ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးအတြက္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ လူထုအံုႂကြမႈေတြမွာ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္နဲ႔ စတင္ပါ၀င္ လႈပ္ရွားလာခဲ့တဲ့ ကိုမင္းကိုႏုိင္ဟာ သူ႔ရဲ႕ ဘ၀အခ်ိန္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ေတာ့ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာပဲ ကုန္ဆံုးခဲ့ရတာပါ။ အခုအခါမွာလည္း သူ႔ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္ပဲ ဆက္လက္ ဖမ္းဆီးခံေနရဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ကိုမင္းကိုႏုိင္ရဲ႕ဘ၀အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္းနဲ႔ သူဟာ ဘယ္လိုလူစားလဲ ဆိုတာ သူနဲ႔လက္တဲြလႈပ္ရွားခဲ့ၾကသူေတြ၊ ခင္မင္ရင္းႏွီးသူေတြ ေျပာျပထားတာေတြကိုေတာ့ ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက စုစည္း တင္ျပေပးထားပါတယ္။
တုိင္းတပါးကၽြန္၊ စစ္တပ္ကၽြန္၊ ဘယ္ကၽြန္မွ မခံ၊
ေဒါင္းအလံေဟ့-
ေက်ာင္းနံရံတ၀ိုက္၊ ေဒါင္းအလံ ျပန္စိုက္မယ္။
အဲဒါကေတာ့ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုမင္းကိုႏုိင္ကိုယ္တိုင္ သူ႔ကဗ်ာ တပိုင္းတစကို ရြတ္သြားတဲ့အသံပါ။ ၈ ေလးလံုး လူထုလႈပ္ရွားမႈအေရးေတာ္ပံုႀကီး ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၁၉၈၉ ႏွစ္မွာ ပထမတႀကိမ္ အဖမ္းခံခဲ့ရၿပီး ၁၆  ႏွစ္ နီးပါးအၾကာ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ ျပန္လြတ္လာခဲ့ၿပီးခ်ိန္ကာလအတြင္း ရြတ္ဆိုခဲ့တာပါ။
“မင္းကိုႏိုင္” ဆိုတဲ့နာမည္ဟာ ၈ ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုနဲ႔အတူ ေမြးဖြားလာခဲ့တာျဖစ္ၿပီး သူ႔ရဲ႕နာမည္ရင္း ကေတာ့ ကိုေပၚဦးထြန္းပါ။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္၀င္းထဲမွာရွိတဲ့ သမုိင္း၀င္ ေက်ာင္းသားသမဂၢအေဆာက္အဦး တည္ရွိခဲ့ရာ ျမက္ခင္းျပင္မွာ ဗမာႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းခဲ့ခ်ိန္မွာ ဥကၠ႒အျဖစ္ ကိုမင္းကိုႏုိင္ကို ေက်ာင္းသားထုက ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
၈ ေလးလံုး လူထုလႈပ္ရွားမႈမွာ ထိပ္တန္းကေန ဦးေဆာင္သူတဦးအျဖစ္ လုပ္ခဲ့ၿပီး ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ အဲဒီအခ်ိန္ စစ္အစိုးရက ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ ျပန္လြတ္လာခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒီမုိကေရစီေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ ဆက္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကာလအတြင္းမွာပဲ ေနာက္ၾကည့္မွန္ဆိုတဲ့ ၀တၳဳရွည္တပုဒ္ကိုလည္း ေရးသားခဲ့ပါေသးတယ္။ ၈ ေလးလံုး လႈပ္ရွားမႈကို ေနာက္ခံထားၿပီးေတာ့ အဲဒီလႈပ္ရွားမႈမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ လူငယ္ ေက်ာင္းသားတေယာက္အေၾကာင္းကို ေရးဖြဲ႔ထားတဲ့ ၀တၳဳျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ သူ႔ရဲ႕ ၄၇ ႏွစ္ေျမာက္ ေမြးေန႔အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ထုတ္ေ၀ခဲ့တာပါ။
ကိုမင္းကိုႏုိင္ဟာ ဒီမုိကေရစီေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူတဦး၊ တနည္းအားျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ေဆာင္သူ တဦးျဖစ္႐ံုသာမက ရသဖန္တည္းမႈကို ေမြ႔ေလ်ာ္ ေပ်ာ္၀င္သူတဦးလည္း ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သူေရးခဲ့တဲ့ ကဗ်ာေတြ၊ ၀တၳဳေတြကေန ေတြ႔ရပါတယ္။ ေနာက္ၾကည့္မွန္၀တၳဳကို ဖတ္ၿပီးတဲ့အခါမွာ မင္းကိုႏုိင္ဆိုတဲ့ လူတေယာက္ရဲ႕ ႐ုပ္ပံုကားခ်ပ္ကို ပိုျပည့္စံုေအာင္ ေတြ႔လိုက္ရသလို ၈ ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုနဲ႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ လက္ရွိအေျခ အေနေတြကိုပါ မီးေမာင္းထိုးျပႏုိင္စြမ္းရွိတယ္လို႔ ဆိုသူက ၀တၳဳကို ကိုယ္တိုင္ဖတ္ထားသူ ျဖစ္တဲ့ ကိုေ၀လင္းထြန္းေခၚ ကဗ်ာဆရာ ႏွင္းခါးမိုးပါ။
“ဒီ၀တၳဳမွာၾကည့္လိုက္ရင္ သူက ႏုိင္ငံေရးမိန္႔ခြန္း ေျပာတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ရသစာေပတခုခု၊ ကဗ်ာ ၀တၳဳတခုခုကို ဖန္တီးတဲ့ေနရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အနာေတြ၊ အမုန္းေတြမပါေအာင္ သူက လုပ္ႏုိင္တယ္။ အဲဒါ သူ႔ရဲ႕ထူးျခားခ်က္၊ သူ႔ရဲ႕ အနာေတြ၊ အမုန္းေတြမပါဘူး။ သူေျပာတဲ့စကားမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သူ႔ရဲ႕ဖန္တီးမႈတခုခုမွာပဲျဖစ္ျဖစ္။ ဒီ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီးေတာ့ ေထာင္ထဲမွာ ေနခဲ့ရတယ္။ သူ႔ဘ၀မွာ ဆံုး႐ံႈးခဲ့တာေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ အနာေတြ၊ အမုန္းေတြမပါေအာင္ သူ႔ရဲ႕စကားေတြ ဖန္တီးမႈေတြကို သူကလုပ္ႏုိင္တယ္။
“ၿပီးေတာ့ ဘာေတြ႔ရလဲဆိုေတာ့ ႐ိုးသားမႈ၊ ႏူးညံ့မႈ၊ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းရွိမႈနဲ႔ ခုိင္မာမႈ၊ ေနာက္ တခါ အေတြးေတြ ေရးဟန္ေတြက ကိုယ္ပိုင္ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၀တၳဳဖတ္ၿပီးတဲ့အခါမွာ ဘာေတြ႔ရလဲဆိုေတာ့ မင္းကိုႏုိင္ဆိုတာ လူဆန္တယ္၊ လူငယ္ဆန္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ သူ႔ရဲ႕ဖန္တီးမႈေလးေတြက လွတယ္၊ ေပါ့ပါးတယ္၊ ၾကည္လင္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ သူက သူ႔ဘ၀အေပၚမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သူ႔အလုပ္အေပၚမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သူ႔ယံုၾကည္မႈအေပၚမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သူ႔ရဲ႕ ကံၾကမၼာေပၚမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘာမွ ႐ႈ႔ပ္႐ႈပ္ေထြးေထြးမရွိဘူး၊ အဲဒါသြားေတြ႔ရတယ္။”
ကိုမင္းကိုႏုိင္ ေရးစပ္သီကံုးၿပီး ကိုယ္တိုင္ သီဆိုထားတဲ့ ‘ပန္ထြာဧကရီ’ ဆိုတဲ့သီခ်င္းပါ။
ကိုမင္းကိုႏုိင္နဲ႔ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသားေတြဟာ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ထြန္းကားေရး၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးေတြအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္း တဲ့နည္းနဲ႔ ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ အခုိင္အမာ သႏၷိ႒ာန္ခ်ထားသူေတြျဖစ္တယ္လို႔ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား မ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္း (AAPP) ရဲ႕ တြဲဘက္အတြင္းေရးမွဴး ကိုဘိုၾကည္က ေျပာပါ တယ္။
“ဒီလူေတြဟာ အက်ဥ္းေထာင္ရဲ႕အျပင္မွာ ရွိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တိုင္းျပည္ကို ဆူပူေအာင္ လုပ္မွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အမွန္္တရားကို ေဖာ္ေဆာင္မယ္၊ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကိုပဲ ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ စြမ္းေဆာင္မယ့္ သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုမင္းကိုႏုိင္ ပထမတႀကိမ္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ မွာ လြတ္လာၿပီိးတဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုမင္းကိုႏုိင္နဲ႔ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေတြ လုပ္ေဆာင္မႈကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ သူတို႔က အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ တိုင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ကိုပဲ သႏၷိ႒ာန္ခ်ထားတယ္၊ ဒီဟာေတြကို ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့နည္းနဲ႔ပဲ ေဖာ္ေဆာင္ သြားမယ္ဆိုတာကို သူတို႔လုပ္ေဆာင္သြားတာေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။”
ကိုမင္းကိုႏုိင္ကို ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာ ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္နဲ႔ ပူးတြဲၿပီး ကေနဒါႏုိင္ငံက John Humphrey လြတ္ေျမာက္ေရးဆု၊ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွာ ခ်က္သမၼတႏုိင္ငံ၊ People in Need Foundation က Homo Homini ဆု၊ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွာ ေနာ္ေ၀းႏုိင္ငံက ေက်ာင္းသားၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု၊ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၊ Train Foundation က လူမႈ ရဲစြမ္းသတၱိဆု၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ေတာင္ကိုရီးယားႏုိင္ငံက ဂြမ္ဂ်ဴး လူ႔အခြင့္အေရးဆုတို႔ကို ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့ပါတယ္။