တရုတ္ေရတပ္ပါ၀ါနဲ႔ ေရပုိင္နက္ျပႆနာ-

ေနမင္းသူ
28-12-2011

- Varyag အမည္ရတဲ့ ေလယာဥ္တင္စစ္သေဘၤာၾကီးကုိ ပင္လယ္နက္ေဒသရွိ Mykolaiv လြန္းက်င္းမွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္ျပီး ဆုိဗီယက ္ျပည္ေထာင္စုေခတ္က ေနာက္ဆံုးတပ္ေတာ္၀င္လုပ္ခဲ့တဲ့ စစ္ေရယာဥ္ေတြ ထဲမွာ တစ္စီးအပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။

ဆုိဗီယက္ျပည္ေထာင္စု ျပိဳကဲြျပီးေနာက္ပုိင္း ၁၉၉၂ မွာ အသံုးမျပဳဘဲ ေခ်ာင္ထုိးထားခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၈ မွာ တရုတ္ေရတပ္မေတာ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္မႈရွိတဲ့ Macau အေျခစုိက္ တရုတ္ကုမၸဏီ တစ္ခုက အဲဒီျပဳျပင္ဆဲ ေရယာဥ္ၾကီးကုိ ယူကရိန္း အစုိးရထံမွ ၀ယ္ယူလုိက္ပါတယ္။
သူတုိ႔သတင္းလႊင့္ထားတာ ကေတာ့ အဲဒီေရယာဥ္ၾကီးကုိ ျပန္လည္ျပဳျပင္မြမ္းမံျပီး ေလာင္းကစား ရံုေတြပါ၀င္တဲ့ ေရေပၚအေပ်ာ္စီး သေဘၤာၾကီး အျဖစ္ အသံုးျပဳဖုိ႔ပါတဲ့။

တူရကီအာဏာပုိင္ေတြက မီတာ ၃၀၀ ရွည္လ်ားျပီး သံေခ်းအထပ္ထပ္တက္ေနတဲ့ စက္မပါ၊ လက္နက္ဗလာ၊ ေရေၾကာင္းျပကိရယာ ေတြလည္းမရွိ အဲဒီသေဘၤာအုိအခံြၾကီးကုိ Bosphorus ေရလက္ၾကား ကေန ျဖတ္ဆဲြသြားရ မွာကုိ စုိးရိမ္ေၾကာင့္ၾကျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္လည္း ခရီးစဥ္ကုိ ၃ ႏွစ္ေနာက္ ဆုတ္လုိက္ကာ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ အတြင္း ေရလက္ၾကားမွာ ေရေၾကာင္း အသြားအလာ ပါးခ်ိန္ကုိေရြးျပီး ျဖတ္ဆဲြဖုိ႔ သေဘာတူခဲ့ပါတယ္။

Macau မွာရွိတဲ့ဆိပ္ကမ္းက Varyag ဆုိက္ကပ္နုိင္တဲ့ေရအနက္မရွိတာမုိ႔ တရုတ္ဆိပ္ကမ္းျမိဳ႕ေတာ္ Dalian အထိသယ္ေဆာင္ခဲ့ ရပါတယ္။

အဲဒီမွာပဲ အနာဂတ္ ဆူပါပါ၀ါ တရုတ္ျပည္အတြက္ ပထမဦးဆံုး ေလယာဥ္တင္ စစ္သေဘၤာအျဖစ္ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း အသြင္ေျပာင္း ေပးခဲ့တာပါ။

ခုေတာ့ တစ္ေက်ာ့ျပန္၀င္လာတဲ့ Varyag အတြက္ ကမၻာၾကီးမွာေသာကရတက္မေအး ျဖစ္ေနရပါျပီ။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္ ၁ ရက္ေန႔က Varyag ရဲ႕ ပင္လယ္ျပင္စမ္းသပ္ေမာင္းႏွင္ခရီးကုိ Dalian ဆိပ္ကမ္းကေနစတင္ခဲ့ပါတယ္။

ဇိမ္ခံအေပ်ာ္စီးသေဘၤာအျဖစ္ အသံလႊင့္ထားျပီး အခ်ိန္ယူျပင္ဆင္ခဲ့တဲ့ ေရယာဥ္ၾကီးဟာ တရုတ္ေရတပ္ စြမ္းအားအတြက္ အဆင့္ျမင့္ပါ၀ါနဲ႔ အားျဖည့္ေပးေတာ့မွာ ျဖစ္ေၾကာင္းေပၚလြင္ထင္ရွားေနပါျပီ။

--တရုတ္ေရတပ္ေခတ္မီေရး လုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္၊ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ကျပီး ကာကြယ္ေရးအသံုးစရိတ္ကုိ ႏွစ္စဥ္ ၁၅ ရာခုိင္ႏႈန္း မွန္မွန္တုိးျမွင့္ သံုးစဲြေနခ်ိန္၊
-- အေရွ႕အာရွနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေရျပင္အျငင္း ပြားမႈမွာ ဆယ္စုႏွစ္ ၁ ခု ၾကာ တရုတ္တုိ႔ အသာစီး အေနအထား ရွိေနျပီးေနာက္ ပိုမုိရန္လုိတဲ့ သေဘာထားနဲ႔ ရပ္တည္လာခ်ိန္၊
--တရုတ္ေရတပ္ အင္အားခ်ဲ႕ထြင္မႈနဲ႔ ပင္လယ္ျပင္စစ္ေရး ေလ့က်င့္မႈေတြအေပၚ တကမၻာလံုးက မ်က္လံုးေဒါက္ ေထာက္ အာရံုစုိက္ေနခ်ိန္မွာ-
ဒီေလယာဥ္တင္စစ္သေဘၤာၾကီးကုိ စတင္အသံုးျပဳလုိက္တာပါ။

အျငင္းပြားေရပုိင္နက္ကိစၥမွာ ေအာင္ျမင္မႈရရင္ အဖုိးတန္စြမ္းအင္ေတြ ပုိင္ဆုိင္မႈရနုိင္တာရယ္၊
ေဒသ တြင္းမွာ အေမရိကန္ၾသဇာလႊမ္း လာတာကို အန္တုခ်င္တာရယ္၊
တရုတ္တုိ႔ရဲ႕ ရွိေနျမဲ အမ်ဳိးသားေရး မာန္မာန ေၾကာင့္ရယ္၊
ေနာင္ႏွစ္မွာျပဳလုပ္ေတာ့မယ့္ တရုတ္ေခါင္းေဆာင္မႈ အေျပာင္းအလဲအေပၚ ရတက္မေအးတာရယ္ --
စတာေတြက တရုတ္အစုိးရအေနနဲ႔ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းနည္းဗ်ဴဟာသံုးဖုိ႔ တြန္းအားေတြျဖစ္ပါတယ္။

“တရုတ္ေတြရဲ႕သေဘာထားဟာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္အလြန္အမင္း ယံုၾကည္တဲ့ စရုိက္သဘာ၀အရ အေျခတည္လာတာ ျဖစ္ပံုရတယ္” လုိ႔ Wollogong တကၠသုိလ္ရဲ႕ Australian National Centre for Ocean Resources and Security ေလ့လာေရးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Clive Schofieid က ဆုိပါတယ္။

ေရပုိင္နက္အျငင္းပြားမႈနဲ႔ပတ္သက္ျပီး တရုတ္ရဲ႕အိမ္နီးခ်င္း ဂ်ပန္၊ဗီယက္နမ္နဲ႔ ဖိလစ္ပုိင္တုိ႔က သူတုိ႔သေဘာထားေတြကုိ ခပ္တင္းတင္းပဲ တုန္႔ျပန္ထားပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္က အေရွ႕တရုတ္ပင္လယ္အတြင္း ဂ်ပန္ပုိင္ Senkaku ကၽြန္းနဲ႔ တရုတ္ပုိင္ Diaoyu ကၽြန္းေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ႏွစ္နုိင္ငံအေျခ အတင္ျဖစ္ခဲ့ျပီး အဲဒီကၽြန္းေတြနားမွာ တရုတ္ငါးဖမ္း သေဘၤာကပၸတိန္တစ္ဦးကုိ ဂ်ပန္အာဏာ ပုိင္ေတြ ဖမ္းလုိက္ေတာ့ တရုတ္က လႊတ္ေပးဖုိ႔ ေအာ္ၾကီးဟစ္က်ယ္ ေတာင္းဆုိပါတယ္။

ရက္သတၱ ၂ ပတ္အၾကာ အဲဒီကပၸတိန္ ျပန္လႊတ္လာခ်ိန္မွာ သူရဲေကာင္း တစ္ဦးပမာၾကိဳဆုိတာခံရပါတယ္။

- အခုႏွစ္ေစာေစာပုိင္းမွာ တရုတ္ေရတပ္သေဘၤာေတြ နုိင္ငံတကာ ေရပုိင္နက္ထဲကေန Okinawa ကၽြန္းနားကပ္ျပီး ျဖတ္ေမာင္း သြားေတာ့လည္း ဂ်ပန္ေတြ မခံခ်ိမခံသာ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။

ခုေနာက္ဆံုး ဂ်ပန္အစုိးရ ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးေၾကျငာစာတမ္းမွာ “တရုတ္စစ္တပ္ေခတ္မီေရးလုပ္ေဆာင္ေနတာ၊ အာရွေရပုိင္နက္အတြင္း စစ္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ တုိးတက္လုပ္ေဆာင္လာတာေတြဟာ ေဒသတြင္းနုိင္ငံေတြနဲ႔ ကမၻာ့ အသုိင္းအ၀ုိင္းကုိ စုိးရိမ္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚေစတယ္” လုိ႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ဟာ စတုရန္းကီလုိမီတာ ၃ သန္းရွိျပီး၊ ကၽြန္းငယ္ေလးေတြ မႈိလုိေပါက္ ယွက္ႏြယ္တည္ရွိေနတာပါ။
အဲဒီေဒသ ေရျပင္ေနရာ အမ်ားစုမွာ ေရနံနဲ႔သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ေတြ ရွိတယ္ဆုိတာ ေၾကာင့္ ေရျပင္ဧရိယာအမ်ားစုကုိ သူပုိင္တယ္လုိ႔ ေျပာတဲ့ တရုတ္နုိင္ငံနဲ႔ ေရပိုင္နက္အရ အခုိင္အမာ သက္ေသ ထူေနတဲ့ အာရွနုိင္ငံ အခ်ိဳ႕အၾကား ေရျပင္ပုိင္စုိးေရး အျငင္းပြားမႈေတြ ပုိမုိမ်ားျပား လာတာပါ။

ျပီးခဲ့တဲ့ ေဆာင္းဦးကာလမွစျပီး တရုတ္ေရတပ္က ဖိလစ္ပုိင္ဆာေဗးေရယာဥ္ေတြနဲ႔ ငါးဖမ္း ေရယာဥ္ေတြကုိ ၆ၾကိမ္ေလာက္ အေႏွာက္ အယွက္ျပဳခဲ့တာေၾကာင့္ ဖိလစ္ပုိင္က အဲဒီေဒသကုိ သူပုိင္အေနာက္ ပုိင္းေရပုိင္နက္အျဖစ္မွတ္ရလိမ့္မယ္လုိ႔ ေၾကညာျပီး ဒုတိယ ကမၻာစစ္က်န္ ဖိလစ္ပုိင္ ဖရီဂိတ္စစ္ေရယာဥ္ Rajah Humabon ကုိ ကင္းလွည့္ေစလႊတ္ထားပါတယ္။

ဗီယက္နမ္ကလည္း ဒီႏွစ္ေႏြမွာ တရုတ္စစ္သေဘၤာေတြက ဗီယက္နမ္ ေရနံလုပ္ငန္းပုိင္ ဆာေဗးေရယာဥ္ေတြရဲ႕ ေကဘယ္ၾကိဳးေတြကုိ ႏွစ္ၾကိမ္ျဖတ္ေတာက္ပစ္တယ္လုိ႔ စြပ္စဲြကာ ဒီအတုိင္းဆုိရင္ ဗီယက္နမ္နုိင္ငံရဲ႕ စစ္မႈမထမ္း မေနရ ဥပေဒျပန္ အသက္သြင္းျပီး ဇြန္လမွာ ပစ္ခတ္မ ေလ့က်င့္ခန္းေတြလုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။

တရုတ္တုိ႔ဘက္ကေတာ့ သံုးရက္တာ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈနဲ႔ တုန္႔ျပန္လုိက္ပါတယ္။

- အာရွေရျပင္တင္းမာမႈမွာ အေမရိကန္လည္း တစ္ႏြယ္ငင္တစ္စင္ပါ ျဖစ္လာတယ္။
မႏွစ္က အေမရိကန္ နုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ ကေန အေမရိကန္အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြား အတြက္ ေတာင္တရုတ္ ပင္လယ္ျပင္မွာ ေရေၾကာင္းလြတ္လပ္မႈရွိဖုိ႔လုိေၾကာင္း ေျပာလုိက္ျပီး ေရျပင္အျငင္းပြားမႈ ညွိႏႈိင္းဖုိ႔ အေမရိကန္ ေစ့စပ္ဖ်န္ေျဖေရး အဖဲြ႔ ေစလႊတ္ ေပးမယ္လုိ႔ ကမ္းလွမ္းလုိက္ပါတယ္။

တရုတ္တုိ႔ကေတာ့ ဒီကိစၥဟာ အိမ္နီးခ်င္း နုိင္ငံေတြ အၾကားေျဖရွင္းရမွာသာျဖစ္ျပီး အေမရိကန္က အမွတ္၀င္ယူဖုိ႔ ၾကိဳးစားတယ္ ဆုိျပီး ေဒါသတၾကီး တုန္႔ျပန္လုိက္ပါတယ္။

ေဒသတြင္းအျငင္းပြားမႈဟာ အေမရိကန္ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ ၾကီးထြားလာေအာင္ အားေပး သလုိျဖစ္ ေနတယ္လုိ႔ သေဘာေပါက္ ေနတာေၾကာင့္ တရုတ္ဘက္က ဒီျပႆနာမွ ရန္လုိမႈနည္းပါတဲ့နည္းကုိ သံုးလိမ့္မယ္ လုိ႔ သုေတသီအခ်ဳိ႕က တြက္ပါတယ္။

စကၤာပူအေျခစုိက္ အေရွ႕ေတာင္အာရွေလ့လာေရးဌာန အၾကီးအကဲ Ian Stoney ကေတာ့ -
“တရုတ္တုိ႔ ယံုၾကည္ေနသလုိ မဟုတ္ပါဘူး။ အျငင္းပြားမႈေတြဟာ စစ္ေအးကာလနိဂံုးပုိင္းမွာ ရွိေနတဲ့အေျခအေနထက္ စာရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ လ ၃လ အတြင္းမွာမွ ပုိမုိျပင္းထန္လာတာပါ”လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ဂ်ဴလုိင္ ၂၀ ရက္မွာ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ေရပုိင္နက္အျငင္းပြားမႈ ေျဖရွင္းေရး အျဖစ္သေဘာ လမ္းညႊန္ခ်က္ကုိ တရုတ္နဲ႔အာဆီယံ တုိ႔ပူးတဲြေၾကညာ ခဲ့ေပမဲ့ အရာမထင္ သေလာက္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္ နုိင္ငံဟာ ေဒသတြင္းအျခားနုိင္ငံေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္မထားခဲ့ရင္ေတာ့ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ ျပႆနာအရႈပ္ထဲမွာ တ၀ဲလည္လည္ ရစ္ပတ္ ေနလိမ့္မယ္လုိ႔ တရုတ္ဒုတိယနုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး Cui Tiankai က သတိေပးထားပါ တယ္။

ဂ်ဳလုိင္လလယ္ပုိင္းမွာ တရုတ္ေရပုိင္နယ္နိမိတ္အနီး အေမရိကန္တပ္ဖဲြ႔ေတြရဲ႕ စစ္ေရးေစာင့္ၾကည့္ လႈပ္ရွားမႈလုပ္ခဲ့တာ၊
အေမရိကန္၊ဗီယက္နမ္၊ဖိလစ္ပုိင္တပ္ဖဲြ႕တုိ႔ ခ်ိန္ခါမဟုတ္ ပူးတဲြစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈလုပ္တာ ေတြနဲ႔ပတ္သက္ျပီး တရုတ္ျပည္သူ႔ လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ စစ္ဦးစီးအရာရွိခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး Chen Bingde က အေမရိကန္ေရတပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး Mike Mullen လူသိရွင္ၾကား တိုင္တန္း ခဲ့ပါတယ္။

- Mike Mullen ကေတာ့ သူ႔ရဲ႕၄ရက္ၾကာ တရုတ္နုိင္ငံအလည္အပတ္ခရီးစဥ္ ျပီးတဲ့ေနာက္မွာ တရုတ္တုိ႔ရဲ႕ စစ္ေရးျဖစ္ထြန္းမႈေတြဟာ စုိးရိမ္စရာအတိျဖစ္တယ္လုိ႔သူမယံုၾကည္ေၾကာင္းနဲ႔ ေတာင္တရုတ္ ပင္လယ္ျပႆနာ တနည္းနည္းနဲ႔အရွိန္ျမင့္လာနုိင္တာ၊ ဒီအေပၚမွာတြက္ကိန္းမွား နုိင္တာ၊ နားလည္မႈလဲြမွားတာ ေတြကေန ယွဥ္ျပိဳင္အေနအထား အထိ ျမင့္မားလာမွာကုိသာ စုိးရိမ္ပူပန္ မိေၾကာင္း ေျပာၾကားပါတယ္။

ဒီလုိအေျခအေနေအာက္မွာ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာသစ္ၾကီးကို စတင္အသံုးျပဳလုိက္ျခင္းက ပူပူေႏြးေႏြး စုိးရိမ္မႈေတြကုိ ႏႈိးဆြသလုိျဖစ္ ရတာပါ။ အဲဒီေရယာဥ္ၾကီးကုိ ယခုထိ အမည္သစ္ မေပးရေသးပါ။

သုိ႔ေသာ္လည္း တခ်ဳိ႕ျပည္မတရုတ္ၾကီးေတြက ၁၇ ရာစုမွာ ထုိင္၀မ္ကုိေအာင္နုိင္ခဲ့သူ တရုတ္သူရဲေကာင္းၾကီးကုိအစဲြျပဳျပီး Shi Lang လုိ႔ အမည္တပ္ေခၚေ၀ၚေနပါတယ္။

တကယ္လုိ႔ ဒီထက္ပုိျပီး ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႔တဲ့ အမည္ကုိေပးတယ္ပဲ ထားပါဦး.. ေဒသတြင္းနုိင္ငံေတြအတြက္ေတာ့ တရုတ္တုိ႔ဟာ ပုိင္နက္ေရျပင္ စုိးမုိးေရးအတြက္ ေရတပ္အင္အား ကုိ အသဲအသန္ ျဖည့္တင္းေနတယ္ဆုိတာကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သေဘာေပါက္ပါတယ္။

စစ္ေရးသုေတသီေတြကေတာ့ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာသစ္ၾကီးဟာ တရုတ္ေရတပ္ကုိ ထူးထူးျခားျခား ေျပာင္းလဲသစ္လြင္ေစမွာ မဟုတ္ တာကုိ သတိျပဳမိၾကပါတယ္။

ေျပာရရင္ ၂၆ ႏွစ္တာတစ္စစီပ်က္ယြင္းေနတဲ့ သေဘၤာအုိၾကီးကုိ ျပန္လည္မြမ္းမံဖာေထးထားတာမုိ႔ ဒီသေဘၤာၾကီးဟာ ေရျပင္မွာ အျပည့္အ၀ တုိက္ပဲြ၀င္နုိင္ဖုိ႔ ၅ ႏွစ္ေလာက္ အခ်ိန္ယူရနုိင္တယ္ ဒါေတာင္မွ ေလ့က်င့္ေရးအတြက္သာ အသံုးတည့္နုိင္တာမ်ဳိးျဖစ္နုိင္တယ္ လုိ႔ အေမရိကန္ စစ္ေရးကၽြမ္းက်င္သူနဲ႔ စကၤာပူရွိ S.Rajaratnam School of international Studies အဆင့္ျမင့္ အရာရွိ Richart Bitzinger က ဆုိပါတယ္။

ေရယာဥ္စမ္းသပ္ေမာင္းႏွင္တဲ့အခါ တရုတ္ ေလသူရဲေတြဟာ ေရြ႔လ်ားေနတဲ့ သေဘၤာကုန္းပတ္ေပၚ ေလယာဥ္အတက္အဆင္း ေလ့က်င့္ရမွာျဖစ္ျပီး ေရတပ္သားေတြဟာလည္း သူတုိ႔မေတြ႔ၾကံဳဘူးေသးေသာ ရႈပ္ေထြးဆန္းျပားတဲ့ ေရယာဥ္စနစ္ေတြကုိ ကုိင္တြယ္ေမာင္းႏွင္ၾက ရေတာ့မွာပါ။

- သုိ႔ေသာ္လည္း အေမရိကန္ေရတပ္ေကာလိပ္ တဲြဘက္ပါေမာကၡ Andrew Erickson ေျပာတာက “ၾကင္စဦးဇနီး ေမာင္ႏွံအတြက္ အိမ္သစ္ေလး တစ္လံုးလုိတယ္။
တက္သစ္စ အင္အားၾကီး နုိင္ငံတစ္ခုအတြက္လည္း ေလယာဥ္တင္သေဘၤာတစ္စီးေတာ့ ရွိဖုိ႔လုိအပ္တယ္ဗ်။
ဆုိေတာ့ သူတုိ႔ ဒီေရယာဥ္ ၾကီးကုိ တေနရာရာမွ သံုးကုိသံုးရမွာပဲ။” လုိ႔ေျပာပါတယ္။

တရုတ္ေရတပ္က Varyag ကုိ ကုိင္တြယ္ေမာင္းနွင္ဖုိ႔ လုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္မွာပဲ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ေလယာဥ္တင္စစ္သေဘၤာ ၄ စီးေလာက္ ထုတ္လုပ္နုိင္ဖုိ႔လည္း ၾကိဳးစားေနတယ္လုိ႔ သံုးသပ္သူေတြက ယံုၾကည္ ထားပါတယ္။

ခု Dalian လြန္းက်င္မွာ ေရယာဥ္ေဟာင္းေတြမြမ္းမံျပင္ဆင္ေနတဲ့ ကိစၥဟာ တရုတ္တို႔အတြက္ ၾကီးမားတဲ့အေရးပါမႈျဖစ္ေနပါတယ္။
“ဒါဟာ တရုတ္ေတြ ရွိရင္းစဲြအေျခအေနက ရုန္းထြက္ဖုိ႔ အာရံုျပင္းျပေနတဲ့ အညႊန္းသေကၤတပဲ ျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ Bitzinger က ဆုိပါတယ္။

အေမရိကန္စစ္ေရးအသံုးစရိတ္က တရုတ္တုိ႔ထက္ ၆ဆရွိတာမုိ႔ အခ်ိန္အတုိင္းအတာတစ္ခုထိေတာ့ အာရွမွာ အေမရိကန္ စစ္ေရးလႊမ္းမုိးမႈ ဆက္ရွိေနအံုးမွာပါ။

အေမရိကန္ရဲ႕ ပထမဆံုး ေလယာဥ္တင္စစ္သေဘၤာ ကုိ ၁၉၃၄ မွာ တပ္ေတာ္၀င္လုပ္ခဲ့တာျဖစ္ျပီး ခုခ်ိန္မွာ န်ဴကလီးယား ပါ၀ါသံုး ထိပ္တန္း ေလယာဥ္တင္သေဘၤာ ၁၁ စီးရွိထားပါျပီ။

အဲဒီေရယာဥ္တစ္စီးခ်င္းမွာ တုိက္ေလယာဥ္ ၈၀ ေက်ာ္တင္ေဆာင္နုိင္ျပီး တစ္မိနစ္အတြင္း အၾကိမ္မ်ားစြာ ဆင္းတက္ပ်ံသန္းနုိင္တဲ့ စြမ္းအား လည္းရွိပါတယ္။

ေရငုပ္သေဘၤာေတြ၊ ဒံုးပ်ံတင္ေဆာင္ ခရူဇာ ေရယာဥ္ေတြ၊ဖ်က္သေဘၤာေတြ၊ ေထာက္ပံ့ေရးေရယာဥ္ေတြန႔ဲစုဖဲြ႔ ပူးေပါင္း စစ္ဆင္နုိင္တဲ့ Nimitz ေရယာဥ္ အုပ္ဟာ ကမၻာ့ေရွ႕ေျပးအက်ဆံုး တုိက္ခုိက္ေရးအင္အားျဖစ္ျပီး တရုတ္စစ္အင္အားကုိ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီ အေက်ာေပး ထားနုိင္ပါေသးတယ္။

“အေမရိကန္နဲ႔တရုတ္ကုိ တန္းတူအခ်ိဳးခ် နႈိင္းယွဥ္မႈမျပဳလုပ္ထုိက္ပါဘူး၊ တရုတ္နဲ႔အေမရိကန္ဟာ ကမၻာအႏွံ႔ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္ေတြ႔တဲ့ အေျခအေနလည္းမရွိပါဘူး”လုိ႔ Erickson ကေျပာပါတယ္။

တရုတ္ စစ္အင္အားဖံြ႔ျဖိဳးမႈဟာ လံုး၀လြတ္လပ္ေရးရဖုိ႔ ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္ေနတဲ့ ထုိင္၀မ္အေပၚ ပိတ္ဆုိ႔ဟန္႔တား ဖုိ႔နဲ႔ ထုိင္၀မ္နဲ႔ ျပႆနာ တက္ခ်ိန္မွာ အေမရိကန္က ထုိင္၀မ္ကုိ စစ္ေရးအကူအညီမေပးနုိင္ေအာင္ လမ္းေၾကာင္း ျဖတ္ေတာက္ ထားနုိင္ေရးကုိ အာရံုထားျပင္ဆင္ တာလုိ႔ သံုးသပ္ရပါတယ္တဲ့။

- ယခုေလယာဥ္တင္သေဘၤာ အပါအ၀င္ ေရျပင္တာေ၀းပစ္ဒံုးလက္နက္စနစ္ထားရွိ ျပင္ဆင္မႈဟာ Mile Mullen ရဲ႕ တရုတ္ျပည္ခရီးစဥ္ အတြင္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး Chen ဖြင့္ဟေျပာဆုိတဲ့အတုိင္း ေဒသတြင္း ဟန္ျပျခိမ္းေျခာက္ေရးအေနအထားသာ ရွိတာပါ။

၂၀၀၈ အတြင္း ထုိင္၀မ္မွာ တရုတ္ျပည္မနဲ႔အလြန္းသင့္သူ Ma Ying-jeou သမၼတအျဖစ္အေရြးခံရတဲ့ ေနာက္ပုိင္း ထုိင္၀မ္ေရလက္ၾကား စစ္ေရးတင္းမာမႈ ေလ်ာ့က်ေနတာကုိလည္း သတိျပဳၾကည့္နုိင္ပါတယ္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြအတြင္း ေျမာက္ပုိင္းနဲ႔အေရွ႕ပုိင္းတရုတ္ပင္လယ္မွာရွိတဲ့ ေရတပ္အင္အားနဲ႔စာရင္ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္က ေရတပ္ကုိ အာရံုစုိက္ပံ့ပုိးေပးေနတဲ့အျပင္ စစ္သည္အင္အား၊ ကင္းလွည့္ေရယာဥ္ ေတြနဲ႔ ေရငုပ္သေဘၤာေတြ ျဖည့္တင္းျဖန္႔က်က္ထားတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္” လုိ႔ နုိင္ငံတကာပဋိပကၡေျဖရွင္းေရး အဖဲြ႔ရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္အာရွေဒသသုေတသန ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Kleine Ahlbrandt က ဆုိပါတယ္။ ေလယာဥ္ တင္သေဘၤာသစ္ၾကီးကုိလည္း အဲဒီေနရာကုိ ေစလႊတ္တာ၀န္ေပးလိမ့္မယ္လုိ႔ သူက ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

အေမရိကန္ စစ္တပ္အရာရွိေတြကေတာ့ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာ Varyag ကုိ နည္းပညာဒိတ္ေအာက္ေနတဲ့ သေဘၤာအုိၾကီး၊ ေရျပင္မွာ ပစ္မလဲြ ပစ္မွတ္တစ္ခုအျဖစ္ ခပ္ႏွိမ္နွိမ္ေလး ျပက္ရယ္ျပဳပါတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္ အာဆီယံနုိင္ငံေတြကေတာ့ အဲဒီလုိမတြက္နုိင္ပါဘူး။

သံတမန္ေရး မ်က္ႏွာစာမွာလည္း တရုတ္အစုိးရက အင္တုိက္အားတုိက္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။
ထုိင္၀မ္ကုိ လက္နက္ေရာင္းတဲ့ကိစၥနဲ႔ အေမရိကန္ကုိ စစ္ေရးအဆက္အဆံျဖတ္ေတာက္ထားရာက သမၼတ Hu Jintao ရဲ႕ ၂၀၁၀ ေႏွာင္းပုိင္း အိမ္ျဖဴေတာ္ ခရီးစဥ္ျပင္ဆင္ေနခ်ိန္မွာ ဆက္ဆံေရးျပန္လည္စတင္ခဲ့ပါတယ္။

စစ္ေအးကာလတုန္းက ေရျပင္အေရးကိစၥေတြမွာ န်ဴကလီးယားစစ္လက္နက္မသံုးစဲြဖုိ႔ ပင္လယ္ျပင္ကာကြယ္ ေစာင့္ ေရွာက္ေရး စည္းမ်ဥ္းကုိ အေမရိကန္-ဆုိဗီယက္ယူနီယံတုိ႔ သေဘာတူညီခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္နဲ႔အေမရိကန္ အၾကား ဘာသေဘာတူညီခ်က္မွ ေရေရရာရာ မရွိေသး။

ၾသစေတးလ် အေျခစုိက္ Lowy Institute for International Policy ရဲ႕ မၾကာေသးမီကထုတ္ျပန္ခ်က္ ထဲမွာ ပစိဖိတ္အေနာက္ပုိင္း ပင္လယ္တြင္းျဖစ္ပြားတဲ့ ေရတပ္ခ်င္း ထိေတြ႔မႈျဖစ္စဥ္ တစ္ဒါဇင္ေက်ာ္ကုိ ျပဳစုေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

အဲဒီျဖစ္စဥ္ေတြမွာ ပါ၀င္တဲ့အင္အားစုမ်ားအၾကား ထိေရာက္တဲ့ေျပာဆုိဆက္ဆံမႈေတြ၊ တစ္ဘက္နဲ႔တစ္ဘက္ ယံုၾကည္ ေလာက္တဲ့ျပဳမူ ေဆာင္ရြက္ ခ်က္ေတြ မရွိရင္ေတာ့ တုိးပြားလာတဲ့ ေရတပ္လႈပ္ရွား မႈေတြဟာ ရန္ေစာင္တဲ့ အေနအထားကုိ ေရာက္သြားလိမ့္မယ္လုိ႔ သံုးသပ္ထားပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ ပဲ့ကုိင္ အင္အားစုေတြျဖစ္တဲ့ တရုတ္နဲ႔အေမရိကန္၊ဂ်ပန္၊အိႏၵိယ တပ္ဖဲြ႔ေတြအၾကားထိေတြ႔မႈဟာ စုိးရိမ္စရာျဖစ္လာနုိင္ တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

အေရးအခင္းမွာ ပါ၀င္တဲ့နုိင္ငံေတြ မ်ားလာတာနဲ႔အမွ် တင္းမာမႈအေျခအေနဟာ လက္နက္ကုိင္ထိပ္တိုက္ေတြ႔မႈ၊သံတမန္ေရး အက်ပ္အတည္း(သုိ႔) လက္နက္ကုိင္ပဋိပကၡအထိ ျဖစ္လာမယ့္ အလားအလာရွိေနတာပါ။

- ခုထိေတာ့ Varyag နားေနျပင္ဆင္ရာ Dalian လြန္းက်င္းတ၀ုိက္ ျမင္ကြင္းအေျခအေနၾကည့္ရတာ စစ္ရိပ္စစ္ေငြ႔ မေတြ႔ရေသးပါ။
စတုိးဆုိင္ေလးရယ္၊ ကလပ္ေလးတစ္ခုရယ္ ပံုမွန္ေဖာက္သည္ေတြနဲ႔ ေအးေဆး တည္ျငိမ္လ်က္ပါပဲ။

လြန္းက်င္းလုပ္သားေတြရဲ႕ စိတ္ကူးထဲမွာ ကမၻာ့လူဦးေရးအမ်ားဆံုး တုိင္းျပည္တစ္ခု အေနနဲ႔ ပင္လယ္ျပင္စုိးမုိးေရးမွာ သူနဲ႔ထုိက္တန္တဲ့ က႑တစ္ခုရရွိဖုိ႔ အခ်ိန္တန္ပါျပီဆုိတဲ့ အေတြးေလာက္ပဲ ရွိေနမွာပါ။

အဲဒီေဒသခံေတြကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္က သံေခ်းအထပ္ထပ္နဲ႔ သေဘၤာအုိၾကီးတစ္စီး သူတုိ႔ေဒသဆီ ဆဲြယူလာတဲ့ျမင္ကြင္းကုိ အမွတ္ရေနမိေလရဲ႕။

“ဒီသေဘၤာၾကီးက ယူကရိန္းေတြ မလုိခ်င္လုိ႔ ပစ္ထားတဲ့ အမႈိက္တံုးၾကီး၊ လူဦးေရ သန္း ၁၃၀၀ ရွိတဲ့တရုတ္ျပည္ကာကြယ္ေရးကုိ ဒါေလာက္နဲ႔ ဘယ္လုိ ထိေရာက္မတုန္း၊ ဒါမ်ဳိးေတြ အမ်ားၾကီး အမ်ားၾကီး လုိအပ္ေနေသးတာဗ်” လြန္းက်င္းအနီးအနားမွာရွိတဲ့ လုပ္သား တစ္ဦးက ရဲြ႕တဲ့တဲ့ ေျပာလုိက္ပါတယ္။

ခုခ်ိန္မွာ အဲဒီသေဘၤာၾကီးနဲ႔ တျခားနုိင္ငံေတြကုိ ေျခာက္လွန္႔ ပစ္ဖုိ႔ စိတ္ကူးကုိ သူကျပက္ရယ္ျပဳတာပါ။

တရုတ္ျပည္ကုိ ကမၻာကေမာ့ၾကည့္ေစလုိတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ေတြးေခၚခ်က္အရေတာ့ အလံတင္ ေရယာဥ္ Varyag ေလာက္နဲ႔ ခ်င္ျခင္းေျပ နုိင္စရာ မဟုတ္ေသးပါ။

မူရင္း- Time, August 22,2011 ပါ Troubled Waters by Austin Ramzy/Dalian ကုိ ဆီေလွ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆုိပါသည္။

ေနမင္းသူ
၂၈-၁၂-၂၀၁၁

(ဟစ္တိုင္မွ ယူပါတယ္)