ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ေအာင္လို႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ အာဆီယံအဖဲြ႔ကလည္း ေတာင္းဆိုလုိက္ပါတယ္။  ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားတခ်ဳိ႕ ျပန္လႊတ္ေပးတဲ့အေပၚ ႀကိဳဆိုသလို ေနာက္ထပ္ အျပဳသေဘာေဆာင္ တုိးတက္မႈေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၀င္ဆန္႔ဖို႔အတြက္ကိုလည္း အာဆီယံက ႀကိဳဆိုလိုပါတယ္လို႔ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ စူရင္ပစ္ဆူ၀မ္က VOA ျမန္မာပိုင္းကို ေျပာပါ တယ္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အာဆီယံအလွည့္က် ဥကၠ႒ တာ၀န္ေပးဖုိ႔အတြက္ သံုးသပ္ အကဲျဖတ္စရာေတြ ရွိေနေသးတဲ့အတြက္လည္း မဆံုးျဖတ္ရေသးပါဘူးလို႔ မစၥတာ ပစ္ဆူ၀မ္က ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ ေဒၚခင္စုိး၀င္းက တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရက ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား၂၀၀ ေက်ာ္အပါအဝင္ အက်ဥ္းသား ၆၃၀၀ ေက်ာ္ လြတ္ၿငိိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္ေပးလိုက္တာကို အာဆီယံ အေရွ႕ေတာင္ အာရွႏိုင္ငံမ်ား အသင္းအေနနဲ႔ႀကိဳဆို လိုက္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အေရအတြက္ အတိအက် မေျပာႏိုင္ေပမယ္ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနတဲ့ ဘယ္သူ႔ကိုမဆို ဆက္လက္ လႊတ္ေပးမွသာ အမိ်ဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး ရည္မွန္းခ်က္ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ အာဆီယံအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ စူရင္ပစ္ဆူဝမ္က ဗီအိုေအကို အခုလို ေျပာျပ
ပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျဖစ္ထြန္း တိုးတက္မႈေတြအတြက္ အာဆီယံက အားတက္ေနပါတယ္တဲ႔။ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ႔ လမ္းေၾကာင္း ေပၚကိုဆက္ၿပီး ဒိထက္မက ဦးတည္သြားမယ္ဆိုရင္ အာဆီယံက ႀကိဳဆိုမွာျဖစ္တယ္တဲ့။ အဲ့ဒါကေတာ့အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးကို တေရြ႕ေရြ႕ဆက္ၿပီး လွမ္းသြားလိမ့္္မယ္လို႔လဲ ေမွ်ာ္လင့္ၾကပါတယ္တဲ့။ ဒါမွသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း ထဲျပန္လည္ဝင္ဆံ့ေအာင္  ကူညီႏိုင္မွာျဖစ္ တယ္လို႔ ေျပာဆို သြားတာျဖစ္ပါတယ္။”
၂၀၁၄ခုနွစ္မွာအာဆီယံအလွည့္က်ဥကၠဌတာဝန္ယူဖို႔ အဆိုျပဳထားတဲ႔ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ေတြကိုအာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ေတြက မ်က္ေျခမျပတ္ အကဲခတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတယ္လို႔လည္း ေဒါက္တာ Surin Pitsuwan က အခုလို ေျပာဆိုပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံ အလွည့္က်ဥကၠ႒ တာဝန္ေပးေရးကိစၥ စဥ္းစားကိုင္တြယ္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္တဲ႔။ တကယ့္ကို အေရးတယူ ကိုင္တြယ္ေနတဲ့ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ေတြက သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ဒီ့ထက္မက ပိုၿပီီးရရွိေအာင္ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကပါတယ္တဲ့။ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကို အကဲျဖတ္တဲ႔ေနရာမွာ အက်ိဳးခံစားခြင့္အခ်ဳိ႕ ရႏိုင္တယ္လို႔ ခန္႔မွန္းတဲ့အေၾကာင္း ေျပာဆိုသြားတာပါ။”
ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အရိွန္အဟုန္ေတြကို အာဆီယံ အသင္းႀကီးကသာ မကဘဲ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းကပါ မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အေၾကာင္းကိုလည္း ေဒါက္တာ Surin Pitsuwan က သံုးသပ္သြားပါေသးတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဂ်ပန္အစိုးရအဖြဲ႔ ၀န္ႀကီးOsamu Fujumura ကျမန္မာအစိုးရက ႏိုင္ငံေရး က်ဥ္းသား၂၀၀ ေက်ာ္ အပါအဝင္ အက်ဥ္းသား ၆,၀၀၀ ေက်ာ္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးတာဟာ တိုးတက္တဲ့ ေျခလွမ္းအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုက္ေပမယ္လို႔ က်န္ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလံုး လႊတ္ေပးေရး တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ဂ်ပန္အစိုးရရဲ႕ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ ပက္သက္ျပီးေတာ့ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွေရးရာ ဒုတိယ ညႊန္ၾကားေရးမႉး Shinji Minami က ဗီအိုေအကို အခုလို ေျပာျပပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လတ္တေလာ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္ထြန္းမႈေတြဟာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ႔ ေရွ႕ကိုဆက္ ေလွ်ာက္လွမ္းမယ့္ ေျခလွမ္း ျဖစ္မယ္လို႔ ဂ်ပန္ႏိုင္အေနနဲ႔ ယူဆပါတယ္တဲ့။ အခု အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္တဲ့။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈမွန္သမွ်ကို အားေပးေထာက္ခံလိုပါတယ္လို႔ ေျပာဆိုသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။”
တဆက္တည္းမွာပဲ AMPIC ျမန္မာ့အေရး အာဆီယံလႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ Eva Sundari ကလည္း ၈၈ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ေရႊဝါေရာင္လႈပ္ရွားမႈ ဦးေဆာင္သံဃာေတာ္ေတြကို လႊတ္မေပးေသးတာဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစတယ္။ ႏိုင္ငံေရး အျမတ္ထုတ္ဖို႔အတြက္ ဓားစာခံေတြအျဖစ္ အသံုးခ်ခံေနရတယ္လို႔ လႊတ္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအခ်ိဳ႕က ယူဆၾကတဲ့အေပၚမွာ အခုလို သံုးသပ္ လိုက္ပါတယ္။
“ဒါဟာ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ပိတ္ဆို႔ေနတဲ႔ အတားအဆီးတခု ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ ႏိုင္ငံေရး ကစားကြက္ ျဖစ္တယ္ ဆိုတာကိုလည္း အထိုက္အေလ်ာက္ သေဘာေပါက္မိပါတယ္တဲ့။ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ သိသာထင္ရွားတဲ့ ထူးကဲတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ အေကာင္အထည္ ေဖာ္တာကို မၾကာခင္ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာဆိုသြားတာျဖစ္ပါတယ္”