ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံ ဂ်ိဳဟန္းနက္စဘတ္ တကၠသိုလ္ (University of Johannesburg) က အဂၤါေန႔မွာ   ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါရဂူဘြဲ႔ ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ လုိခ်င္ၾကတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကို သတၱိရွိရွိ ႀကိဳးပမ္းရင္ ရႏိုင္တယ္လို႔ သင္ၾကားေပးတဲ့ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံရဲ႕ တကၠသိုလ္ကေပးအပ္တဲ့ ဘြဲ႔ကိုရတာဟာ ရဲစြမ္းသတၱိနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြရွိတဲ့ အသိုက္အ၀န္းက လက္ခံမႈကို ရရွိလိုက္တာမ်ိဳးလို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အခမ္းအနားကို ဗီြဒီယို မိန္႔ခြန္းေပးပို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္စံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပထားပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရး အစဥ္အလာႀကီးမားတဲ့ ဂ်ိဳဟန္းနက္စဘတ္ တကၠသိုလ္ရဲ႕ လူမႈဘာသာရပ္မ်ား ဆိုင္ရာဌာနက ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီေရး ႀကိဳးပမ္းမႈေတြအတြက္ ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ပါရဂူဘြဲ႔ကို ခ်ီးျမႇင့္ေပးအပ္ခဲ့တာပါ။
“ဂ်ိဳဟန္းနက္စဘတ္ တကၠသိုလ္က ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါရဂူဘြဲ႔ကို လက္ခံရရွိတာဟာ  ရဲစြမ္းသတၱိနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြရွိတဲ့ အသိုက္အ၀န္းတခုကေန လက္ခံမႈကို ရရွိလုိက္တာပါပဲ။ သင္တုိ႔ရဲ႕ တကၠသိုလ္ႀကီးဟာ ကမာၻတလႊားက လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြအတြက္ ခိုင္မာတဲ့ ေထာက္ပံ့မႈေတြေပးတဲ့ ေက်ာင္းႀကီးအျဖစ္ ထင္ရွားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားေနသူေတြကလည္း  သင္တုိ႔ေက်ာင္ႀကီးရဲ႕ ပံ့ပိုးမႈအသီးအပြင့္ကို ခံစားၾကရပါတယ္။”
ဘြဲ႔ေပးအပ္တဲ့ အခမ္းအနားကို တက္ေရာက္လာတဲ့ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ပရိသတ္ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဗီြဒီယို ႐ုပ္သံကေန ေျပာၾကားခဲ့တာပါ။ ေတာင္အာဖရိက ႏိုင္ငံဟာ အသားေရာင္ခြဲျခားမႈ ပေပ်ာက္ဖို႔ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၉၄ ခုႏွစ္အထိ ၄၆ ႏွစ္ၾကာ ႐ုန္းကန္ခဲ့ရတဲ့ႏိုင္ငံတခု ျဖစ္ပါတယ္။
“ေတာင္အာဖရိကက က်မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သင္ၾကားေပးတာ အမ်ားႀကီးပါ။ ဘယ္လို ရုန္းကန္ ႀကိဳးစားရမယ္။ ေသြးစည္း ညီညြတ္မႈဟာ ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးတယ္၊ ဘယ္လို ေသြးစည္း ညီညြတ္ေအာင္ လုပ္ရမယ္ဆိုတာေတြကို သင္ေပးခဲ့သလို ဆက္ၿပီး သင္ယူႏို္င္မယ္ လို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ က်မတို႔ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားႀကိဳးစားမႈဟာ ကာလၾကာရွည္ေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ေတာင္အာဖရိက ေလာက္ေတာ့ မၾကာေသးပါဘူး။ က်မတို႔လည္း ဒီမိုကေရစီ ပန္းတို္င္ကို သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ ေရာက္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”
ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံရဲ႕ တကယ့္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ နယ္လ္ဆင္ မန္ဒဲလားနဲ႔ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒက္စ္မြန္ တူးတူး တို႔ကို ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြက အတုယူၾကရသလို ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီပန္းတို္င္ကို ေရာက္တဲ့အထိ ပ့ံပိုးေပးမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ထားတယ္လို႔လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လိုခ်င္တယ္။ လြတ္လပ္မႈကို ရခ်င္တယ္။ လံုလံုၿခံဳၿခံဳ စိတ္ခ်လက္ခ် ေနခ်င္တယ္။ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကို လိုခ်င္ၾကပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးကို ရဲစြမ္းသတၱိ ရွိရွိနဲ႔ ႀကိဳးပမ္းရင္ က်မတို႔လည္း ရႏို္င္တယ္ဆိုတာ ေတာင္အာဖရိက က သင္ေပးခဲ့တာပါ။ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒက္စ္မြန္တူးတူးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အတြက္ အားက်ေစယံုတင္ မကဘဲ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကူညီ ေထာက္ပံ့မႈေတြ ေပးခဲ့တာမို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီရတဲ့ အထိလည္း ဆက္ၿပီး ကူညီမယ္လို႔ ယံုၾကည္ထားသလို အၿမဲလည္း အမွတ္ရေနမွာပါ။”
ဒါ့အျပင္ ဒီမိုကေရစီ ရခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာလည္း ေတာင္အာဖရိကမွာ အခုဆက္ၿပီး ႀကိဳးစားေနရသလို ကိုယ္ေမွ်ာ္မွန္းထားတဲ့ လူမႈအသိုက္အ၀န္းတခုကို ရဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြလည္း ဆက္ၿပီး ႀကိဳးစားရဦးမယ္ ဆိုတာ သိထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုရဖို႔ ႀကိဳးစားရတာဟာ ေၾကာက္ရြံ႕စရာမဟုတ္ေၾကာင္း ေတာင္အာဖရိကက သင္ၾကားေပးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“႐ုန္းကန္ႀကိဳးစားမႈ ဆိုတာဟာ ေၾကာက္စရာမဟုတ္ဘဲ လူတိုင္းအတြက္  အေကာင္းဆံုး ျဖစ္လာဖို႔ စိန္ေခၚမႈ တခုဆိုတာကို ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံက ကမာၻကို သင္ၾကားေပးတာပါ။ အခု သင္တုိ႔ရဲ႕ တကၠသိုလ္က ေပးတဲ့ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ဘြဲ႔နဲ႔ အခက္အခဲေတြကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ဖို႔ ေရွ႕ဆက္ ႀကိဳးပမ္းႏိုင္မယ္လို႔ ခိုင္ခုိင္မာမာ ယံုၾကည္ပါတယ္။ သင္တို႔ရဲ႕ ရဲစြမ္းသတၱိနဲ႔ ျပည့္၀တဲ့ အသိုက္အ၀န္းထဲမွာ က်မကို လက္ခံတာအတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။”
ဒီဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါရဂူဘြဲ႔ကို ကိုယ္စား တက္ေရာက္ ယူေပးခဲ့တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အစ္ကိုတ၀မ္းကြဲ ေဒါက္တာ စိန္၀င္းကေတာ့ ဒါဟာ တတိယ အႀကိမ္ေျမာက္ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဂုဏ္ျပဳခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ဒီလိုႏိုင္ငံမ်ိဳးက ေပးခဲ့တဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူသလို ဆက္ၿပီး ကူညီဖို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
“ဒီကေန႔ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေတြလိုပဲ အသားေရာင္မခြဲတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ေျမာက္သြားတယ္ ဆိုတာက လြယ္လြယ္နဲ႔ေတာ့ ျဖစ္တာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေတြကို က်ေတာ္တို႔ မ်က္ျမင္ေတြ႔တယ္။ နယ္လ္ဆင္ မန္ဒဲလားကေန တုိင္းျပည္ကို ေသြးထြက္သံယို မျဖစ္ဘဲ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ ေျပလည္ေအာင္ လုပ္တယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၆ ႏွစ္ ေထာင္က်ၿပီး ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဒီ Apartheid (အသားေရာင္ ခြဲျခားမႈ) ကို  က်င့္သံုးတဲ့ လူေတြရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ ကိုယ္တိုင္ကေနၿပီးေတာ့ လက္ခံလာရတာေပါ့။ သူတို႔တုိင္းျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ေထာင္ထဲမွာ ေသတာေတြရွိတယ္။ အင္မတန္မွ ခက္ခဲတဲ့ေနရာကေနၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ တို္င္းျပည္ကို ျပန္ၿပီးေတာ့ အေျခက်ေအာင္ လုပ္တာေပါ့။ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီကေန႔ အေျခအေနကေတာ့ လြတ္လပ္မႈ မရေသးဘူး။ ဒီမိုကေရစီမရေသးဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဆက္လက္ၿပီး ကူညီဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေျပာတာေပါ့။”
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တုန္းကလည္း အလားတူ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါရဂူဘြဲ႔ကို ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံ နာတဲလ္ တကၠသိုလ္ (University of Natal) က ေပးအပ္ ခ်ီးျမႇင့္တာကို ခံခဲ့ရပါတယ္။