအစိုးရရဲ့ လူ႔အခြင့္ေရး ေကာ္မရွင္ဟာ ဒီစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြအတြက္ သင့္ေတာ္မေတာ္၊ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ကနဦး ေလ့လာမႈေတြ အတတ္ႏို္င္ဆံုး အျမန္လုပ္ဖို႔ ရွိပါတယ္။ အခု အခ်ိန္မွာေတာ့ ဒီအဖြဲ႔ရဲ့ လုပ္ေဆာင္ေနမႈေတြ ထိေရာက္မႈရွွိမရွိ၊ သီးျခားလြတ္လပ္မႈ ရွိမရွိက ေမးခြန္းထုတ္စရာ ရွိေနပါတယ္”
ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာအသစ္ကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ မတ္လထဲမွာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီမွာ ျပန္လည္တင္သြင္းဖို႔ ရွိတာမို႔ ဒီမတို္င္ခင္ ျမန္မာႏို္င္ငံကို သြားေရာက္စစ္ေဆးခြင့္ရဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္လို႔လည္း မစၥတာကင္တားနားက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။